§55, 57: Expressionisme, Marsman

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Het noodlot is in deze stroming iets bovennatuurlijks, iets buiten de mens zelf.

1. impressionisme
2. naturalisme
3. neoromantiek
4. symbolisme

In dit jaar vond de Russische revolutie plaats

1. 1914
2. 1916
3. 1917
4. 1918

In dit jaar eindigde WO-I

1. 1914
2. 1918
3. 1929
4. 1936

In dit jaar was de beurscrisis in Amerika.

1. 1927
2. 1929
3. 1931
4. 1933

Zo heet de cultuurbeweging die tijdens WO-I tot ontwikkeling kwam.

1. Expressionisme
2. Fin de siècle
3. Modernisme
4. Vitalisme

Wat is geen kenmerk van expressionistische schilderkunst?

1. Accent op gevoel i.p.v. de waarneming
2. Abstract
3. Lastig te begrijpen
4. Sober

§55: Expressionisme

Schilderkunst

• Accent ligt op gevoel ten koste van de waarneming
• gedeformeerde realiteit
• abstract of non-figuratief
• band met werkelijkheid werd zwakker
• fauvisme in Frankrijk (= wild dier)

1

In de literatuur

• Expressionisme staat tegenover het impressionisme
• Uitdrukken van een gevoel d.m.v. het weergeven van beelden.
  
  
• Voornamelijk terug te vinden in de poëzie. 
• --> Poésie pure: gedichten waarin het niet gaat om het weergeven van concrete inhoud, maar waarin een sfeer, een beeld wordt opgeroepen.
  
• Leidt soms tot absurdisme (Kafka)

2

Impressionisme

• Wel rijm, metrum en regelmatige strofebouw
  
  
• Normale zinnen

• Veel bnw

• Onderwerpen en beeldspraak vaak ontleend uit de natuur
  
  
• Traditionele poëzie
  

Expressionisme

• Geen of minder rijm, metrum, regelmatige strofebouw
  
  
• Onvolledige, niet grammaticale zinnen
  
  
• Emotie / gevoel wordt direct geuit d.m.v.  ongewone woordcombinaties (violette schemer)
  
  
•  Onderwerpen en beeldspraak vaak ontleend uit het stadsleven
  
  
• Vrije vers
  
  

3

§56: H. Marsman

H. Marsman 

(1899-1940)

• 'Groots en meeslepend wil ik leven' --> vitalisme
• Verafschuwde Hollandse bekrompenheid en verheerlijkte de hartstochtelijk levende, wilskrachtige persoonlijkheid.
  
• Vitalistische bundels: Verzen (1923), Paradise regained (1927)
• Vervolgens: traditionelere poëzie
  
• Traditionele en realistische poëzie: Verzameld werk (1938)
  

1

De eenzame zwarte boot
vaart in het holst van den nacht
door een duisternis, woest en groot
den dood, den dood tegemoet.

Ik lig diep in het kreunende ruim,
koud en beangst en alleen
en ik ween om het heldere land,
dat achter den einder verdween
en ik ween om het duistere land,
dat flauw aan der einder verscheen.

1927

• Marsman stierf op zee, toen hij van Franrijk naar Engeland wilde vluchten in 1940. Het schip verging in Het Kanaal.

2

Impressionistisch of expressionistisch? 

• a) r. 1-2? 
• b) waaiers? (r. 2)
• c) Vergelijking strofe 1?
• d) Vormen van rijm in strofe 2?
• e) Opvallende beeldspraak r. 5-6?
• f) Rijm in strofe 4?
• g) Rijmschema strofe 4?
• h + i) overslaan 🙂

WB 57.2

Titelverklaring?

Wat wordt hier afgebeeld?

Vraag C

Wie?

Waar?

Aan de slag!

Klaar met je opdrachten? Dan kun je lezen voor je leeslijst.