1.2 Begin van de opstand

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

'De Republiek ontstaat'

23 september 2024

Lesdoel

Waardoor resulteerde de Opstand in het ontstaan van de Republiek, 1572-1588?

Was de bedoeling dat Nederland een onafhankelijke staat werd?

Waar waren we gebleven?

Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden?

Noem een:

1. - politieke oorzaak: 
2. - godsdienstige oorzaak: 
3. - economische oorzaak: 

Filips de Goede 

Het Wilhelmus

Mooi voorbeeld van propaganda:

Wilhelmus van Nassouwe

ben ik, van Duitsen bloed,

den vaderland getrouwe

blijf ik tot in den dood.

Een Prinse van Oranje

ben ik, vrij, onverveerd,

den Koning van Hispanje

heb ik altijd geëerd.

Succes: Het ontzet van Leiden (1574)

Karel V 

Karel V

De belegering van steden om hen tot overgave te dwingen bracht de Spanjaarden begin jaren zeventig succes.
(zie bijvoorbeeld Haarlem.)

Bij Alkmaar slaat het om en ook Leiden komt niet in handen van Alva, mede doordat de dijken door de Watergeuzen worden doorgestoken en de Spaanse soldaten moeten vluchten.
Gevolg: De Spanjaarden geven het gewest Holland op.

Mislukking: Pacificatie van Gent (1576) 

Reden: de Spaanse Furie

Doel: alle 17 gewesten verenigen
Eis: Spaanse troepen moeten weg
Afspraken:

• Holland/Zeeland calvinistisch
• De rest katholiek
• Dit mislukt.

Karel V 

Karel V

l

Karel V 

Karel V

Unie van Atrecht en Utrecht (1579)

-Reactie op de Unie van Atrecht

-Doel: Spanjaarden verdrijven en gezamenlijke afspraken maken over defensie, belasting en godsdienst

-Eerste stap naar onafhankelijkheid

Een onzekere toekomst

Karel V 

Karel V

-Zoektocht naar vervanger van Filips II

-1584 moord op Willem 

- Val van Antwerpen (1585)

- Geschikte vervanger wordt niet gevonden

Normaal gesproken zou Willem van Oranje in Breda begraven zijn, ware het niet dat deze stad was bezet door de Spanjaarden. Zodoende werd Van Oranje begraven in de Nieuwe Kerk in Delft. Sindsdien vinden alle leden van het Nederlandse Koninklijk Huis hier hun laatste rustplaats.

De Republiek der 7 Verenigde Nederlanden

-De noordelijke Nederlanden besluiten zonder vorst verder te gaan en worden een republiek (1588). Zeer uitzonderlijk.

Meevallers:
- De Spaanse Armada wordt ''verslagen'' (1588)

- Amsterdam groeit uit tot een wereldstad, onder andere door de val van Antwerpen

Karel V 

Karel V

De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

1588

• Bij gebrek aan een geschikte kandidaat als vorst of koning, besluiten de Noordelijke Nederlanden verder te gaan als Republiek
• De 'baas' in de Republiek werd de Staten-Generaal

De macht van de Republiek was in handen van de Staten-Generaal. De stadhouder van Holland, altijd een erfgenaam van Willem van Oranje, zou de leiding krijgen over het leger.

De landsadvocaat (later: raadspensionaris) was de belangrijkste bestuurder van de Republiek: hij zorgde voor de agenda van de vergadering en bereidde besluiten (wetten) voor.

Kaart

Successen voor de opstandelingen

Spaanse successen

1572

inname van Den Briel

1573

beleg van Alkmaar

1573

beleg van Haarlem

1576

Pacificatie van Gent

1574

Leidens Ontzet

1578

Alteratie van Amsterdam

1581

Plakkaat van Verlatinghe

1579

Unie van Utrecht

1584

moord op Willem van Oranje

1585

Val van Antwerpen

1588

uitroeping van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

1572

bloedbad van Naarden

1579

Unie van Atrecht

1588

Spaanse Armada wordt verslagen

De onderstaande voorbeelden van verzet in de Nederlanden tegen de
politiek van de koning van Spanje staan in willekeurige volgorde. Zet deze voorbeelden van verzet in de juiste chronologische volgorde,
van vroeger naar later.

1

2

3

4

5

6

De Staten-Generaal besloten tijdens een vergadering in Den Haag Filips II niet langer te erkennen als hun landsheer. 

De Staten-Generaal staakten hun zoektocht naar een nieuwe
landsheer.

Een groep edelen verzocht aan landvoogdes Margaretha de
kettervervolging te matigen. 

De Staten-Generaal sloten de Unie van Brussel, waarin zij de
Pacificatie van Gent onderschreven. 

Vertegenwoordigers van Gelderland, Holland, Zeeland, Utrecht,
Friesland en enkele grote Vlaamse en Brabantse steden ondertekenden de Unie van Utrecht

Vertegenwoordigers van Hollandse steden kwamen bijeen in
Dordrecht en herstelden Willem van Oranje in zijn functie als stadhouder. 

Filips II wilde dat iedereen protestant was.

Centralisatie was een oorzaak voor de Nederlandse Opstand.

Willem van Oranje was de leider van de opstand.

De Hertog van Alva werd meteen erg populair.

Goed

Fout

Wat is geen oorzaak van de Nederlandse opstand?

1. Nederlandse burgers willen stemrecht.
2. Centralisatie
3. De adel heeft minder macht.
4. Ketter vervolgingen.

➤Sleep de onderdelen naar de juiste plek

Protestant

Katholiek

Maarten Luther

De Paus

Aflaten

Bijbel in volkstaal

Latijnse kerkdienst

Sober

Beeldenverering

Reliekenverering

'Kale' kerk

Beelden in de kerk

'Magische' handelingen

Sobere handelingen

Memory

https://www.bookwidgets.com/play/ETwLpASG-iQAFJ5ss0gAAA/QD8QNQJ?teacher_id=5824481654734848

of:

in Itslearning bij oefenmateriaal