Paragraaf 5.1 - De huid

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

5.1 De huid

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt de onderdelen van de huid benoemen en de functies van de huid beschrijven

5.1 De huid

Waaruit bestaat de huid?

• De huid bestaat van buiten naar binnen uit 3 lagen:
  - de opperhuid, de lederhuid en het onderhuids bindweefsel
  
  
• Opperhuid
  - bestaat uit 2 lagen; hoornlaag en kiemlaag
  - Hoornlaag > bestaat uit dode huidcellen, deze laag slijt aan buitenkant af
  - Kiemlaag > vult de hoornlaag vanaf onderaf aan met nieuwe cellen.
  - Nieuwe cellen ontstaan onderin kiemlaag, pigmentcellen bevinden zich ook in kiemlaag.
  - Pigmentcellen maken pigment, hierdoor kan huid bruin worden.

Wat is de functie van het onderhuids bindweefsel?

1. Opname van voedingsstoffen
2. Productie van pigment
3. Opslag van vetten
4. Bescherming

Waar worden nieuwe cellen in de huid gevormd?

1. Kiemlaag
2. Onderhuids bindweefsel
3. Hoornlaag
4. Lederhuid

Waar bevinden zich de pigmentcellen?

1. Hoornlaag
2. Onderhuids bindweefsel
3. Kiemlaag
4. Lederhuid

Wat is de functie van de hoornlaag?

1. Opname van voedingsstoffen
2. Transport van zuurstof
3. Productie van pigment
4. Bescherming

5.1 De huid

• Lederhuid
  - bevat haren (in haarzakjes, aan elke haar een spiertje), talgklieren (maken talg > houdt huid soepel en vet), zweetklieren (maken zweet, hier koelt lichaam van af), zintuigen (hiermee neem je omgeving waar).
• Onderhuids bindweefsel
  - hierin lopen bloedvaatjes, zenuwen en is vet opgeslagen, vet isoleert tegen kou.

Welke zintuig bevindt zich in de lederhuid?

1. Reukzintuig
2. Smaakzintuig
3. Gehoorzintuig
4. Tastzintuig

Wat is de functie van het vet in het onderhuids bindweefsel?

1. Beschermt tegen zonnestralen
2. Isoleert tegen kou
3. Maakt huid soepel
4. Reguleert lichaamstemperatuur

Wat bevindt zich niet in het onderhuids bindweefsel?

1. Zenuwen
2. Bloedvaatjes
3. Vet
4. Talgklieren

Wat is de functie van de talgklieren?

1. Maakt zweet aan
2. Houdt huid soepel en vet
3. Zorgt voor opslag van vet
4. Maakt vet aan

5.1 De huid

Wat zijn de functies van de huid?

• De huid beschermt je lichaam
  - houdt ziekteverwekkers en vuil tegen
  - houdt schadelijk zonlicht tegen
  - beschermt je tegen uitdrogen
  - beschermt je organen tegen beschadiging
• Je huid neemt de omgeving waar
  - warmtezintuigen, koudezintuigen, tastzintuigen, drukzintuigen en pijnzintuigen
• De huid helpt je temperatuur te regelen
  - zorg ervoor dat je lichaam niet te koud of te warm wordt.

Wat is een functie van de huid bij het beschermen van organen?

1. Bevorderen van de bloedsomloop
2. Produceren van energie
3. Reguleren van de stofwisseling
4. Voorkomen van beschadiging

Wat is een functie van de huid bij temperatuurregeling?

1. Helpen bij de spijsvertering
2. Produceren van hormonen
3. Voorkomen dat het lichaam te koud of te warm wordt
4. Regelen van de hartslag

5.1 De huid

• Wat? Maken 5.1 – Opdracht 1 t/m 11
• Hoe? Blz. 90 t/m 94
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 20 minuten
• Uitkomst? Opdracht 1 t/m 11 is af. Niet af? Rest is huiswerk.

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst)

5.1 De huid deel 2

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt uitleggen hoe de huid helpt bij het regelen van je lichaamstemperatuur
• Je kunt uitleggen wat het effect is van zonlicht op de huid
• Je kunt beschrijven hoe de huid je tegen zonlicht beschermt

5.1 De huid

Hoe regelt de huid je temperatuur?

• Zoogdieren (mensen) zijn warmbloedig > constante lichaamstemperatuur
  - niet te veel afkoelen of opwarmen
• Je lichaam wordt te warm
  - bloedvaatjes worden wijder, meer bloed stroomt erdoor, huid wordt rood en geeft extra warmte af aan omgeving - zweetklieren maken meer zweet, dit verdampt via de poriën op je huid, zweet verdampt hierdoor koel je af
• Je lichaam wordt te koud
  - bloedvaatjes worden nauwer, minder bloed stroomt erdoor, huid houdt hierdoor warmte vast, bleke huid door nauwe bloedvaten
  - haren op huid gaan rechtop staan doordat haarspiertjes samentrekken > kippenvel
  - rillen > skeletspieren trekken onwillekeurig samen, hierbij ontstaat warmte

Wat is kippenvel?

1. Een manier om warmte vast te houden
2. Een huidaandoening
3. Een ziekte
4. Het rechtop staan van haren door samentrekken van haarspiertjes

Wat is de functie van zweet bij het regelen van lichaamstemperatuur?

1. Verdamping van zweet zorgt voor afkoeling van de huid
2. Het dient als reservevocht voor het lichaam
3. Het zorgt voor opwarming van de huid
4. Het zorgt voor smering van de huid

Wat gebeurt er als je lichaam te koud is?

1. Bloedvaatjes worden nauwer en huid houdt warmte vast
2. Skeletspieren trekken onwillekeurig samen
3. Haarspiertjes trekken samen en haren gaan rechtop staan
4. Bloedvaatjes worden wijder en zweetklieren maken meer zweet

Wat gebeurt er als je lichaam te warm is?

1. Haarspiertjes trekken samen en haren gaan rechtop staan
2. Skeletspieren trekken onwillekeurig samen
3. Bloedvaatjes worden wijder en zweetklieren maken meer zweet
4. Bloedvaatjes worden nauwer en huid wordt bleker

Hoe regelt de huid je lichaamstemperatuur?

1. Door te slapen
2. Door te rillen
3. Door bloedvaatjes wijder of nauwer te maken
4. Door te bevriezen

5.1 De huid

Wat is het effect van zonlicht op de huid?

• Uv-straling goed
  - huidcellen in kiemlaag hebben uv-straling nodig om vitamine D aan te maken
  - Vitamine D is nodig voor de opbouw van botten, tanden en energiehuishouding
• Uv-straling slecht
  - te veel uv-straling kan de cellen in de kiemlaag beschadigen
  - huidkanker kan ontstaan als de cellen te vaak beschadigen > mutatie
  - huidcellen gaan zich extra snel delen en vormen zo een gezwel (tumor)
• Gezwel of tumor bij huidkanker
  - zie afbeelding bovenin of blz. 97/bron 7
  - uitzaaiing > nieuwe tumor is ontstaan door rondstromende tumorcellen

Wat is uitzaaiing bij huidkanker?

1. Een nieuwe tumor die ontstaat door tumorcellen die zich verspreiden
2. Een vermindering van de aanmaak van vitamine D
3. Een beschadiging van de huid door uv-straling
4. Een ontsteking van de huid

Wat is huidkanker?

1. Een virus dat de huid aantast
2. Een allergische reactie op zonlicht
3. Een onschuldige huidaandoening
4. Een gezwel dat ontstaat door beschadigde huidcellen die zich snel delen

Waarom is vitamine D belangrijk voor het lichaam?

1. Voor het immuunsysteem
2. Voor de opbouw van botten, tanden en energiehuishouding
3. Voor de bescherming tegen uv-straling
4. Voor de aanmaak van huidcellen

Wat is het gevolg van te veel uv-straling op de huid?

1. Beschadiging van de cellen in de kiemlaag
2. Verbeterde energiehuishouding
3. Verhoogde aanmaak van vitamine D
4. Bescherming tegen huidkanker

Waarom hebben huidcellen uv-straling nodig?

1. Om de huid te hydrateren
2. Om de huid te laten ademen
3. Om vitamine D aan te maken
4. Om de huid te beschermen

5.1 De huid

Hoe beschermt je huid tegen zonlicht?

• Pigmentcellen in de kiemlaag
  - maken pigment > kleine korreltjes bruine kleurstof
  - door uv-straling wordt je dus bruin
  - zorgen ervoor dat uv-straling minder diep je huid binnendringen
  
  
• Lichte huid > minder pigmentcellen en dunnere opperhuid
  - snel verbranden, grotere kans op huidkanker
• Donkere huid > meer pigmentcellen en dikkere opperhuid
  - minder snel verbranden, kleinere kans op huidkanker

Hoe zorgen pigmentcellen ervoor dat uv-straling minder diep de huid binnendringt?

1. Door pigment te maken
2. Door zweet te produceren
3. Door bloedvaten te verwijden
4. Door talg te produceren

Welke huid heeft minder kans op huidkanker?

1. Droge huid
2. Donkere huid
3. Lichte huid
4. Rode huid

Welke huid heeft minder pigmentcellen en een dunnere opperhuid?

1. Gevoelige huid
2. Lichte huid
3. Donkere huid
4. Vette huid

5.1 De huid

• Wat? Maken 5.1 – Opdracht 12 t/m 27
• Hoe? Blz. 95 t/m 101
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 20 minuten
• Uitkomst? Opdracht 12 t/m 27 is af. Niet af? Rest is huiswerk.

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst)