1.3 Een verzuilde samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Een verzuilde samenleving

Nederland van 1848 tot 1914

...

DOEN

...uitleggen waarom en hoe de samenleving
verdeeld raakte in vier zuilen.

Aan het einde van de les kan je...

§1.3 Een verzuilde samenleving

Stroming	Kernwoord	Kern
Liberalisme	Vrijheid	Hogere burgerij. Liberalen willen dat mensen zoveel mogelijk vrij zijn. De overheid moet zich niet veel bemoeien met mensen en de economie.
Socialisme	Gelijkheid	Arbeiders. Socialisten vinden dat iedereen gelijkwaardig is. De regering moet armen (arbeiders) helpen met wetten en regels.
Confessionalisme	Geloof	Het geloof moet centraal staan bij het besturen van het land. Er waren twee groepen confessionelen: protestanten en katholieken De protestanten werden ook wel de kleine luyden genoemd

§1.3 Een verzuilde samenleving

Stroming	Kernwoord	Kern
Liberalisme	Vrijheid	Hogere burgerij. Liberalen willen dat mensen zoveel mogelijk vrij zijn. De overheid moet zich niet veel bemoeien met mensen en de economie.
Socialisme	Gelijkheid	Arbeiders. Socialisten vinden dat iedereen gelijkwaardig is. De regering moet armen (arbeiders) helpen met wetten en regels.
Confessionalisme	Geloof	Het geloof moet centraal staan bij het besturen van het land. Er waren twee groepen confessionelen: protestanten en katholieken De protestanten werden ook wel de kleine luyden genoemd

§1.3 Een verzuilde samenleving

Stroming	Kernwoord	Kern
Liberalisme	Vrijheid	Hogere burgerij. Liberalen willen dat mensen zoveel mogelijk vrij zijn. De overheid moet zich niet veel bemoeien met mensen en de economie.
Socialisme	Gelijkheid	Arbeiders. Socialisten vinden dat iedereen gelijkwaardig is. De regering moet armen (arbeiders) helpen met wetten en regels.
Confessionalisme	Geloof	Het geloof moet centraal staan bij het besturen van het land. Er waren twee groepen confessionelen: protestanten en katholieken De protestanten werden ook wel de kleine luyden genoemd

§1.3 Een verzuilde samenleving

Stroming	Partijnaam	Personen	Opgericht
Protestanten	Antirevolutionaire partij (ARP)	Abraham Kuypers	1879
Liberalen	Liberale Unie	nvt	1885
Socialisten (sociaal-democraten)	Sociaal-democratische arbeiders partij (SDAP)	Pieter Jelles Troelstra	1894
Rooms-Katholieken	Rooms-Katholieke Staatspartij (RKSP)	Herman Schaepman	1926

§1.3 Een verzuilde samenleving

Stroming	Partijnaam	Personen	Opgericht
Protestanten	Antirevolutionaire partij (ARP)	Abraham Kuypers	1879
Liberalen	Liberale Unie	nvt	1885
Socialisten (sociaal-democraten)	Sociaal-democratische arbeiders partij (SDAP)	Pieter Jelles Troelstra	1894
Rooms-Katholieken	Rooms-Katholieke Staatspartij (RKSP)	Herman Schaepman	1926

§1.3 Een verzuilde samenleving

Stroming	Partijnaam	Personen	Opgericht
Protestanten	Antirevolutionaire partij (ARP)	Abraham Kuypers	1879
Liberalen	Liberale Unie	nvt	1885
Socialisten (sociaal-democraten)	Sociaal-democratische arbeiders partij (SDAP)	Pieter Jelles Troelstra	1894
Rooms-Katholieken	Rooms-Katholieke Staatspartij (RKSP)	Herman Schaepman	1926

§1.3 Een verzuilde samenleving

Stroming	Partijnaam	Personen	Opgericht
Protestanten	Antirevolutionaire partij (ARP)	Abraham Kuypers	1879
Liberalen	Liberale Unie	nvt	1885
Socialisten (sociaal-democraten)	Sociaal-democratische arbeiders partij (SDAP)	Pieter Jelles Troelstra	1894
Rooms-Katholieken	Rooms-Katholieke Staatspartij (RKSP)	Herman Schaepman	1926

Schoolstrijd:

• in de grondwet staat: de overheid betaalt de scholen
• confessionelen gingen hun eigen scholen oprichten: het bijzonder onderwijs
• zij moesten dit onderwijs wel zelf betalen
  
• confessionelen vonden dat overheid zowel het openbare als het bijzondere onderwijs moesten betalen

§1.3 Een verzuilde samenleving

Schoolstrijd:

• in de grondwet staat: de overheid betaalt de scholen
• confessionelen gingen hun eigen scholen oprichten: het bijzonder onderwijs
• zij moesten dit onderwijs wel zelf betalen
  
• confessionelen vonden dat overheid zowel het openbare als het bijzondere onderwijs moesten betalen

Mening Tweede Kamer:

• Waren voornamelijk liberalen
• Voelden niets voor deze wens

Het conflict over het onderwijs wordt de schoolstrijd genoemd.

§1.3 Een verzuilde samenleving

Ontstaan verzuiling:

• Protestanten gaan eigen scholen, ziekenhuizen en politieke partijen oprichten om het leven van hun groep te verbeteren.
  Zij willen achterban beschermen tegen 'verkeerde' ideeën
• Socialisten volgen. Zij wilden kiesrecht en sociale wetten voor arbeiders
• Katholieken wilden einde aan discriminatie. 

Nederland kwam in de verzuiling:

• Eigen scholen
• Eigen verenigingen
• Eigen vakbonden
• Eigen media (krant, radio)

§1.3 Een verzuilde samenleving

In 1887 werd de grondwet gewijzigd: het censuskiesrecht werd afgeschaft.

Het nieuwe artikel gaf aan alle mannen met ‘kentekenen van geschiktheid en maatschappelijke welstand’ kiesrecht.

Door de vaagheid kregen steeds meer mensen kiesrecht. Het kiesrecht werd steeds uitgerekt, net als rubber.

Het nieuwe artikel kreeg de bijnaam caoutchouc-artikel. (caoutchouc is Frans voor rubber)

§1.3 Een verzuilde samenleving

1887

Caoutchouc-artikel

§1.3 Een verzuilde samenleving

Belangrijke jaartallen

Belangrijke personen