19/11 § 5 Woorden korter schrijven

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 3

§ 5 Woorden korter schrijven

Planning

• Lesdoel
• Korte activiteit
• Terugblik
  
• Instructie - test jezelf -werken in stilte
• Verlengde instructie - iedereen werken


• Exitticket
• Afsluiten (reflectie en feedback)

Lesdoel

Aan het einde van deze les 

- kun je benoemen hoe je woorden korter schrijft (afkortingen, letterwoorden, initiaalwoorden, verkortingen en symbolen);

- heb je geoefend met het korter schrijven van woorden.

Blauw = kennis = leren

Oranje =  kunnen = oefenen 

Spelen met woorden: dilemma en argumenteren

Geef iedereen de kans om zelf na te denken en een keuze te maken: roep geen keuzes en redenen door de klas, maar doe je het in je hoofd.

• Lees eerst het dilemma en probeer in je hoofd eeb keuze te maken en een reden voor jouw keuze (schrijf je antwoord eventueel even in je schrift op)
  
• Na het dilemma kan in de volgende dia jouw keuze maken
• Jouw reden (argument) schrijf je in de dia die daarna komt sheet.
  
• Denk aan hoofdletters en leestekens.
  

JE MAG ERGENS PAS WEG GAAN ALS IEMAND HET LETTERLIJK AAN JE VRAAGT -OF- ELKE KEER ALS JE LACHT WORDT ER 1 EURO VAN JE BANKREKENING AFGESCHREVEN

JE MAG ERGENS PAS WEG GAAN ALS IEMAND HET LETTERLIJK AAN JE VRAAGT -OF- ELKE KEER ALS JE LACHT WORDT ER 1 EURO VAN JE BANKREKENING AFGESCHREVEN

Noteer 'vraagt' of 'euro': leg uit waarom

Voluit

In cijfers

Dertig/30

tweehonderdnegenennegentig/ 299

vierduizend/4000

Tachtig/80

Vijfentwintig/ 25

Getallen t/m twintig/20

Getallen die een exacte waarde aangeven.

Je gebruikt letters

- voor hele getallen van één tot en met twintig: zeven, negentien;

- voor de tientallen tot honderd: twintig, dertigste;

- voor de honderdtallen tot duizend: tweehonderd, achthonderdste;

- voor de duizendtallen tot twaalfduizend: zesduizend, negenduizendste;

- voor de getallen miljoen, miljard, biljoen enzovoort: vier miljoen (met spatie), drie miljardste (los!).

Je gebruikt cijfers

- voor getallen boven de twintig, behalve de tientallen en honderdtallen: 86 miljoen, de 21e (21e, 21ste) aflevering, 55 genodigden;

- voor maten, gewichten, bedragen, telefoonnummers, data, adressen, percentages, rekeningnummers, exacte tijdstippen: 70 meter, 33 °C, 6 kilo, € 9,25, 18 februari 1963, Dalemstraat 42, 8 procent, om 15.00 uur (drie uur geeft een tijdsduur aan: De sollicitanten krijgen drie uur de tijd voor de slotopdracht).

Let op

- Je schrijft breuken met een spatie (twee derde: ⅔, vijf zeven achtste: 5⅞; maar: vierenhalf), behalve in een samenstelling: vierkwartsmaat, tweederdemeerderheid.

- Cijfers hebben de voorkeur als er anders een rare mix van cijfers én letters zou ontstaan bij getallen die hetzelfde geval betreffen:

--> Van de 28 deelnemers gingen er 3 naar de finale.

- Voor grote ronde getallen in een tekst combineer je cijfers en letters: 58 duizend inwoners, 240 miljard euro, 11 duizend kilometer.

Nieuwe lesstof

Welke afkortingen uit
het Nederlands ken je?

Woorden korter schrijven

Eerst een testje

Ken je deze afkortingen?

Ken je deze afkortingen?

Hollandse Eenheidsprijzen 

Maatschappij Amsterdam 

Gemeentelijke  Gezondheidsdienst

Kentucky Fried Chicken

Algemene Nederlandse Wielrijdersbond

Make-up Art Cosmetics

Peeters Noten Industrie

Woorden korter schrijven

Soms is het handig om woorden niet voluit te schrijven. Je kunt er ruimte mee besparen en het levert tijdwinst op, je hoeft namelijk minder te schrijven.

Je kunt woord(groep)en op vijf manieren korter schrijven: met een afkorting, een letterwoord, een initiaalwoord, een verkorting en een symbool.

Woorden korter schrijven

Een afkorting is de weergave van een woord(groep) met een beperkt aantal letters, die je uitspreekt als het oorspronkelijke woord. 

Een afkorting schrijf je met een of meer punten. Je gebruikt een hoofdletter als die ook in het oorspronkelijke woord voorkomt:

– enz. (enzovoort), t.b.v. (ten behoeve van), H.K.H. (Hare Koninklijke Hoogheid).

Een letterwoord bestaat uit de eerste letters van een naam of woordgroep. Je spreekt het uit als een woord. Je schrijft een letterwoord zonder punten en je gebruikt een hoofdletter als die ook in het afgekorte woord voorkomt:

– NAVO (Noord-Atlantische Verdragsorganisatie, spreek uit: naavoo, niet: en/aa/vee/oo), yup (young urban professional, spreek uit: yup, niet: i-grec/uu/pee).

Woorden korter schrijven

Een initiaalwoord wordt gevormd volgens dezelfde regels als een letterwoord, maar in tegenstelling tot een letterwoord spreek je het uit als losse letters:

– ANWB (Algemene Nederlandse Wielrijdersbond), pc (personal computer).

Een verkorting is opgebouwd uit een of meer (delen van) lettergrepen. Je spreekt een verkorting uit als een woord:

– doka (donkere kamer), Benelux (België, Nederland, Luxemburg).

Woorden korter schrijven

Een symbool is een notatie van een wetenschappelijk begrip, een eenheid of een valuta. Je spreekt een symbool uit als het woord waar het voor staat. 

De schrijfwijze is nationaal of internationaal afgesproken. Dit geldt ook voor het gebruik van hoofdletters of kleine letters. Een symbool schrijf je zonder punt:

– β (bèta), km (kilometer), £ (Britse pond). 

Bij sommige eenheden wordt in technische en wetenschappelijke teksten een symbool gebruikt, zoals gram (g) en seconde (s), en in andere teksten een afkorting: 

– 20 gr. (twintig gram), 5 sec. (vijf seconden).

Werk voor deze les + huiswerk: Alvast aan het werk? 

• je begrijpt de lesstof/theorie voldoende (je kunt het groene theorieblok uit je boek gebruiken als ondersteuning) 
• je werkt in STILTE en je mag NIET PRATEN of OVERLEGGEN en geen vragen stellen
  
• je bent echt aan het werk!
  

Klaar = in STILTE lezen

Pak je VIP en noteer:

Cursus 7 Spelling, § 5 Woorden korter schrijven, opdracht 1 t/m 5

Wat niet af is = huiswerk

Woorden korter schrijven

Afkorting

• Weergave woord(groep) met beperkt aantal letters.
  
• Je spreekt het uit als het oorspronkelijke woord. 
• Je schrijft het met een of meer punten.
  
• Gebruikt hoofdletters als het in het oorspronkelijke woord voorkomt. 

e.d. (= en dergelijke), Z.M. (Zijne Majesteit)

Waar staat de afkorting [m.b.t.] voor?

Woorden korter schrijven

Letterwoord

• Bestaat uit eerste letters van naam/woordgroep
  
• Je spreekt het uit als een woord
  
• Geen punten
• Je gebruikt hoofdletters als die ook in het afgekorte woord voorkomen.
  

pin (persoonlijke identificatienummer), NAVO (=Noord-Atlantische Verdragsorganisatie)

Waar staat het letterwoord [havo] voor?

Woorden korter schrijven

Initiaalwoord

• Gevormd volgens de regels van het letterwoord
• Je spreekt de losse letters uit
  

btw (= belasting over toegevoegde waarde); NS (= Nederlandse Spoorwegen)

Waar staat het initiaalwoord [pc] voor?

Woorden korter schrijven

Verkorting

• Opgebouwd uit een of meerdere delen van lettergrepen
  
• Je spreekt het uit als een woord
  

info (= informatie, wifi (wireless fidelity)

Waar staat de verkorting [airco] voor?

Symbolen

• Een symbool is een notatie van een wetenschappelijk begrip, een eenheid of een valuta. 
• Je spreekt een symbool uit als het woord waar het voor staat. 
• De schrijfwijze is  (inter)nationaal afgesproken. 
• Een symbool schrijf je zonder punt.
• V - GB - s - ml - €

Waar staat het symbool [H2O] voor?

Werk voor deze les + huiswerk: 

Pak je VIP en noteer:

Cursus 7 Spelling, § 5 Woorden korter schrijven, opdracht 1 t/m 5

Klaar = in STILTE lezen

Wat niet af is = huiswerk

Lesdoel

Aan het einde van deze les 

- kun je benoemen hoe je woorden korter schrijft (afkortingen, letterwoorden, initiaalwoorden, verkortingen en symbolen);

- heb je geoefend met het korter schrijven van woorden.

Blauw = kennis = leren

Oranje =  kunnen = oefenen 

m.a.w.

Afkorting

Letterwoord

Initiaalwoord

Verkorting

Symbool

km/h

wc

ufo

prof

Ik benoemen hoe ik woorden korter schrijf (afkortingen, letterwoorden, initiaalwoorden, verkortingen en symbolen).

😒🙁😐🙂😃

Reflectie:
Wat ging bij jou goed tijdens deze les?
Wat kan nog iets beter? Hoe ga je dat verbeteren?

Feedback
Wat vond je fijn/goed aan deze les?
Wat zou je liever anders zien?