Hoofdstuk 6.1 metalen 3e mavo

• Nask / Techniek
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

startopdracht

werkboek open op p. 67

wisbordje op tafel

huiswerk:

L 6.1 + 6.2

M 6.1  opg 1 tm 4 + 9 tm 12
M 6.2 opg 18 tm 23 + 28 tm 31

Het roesten van ijzer is

1. een chemische reactie.
2. een natuurkundig proces
3. een faseverandering

Wat is staal?

1. Een andere vorm van ijzer
2. Het metaal ijzer met daarin C-atomen
3. een legering van ijzer en zink
4. 100% zuiver ijzer

1. ijzer + lucht -> roest
2. ijzer + water -> roest
3. ijzer + water + lucht -> roest
4. ijzer + chemische energie > roest

Noem 2 gemeenschappelijke eigenschappen van metalen

Wat zijn edelmetalen?

Metalen

Edele metalen 

• Edel betekent:   niet of nauwelijks reagerend met andere stoffen.
• daarom  vaak gevonden als zuivere stof, in een "ader" (in mijn).

• 24 karaat goud =100 %  zuiver goud , 
• 18 karaat = 18/24 x100%= 75 % goud (en 25 %  andere metalen meestal zilver of koper)

Onedele metalen

• reageren wel  met andere stoffen. (b.v.zuurstof, water of zuren) 
• worden daarom bijna altijd gevonden als erts = verbinding van metaal met een niet- metaal (=dus een zout)
• hoe onedeler het metaal hoe reactiever het is.

zeer onedele metalen

• alle metalen uit groep 1 = alkalimetalen, zijn zeer reactief.
• ze reageren zo heftig met b.v. zuurstof en water dat ze onder een laagje olie bewaard worden
• de aardalkalimetalen = groep 2 reageren ook heftig maar iets minder heftig 

Ertsen

Gesteenten waarin metalen zitten.

IJzer, aluminium, koper zitten opgeslagen in ertsen.

Vanuit ertsen worden metalen gewonnen

Hoogoven

IJzererts, cokes en kalk wordt in een hoogoven gestort.

Onderin wordt hete lucht de oven ingeblazen.

Cokes (koolstof) wordt verbrand tot koolstofmono-oxide.

Geef de reactievergelijking van de verbranding van koolstof tot koolstofmono-oxide

Hoogoven

• Koolstofmono-oxide reageert met de ijzer(III)oxide.
• Er ontstaat (ruw)ijzer en koolstofdioxide.
  
• Het ruwijzer is ijzer met nog wat koolstof erin gemengd.
  

in een hoogoven reageert ijzeroxide (FeO) met koolmonoxide tot ijzer en kooldioxide.
geef hiervan de kloppende reactievergelijking

Hoogoven

• Het maken van ruwijzer uit ijzererts treed de volgende reactie op:
• ijzer(III)oxide reageert met koolstof tot ijzer en koolstofdioxide.
  

Hoe noem je een mengsel van metalen?

legeringen: vliegtuigen worden van duraluminium gemaakt

-duraluminium (koper + aluminium)

andere legeringen zijn:

- zilveramalgaam (kwik+zilver) vroeger voor vullingen  in  kies

- staal (ijzer + beetje koolstof)

- roestvaststaal (ijzer + chroom of nikkel)

- brons (koper+tin)

-messing(koper+zink)

 legeringen maken = metalen mengen

Dit doe je om betere eigenschappen te krijgen. Veel legeringen zijn harder dan de zuivere  stoffen.

Goud is puur erg zacht --> mengen met zilver(=witgoud) 

                                                   of mengen met koper (=roodgoud)

zie binas tabel 37

in welke binas tabel kun je informatie vinden over de samenstelling van legeringen?

1. 15
2. 32
3. 34
4. 37

Welk metaal is geen edelmetaal?

1. Goud
2. Zilver
3. Brons
4. Platina

Welk materiaal zal het minst worden aangetast bij blootstelling aan de buitenlucht?

1. Gouden ring
2. Koperen pijp
3. IJzeren spijker
4. Aluminium speelgoedauto

lezen 6.1 en 6.2

nakijken 5.4 en 5.5

ammoniakfabriek
spiritus