ethische dillema's

• Zorg en Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2

ethische dillema's

Ethiek in de zorg 

Lesdoelen 

- Je kunt benoemen wat ethiek betekend.

- Je kunt benoemen wat een dilemma is.

- Je kunt voorbeelden van dilemma's benoemen.

- Je kunt benoemen hoe je om kunt gaan met ethische dilemma's 

Wat is ethiek?

De termen ‘ethiek’ en ‘moraal’ betekenen niet hetzelfde.

Moraal zijn de waarden en normen die richting geven aan jouw doen en laten, ze sturen de keuzes die je maakt. 

Ethiek is daarover nadenken. Het is nadenken over de vraag of jouw handelen leidt tot goede zorg. Dat kan echt over van alles gaan: van grote levensvragen tot kleine, dagelijkse keuzes.

Moraal betekent de handelingen en gedragingen die maatschappelijk gewenst zijn1

Wat zijn ethische dilemma's?

Ethische dilemma's zijn situaties waarin er geen duidelijk antwoord is op de vraag wat de juiste keuze is. 

Iedereen kent wel dilemma’s uit zijn eigen zorgpraktijk. Een aantal voorbeelden: 

• Wat is een goede balans tussen autonomie (vrijheid, eigen regie geven) en bescherming van kwetsbare mensen (veiligheid, voorkomen van risico’s, vrijheidsbeperking)? 
• Hoe moet je omgaan met wensen van naasten die gezien vanuit goede zorg en professioneel inzicht niet in het belang zijn van de dementerende cliënt? 
• Mag je als professional afwijken van protocollen en standaarden in het belang van de cliënt? 
• Hoe ga je om met beroepsgeheim en privacy als je rondom een cliënt samenwerkt met hulpverleners met diverse beroepsachtergronden?
  

Leg uit wat ethische dilemma's zijn en maak gebruik van voorbeelden.

Hoe maak je een ethische beslissing?

Bij het maken van een ethische beslissing is het belangrijk om de verschillende opties te overwegen en te kijken naar de gevolgen van elke optie.

 Het is ook belangrijk om rekening te houden met de waarden en belangen van alle betrokkenen.

Geef een overzicht van hoe je een ethische beslissing kunt maken.

Verkennen

Onderzoeken

Afwegen

Besluiten

Wikken en wegen 

Wikken en wegen voor een juiste beslissing. 

Soms sta je voor situaties waar geen ‘beste oplossing’ is, maar waar je wel direct een beslissing moet nemen. 

Dan sta je voor een dilemma. 

Voorbeeld: Er zijn meerdere cliënten die tegelijk jouw hulp nodig hebben en je staat er alleen voor. Aan wie geef je de voorrang en waarom? 

Verschil en overeenkomst 

recht en ethiek  

Ethiek en recht zijn met elkaar verbonden.

Ethische afwegingen maak je zelf iedere dag. 

In wet- en regelgeving ligt een moraal vast waar veel mensen achter staan.

Wetten en regels aanpassen gebeurt meestal na een ethische discussie.

Als je afweegt hoe je een juridische regel interpreteert of zou moeten aanpassen, dan ben je met ethiek bezig.

Morele waarden Recht

Dit kun je zien als gestolde ethiek.

Door discussies over een ethisch onderwerp ontstaat uiteindelijk wetgeving. 

Denk aan de euthanasiewet en de abortuswet. 

Veel morele waarden zijn zo belangrijk dat ze in wetten zijn vastgelegd. 

Recht en wetgeving

Zo is het recht op lichamelijke integriteit vastgelegd in de grondwet.

 Een ander voorbeeld is het recht op informatie over een behandeling, dit staat in de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO).

Het recht op lichamelijke integriteit betekent dat je niet zonder toestemming of goede reden aan iemands lichaam mag komen.

Welke keuze je ook maakt, er gaat altijd een visie, wetgeving of een persoonlijke opvatting achter schuil. 

Beroepsethiek bestaat uit 3 niveaus

• Relatie tussen zorgverlener en patiënt                         (individuele niveau -> micro)
• Zorginstellingen en organisaties                                     (organisatie niveau -> meso)
• De samenleving (samenleving niveau -> macro)