2. Monniken

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Tijdvak 3

Monniken en ridders

2. Monniken

10 OKTOBER

1F

DOEL

Ik ken de drie standen uit de middeleeuwen

Ik weet wat monniken zijn en wat hun taken waren

DOEN

Uitleg Monniken

Maken opdracht

Opdracht bespreken

Volgende les

Thema tijdvakken 1 en 2

Tijdvak 1

• Jagers en verzamelaars
• Boeren
• Egypte
• De Nijl overstroomt

Thema: tijdvakken 3 en 4

Tijdvak 3

• Hofstelsel
• Monniken

Tijdvak 4

• Meer handel
• Middeleeuwse stad

Repetitie tijdvakken 3 en 4

Koninkrijk?

De stadstaat Rome is ooit een koninkrijk geweest,

hoewel daar erg weinig over bekend is.

En of het verhaal van Romulus en Remus waar is....?

Problemen vanaf de 4e eeuw:

• Invallen diverse volken
• Romeinse leger was zwakker
• Slecht bestuur

Na het Romeinse Rijk

Steden

Landbouw

Bestuur

Leger

Hofstelsel

Honger

Armoede

Onveilig

Rijke boer
(de heer)

De heer geeft 

• Bescherming
• Landbouwgrond

In ruil geeft de boer:

• Deel van oogst
• Herendiensten

Horigen

Een donjon, of mottekasteel, was een versterkte wachttoren. Hier woonde de heer als er gevaar was.

Het gebied buiten het domein bestond uit de grond van de vrije boeren en de woeste gronden, onontgonnen gebied en bossen.

De vrije boeren moesten tijdens een oorlog wél meevechten met de heer. De wapenuitrusting moesten ze zelf betalen.

De akkers van de heer werden bewerkt door horigen. Er waren akkers waarbij de volledige opbrengst naar de heer ging, en er waren akkers waarbij een deel van de opbrengst voor de horige boeren was. Overigens moesten ze hun pacht ook weer van deze opbrengst betalen.

Het vroonhof was de boerderij (hoeve) van de heer. Hier woonde de heer als er geen gevaar was. De opbrengsten van zijn akkers werd in schuren opgeslagen. In woningen naast een vroonhof woonden de horige boeren in geval van gevaar, zoals oorlog.

Bij het vroonhof waren stallen voor de dieren en boomgaarden.

Horigen woonden in vredestijd buiten het vroonhof

Met het hofstelsel bedoelen we het hele systeem (stelsel) van heren en horigen, inclusief de pacht en de herendiensten.

Von Schlieffenplan

• Duitsland was ingesloten tussen twee vijanden: Frankrijk en Rusland
• Om een tweefrontenoorlog te voorkomen wilden de Duitsers met dit plan eerst snel Frankrijk uitschakelen, om daarna Rusland te kunnen verslaan

3 standen

1e stand: Geestelijkheid

2e stand: adel

3e stand: boeren

De hulp van God

De hulp van god

• Het leven van de mensen in de vroege Middeleeuwen was zwaar. 
• Veel van de dingen om hen heen begrepen ze niet.
  

• Bij ziektes, natuurrampen of hongersnoden vroegen ze God om hulp.
  
• De mensen van de kerk, de geestelijken, hielpen hen hierbij.
  
• Hiervoor moesten de boeren wél belasting betalen...

Paleizen...

Paleizen

• De Paus, de leider van de kerk, had in de Middeleeuwen enorm veel macht, soms zelfs meer dan een koning of keizer.
  
• De Paus en andere hoge geestelijken, zoals bisschoppen, hadden veel grond en woonden in enorme paleizen, vol luxe.

Paleizen...

...en kloosters

...en kloosters

• Lage geestelijken, zoals priesters, monniken en nonnen, woonden en leefden vaak veel eenvoudiger.
  
• Monniken en nonnen waren zelf niet rijk, de kloosters soms wél: zij hadden veel grond en kregen pacht van de boeren op hun land.
  
• 
  

Leven in een klooster

Zou jij kunnen leven in een klooster?

2.30: opstaan

2.30 - 3.00: studie en meditatie

3.00 - 5.00: kerkdienst /bidden

5:00 - 6:00: studie en meditatie

6:00 - 7:30: kerkdienst /bidden

7:30 - 8:00: werken

8:00 - 9:30: kerkdienst /bidden

9.30 - 12.00: werken

12.00 - 13.30: kerkdienst /bidden

13.30 - 14.00: avondeten

14:00 - 16:15: werken

16:15 - 17:30: kerkdienst /bidden

17:30 - 18:00: studie en meditatie

18:00 - 18:30: kerkdienst /bidden

19:00: slapen

Leven in een klooster

• In een klooster werd veel gebeden door de monniken en nonnen, maar ze werkten ook hard, bijvoorbeeld op het land.
  
• Daarnaast verzorgden zij de zieken en hielpen mensen bij hun geloof in God

Willibrord was een Engelse missionaris die probeerden de Friezen tot het Christendom te bekeren. De Friezen zaten daar niet op te wachten.

Bonifatius was ook een Engelse missionaris die probeerde de Friezen te bekeren. Dit lukte niet: in 754 werd hij door Friezen in Dokkum vermoord.

• In de kloosters werden soms ook oude boeken overgeschreven. 
• Dit duurde heel lang: het was dus echt 'monnikenwerk'.

Monnikenwerk

• In de kloosters werden soms ook oude boeken overgeschreven.
  
• Dit duurde heel lang: het was dus echt 'monnikenwerk'.

Wat is de beste omschrijving
van het begrip ‘geestelijken’?
Kies het juiste antwoord.

1. mensen die in God geloven
2. mensen die iedere week naar de kerk gaan
3. mensen die in dienst zijn van de kerk
4. mensen die voor andere mensen bidden

Een vrouwelijke monnik
wordt een non genoemd.

1. Waar
2. Niet waar

Monniken bidden zeventien
keer per dag

1. Waar
2. Niet waar

Het verzorgen en genezen van zieken
was één van de taken van monniken.

1. Waar
2. Niet waar

Monniken zijn geen geestelijken.

1. Waar
2. Niet waar

Door het harde leven gingen veel mensen
het christendom extra belangrijk vinden. Waarom was dat zo?

1. De mensen hoopten dat God hen zou beschermen tegen honger, ziekte en dood.
2. In de Bijbel staat hoe je betere medicijnen kunt maken en hoe je grotere oogsten kunt krijgen.
3. Als je christen was, mocht je in een klooster wonen. Daar was wel genoeg voedsel.
4. Als je arm, maar goed geleefd had, werd je na je dood erg rijk in de hemel.

Sleep de teksten naar de juiste plek in de afbeelding

Ik ben van adel

Ik ben een geestelijke

Ik betaal pacht

Eerste stand

Tweede stand

Derde stand

WAT?

WAAROM?

HOE?

Maken opdracht 2. Monniken

Omdat je moet weten wat monniken waren en wat zij de hele dag deden.

Open de opdracht in Classroom

Lees de teksten en maak de vragen

HOE LANG?

HULP?

KLAAR?

Tot 10 minuten voor het einde
van de les

Rood: Je werkt alleen en mag geen vragen stellen

Oranje: Je mag vragen stellen aan de docent

Groen: Je mag zachtjes met elkaar praten en vragen stellen aan de docent

1F

DOEL

Ik ken de drie standen uit de middeleeuwen

Ik weet wat monniken zijn en wat hun taken waren

DOEN

Uitleg Monniken

Maken opdracht

Opdracht bespreken

Volgende les

Schrijf 3 dingen op die je
deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze
les nog niet zo goed hebt begrepen.

Huiswerk

Opdracht 2. Monniken 

maak je thuis af.

Opruimen!!

Stop je laptop in je tas.

Als de bel gaat blijf je zitten

De docent zegt als je weg mag gaan. Schuif dan je stoel aan