de 1ste wereldoorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

De Eerste Wereldoorlog

 De Eerste Wereldoorlog

Leerdoelen

• Aan het einde van deze les kun je uitleggen hoe de eerste wereldoorlog begon en daarbij onderscheid maken tussen directe en indirecte oorzaken. 

Planning

• Moord in Sarajevo
• Oorlogsverklaringen
  
• Propaganda
  
• Huiswerkopdrachten
• Afsluiting

Welke beelden heb jij
bij oorlog?

Eerst de naam...

• De naam 'Eerste Wereldoorlog' werd pas voor het eerst rond 1920 gebruikt.

• Veelgebruikte namen voor de oorlog zijn (nu nog steeds): The Great War (En.), Der Grosse Krieg (Dld.), La Grande Guerre (Fr.) of De Groote Oorlog (Bel.)
  
  
• In Nederland leeft de Eerste Wereldoorlog niet echt, wij deden namelijk niet mee...

"De oorlog die alle 

oorlogen zou beëindigen"

Moord in Sarajevo

De Bosnische Serviër Gavrillo Princip schiet de Aartshertog Franz Ferdinand dood in Sarajevo.

Princip wil wraak voor het feit dat Bosnië bij Oostenrijk-Hongarije hoort. Hij had liever gezien dat Bosnië werd ingelijfd bij Servië.

Dit was het startschot van de Eerste Wereldoorlog, oftewel, de aanleiding. 

Oorlogsverklaringen 

• Oostenrijk- Hongarije verklaart Servië de oorlog. Rusland steunt Servië en mobiliseert haar troepen langs de Duitse grens.  
  
  
• Duitsland wordt geprikkeld door de Russische actie en verklaart Rusland de oorlog.  Vervolgens ook Frankrijk.
  
  
• Als Duitsland België binnenloopt verklaart Engeland, Duitsland de oorlog. 

Wij gaan winnen!

Overal in Europa is er veel enthousiasme om

te gaan vechten én vertrouwen om te winnen: 

met Kerst zijn we weer thuis zijn!

Deze oorlog is goed:

ein frischer fröhlicher Krieg

Directe en indirecte oorzaken (1)

• Directe oorzaken, de aanleiding:

toevallige gebeurtenissen zoals geboorte, sterfte of militaire aanval. 

- Is niet doorslaggevend.

• Indirecte oorzaken, processen en gebeurtenissen die verder terug gaan in de tijd: 
  Politieke, sociale, economische, culturele of militaire oorzaken.
  - De stand van zaken.

Directe en indirecte oorzaken (2)

• Directe oorzaken, de aanleiding:

De moord op Franz Ferdinand. Een gebeurtenis die voldoende is om een hele reek gebeurtenissen op gang te brengen. 

• Indirecte oorzaken, processen en gebeurtenissen die verder terug gaan in de tijd: 

Modernisering, machtsverhoudingen en bondgenootschappen.

Leerdoelen

• Aan het einde van deze les kun je uitleggen hoe de eerste wereldoorlog begon en daarbij onderscheid maken tussen directe en indirecte oorzaken. 

2p 10 Leg uit dat deze bron laat zien dat de Eerste Wereldoorlog een totale oorlog was.

 Een bericht uit de Nieuwe Rotterdamsche Courant uit oktober 1914.

Aan de Schelde, bij de afmeerplaatsen van de boten, en op de stations stonden

menigten van duizenden, maar het vreselijkste was de uittocht van de vele

tienduizenden die te voet naar de Nederlandse grens gingen. Ik heb die uittocht

meegemaakt. Van Antwerpen tot aan onze grens was het één lange, droeve stoet van

mensen en dieren. Hele kudden vee werden meegedreven door in doodsangst

vluchtende boeren uit de omstreken. Jonge mensen waren er die een oude

grootmoeder op een kruiwagen vervoerden. Voertuigen van allerlei soort zag men. En

al die vluchtenden keken telkens om naar hun stad, die in vlammen en rook opging

In een totale oorlog wordt de hele bevolking betrokken, niet alleen het leger. (1p)

Dat zie je terug in deze bron: de Duitsers verwoestten de stad Antwerpen,

waardoor de inwoners van die stad massaal moesten vluchten. (1p

Leg uit dat het uiteenvallen van het Ottomaanse Rijk een indirecte oorzaak was

van de Eerste Wereldoorlog.

 Toen het Ottomaanse Rijk verzwakte, lijfde Oostenrijk-Hongarije het

Balkanstaatje Bosnië in. Servië was woedend: het land vond dat Bosnië bij

Servië hoorde. (1p) Een Bosnische Serviër nam daarom wraak door de

kroonprins van Oostenrijk-Hongarije dood te schieten (de directe oorzaak).

Oostenrijk-Hongarije verklaarde daarna Servië de oorlog, waarna de Eerste

Wereldoorlog ontstond. (1p)