§3.2 een kruitvat wordt gevuld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Historisch Overzicht vanaf 1848 en Staatsinrichting

De Eerste Wereldoorlog (1914-1918)

1. Spanning in Europa

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen 

-welke vijf oorzaken er waren voor de de Eerste Wereldoorlog en 

-welke spanningen er in Europa tussen welke landen waren 

Eerste Wereldoorlog

28 juli 1914-11 november 1918

Bijna 8.000.000 doden, waarvan 1,7 miljoen Russen

bijna 22.000.000 gewonden

Belangrijk gevolg: de kaart van Europa verandert enorm. 

Oorzaken van de Eerste Wereldoorlog

Er zijn 5 (hoofd)oorzaken voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog: 

1. Nationalisme in West-Europa en op de Balkan
2. Militairisme en wapenwedloop


3. Economische concurrentie
4. Modern imperialisme
5. Bondgenootschappen
   
   

Nationalisme

• Extreme trots op het eigen volk en land: 'Ons land is het beste!'
  
• Streven van een volk naar een eigen staat

De Frans-Duitse Oorlog

1870-1871

• Frankrijk verliest de oorlog, Duitsland versterkt zijn positie in Europa
  

Duitsland ontstaat

1871

• In één keer komt er een groot nieuw land bij
  

Het machtsevenwicht wordt nu verstoord

Frankrijk raakt 

Elzas-Lotharingen kwijt

• Zorgt voor wraakgevoelens bij Frankrijk: revanchegedachte
  

Nationalisme zorgt voor conflicten op de Balkan

• Balkan hoorde al eeuwen bij het Ottomaanse Rijk (Turkije). ​
  
• Nationalisme zorgde ervoor dat volken onafhankelijk willen worden.​
  
• Grieken, Roemenen, Bulgaren, en Serven kwamen in opstand. ​

Nationalisme zorgt voor conflicten op de Balkan

• Zo werden bijv. Bosnië en Herzegovina onafhankelijk. ​
  
• Zij wilden bij Servië horen, maar werden ingelijfd door Oostenrijk-Hongarije. (1908) ​Dit werd een grote veelvolkerenstaat.
• Rusland wilde ook machtsuitbreiding op de Balkan. 

Het Ottomaanse Rijk valt uit elkaar

• Het Ottomaanse rijk stond in Europa bekend als: de zieke man van Europa. 

Militarisme en wapenwedloop

• Engeland had een sterke oorlogsvloot en veel kolonies. Britannia rule the waves!
• Als Duitsland vanaf 1898 (vlootwet) ook een grote vloot begint te bouwen ontstaat er vooral tussen Engeland en Duitsland een strijd om wie de sterkste en meeste wapens heeft. 

Wapenwedloop

De industrie draaide op volle toeren en produceerde nieuwe moderne wapens. In alle industrielanden wilde men steeds meer en betere wapens en dergelijke produceren. (=economische concurrentie)

Militarisme

• Trots op alles wat met het eigen leger te maken heeft
• Enorm vertrouwen in de kracht van het eigen leger

Economische concurrentie 

Elk land wilde het beste zijn op gebied van techniek en uitvindingen. 
Een goede economie geeft veel aanzien. 

Conferentie van Berlijn: verdeling Afrika

Modern imperialisme

• De Europese landen willen hun macht uitbreiden in Azië en Afrika. Ook waren zij op zoek naar grondstoffen en afzetgebieden om hun industrie te bevorderen. 
  

Modern Imperialisme

Bondgenootschappen

• Economische en militaire afspraken tussen de landen: Wij helpen elkaar!
  
• Duitsland en Oostenrijk-Hongarije: Centralen
• Engeland, Frankrijk en Rusland: Geallieerden

Bondgenootschappen

Alle oorzaken zorgen voor een eplosieve situatie in Europa

Het wachten is op het aansteken van de lont...

Begrippen uit deze les

• militarisme
• nationalisme
• modern imperialisme
• wapenwedloop
• bondgenootschappen

Jaartallen uit deze les

• 1870-1871: Frans-Duitse Oorlog
• 1871: oprichting van Duitsland
• 1884 Conferentie van Berlijn
• 1898 Duitse vlootwet
• 1908 Oostenrijk-Hongarije lijft Bosnië in

Aan de slag

Maak t/m opdracht 17. De volgende opdrachten maak je niet:

4, 6b, 8, 9, 13, 15