Telwoorden en bijwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Grammatica woordsoorten

Telwoorden

Doel

• Je weet wat hoofd- en rangtelwoorden zijn
  
  
• Je kent het verschil tussen bepaalde en onbepaalde hoofdtelwoorden.
  
  
• Je kent het verschil tussen bepaalde en onbepaalde rangtelwoorden.

Hoofd- en rangtelwoorden

hoofdtelwoorden:

geven een hoeveelheid aan

1, één, 8, acht, 35, vijfendertig, 1000, duizend

rangtelwoorden:

geven een volgorde aan

eerste, 1e, tweede, 2e, 120e, honderdtwintigste 

Bepaald en onbepaald telwoord

bepaald telwoord:

het aantal is bekend

vijf, 5, vijftig, 50

onbepaald telwoord: 

het aantal is niet bekend

veel, weinig, enkele

Bepaald hoofdtelwoord

Noemt een bekend aantal of bekende hoeveelheid.

Voorbeeld

Zeven boeken, zesendertig koeien, drie vijfde van de klas.

Onbepaald hoofdtelwoord

Noemt een onbekend aantal of onbekende hoeveelheid.

Voorbeeld

Veel boeken, weinig koeien, enkele leerlingen.

Bepaald rangtelwoord

Geeft een bekende plaats in een rij aan.

Voorbeeld

Zevende, zesendertigste.

Onbepaald rangtelwoord

Geeft een onbekende plaats in een rij aan.

Voorbeeld

Middelste, zoveelste, laatste, hoeveelste. 

Nog even op een rijtje

4

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

veel

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

vijfde

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

zoveelste

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

sommige

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

Veel leerlingen hebben voor die toets een voldoende gehaald.
Welk woord is 'veel'?

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

Alle leerlingen van de Dean Academy in Engeland kregen plotseling vrij.
Welk woord is "alle"

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

Het 6e lesuur zijn wij vrij.

wat is 6e?

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

Hoe noem je
"tweede - tachtigste - honderdste"?

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

Twee derde van mijn klas haalde voor die toets een cijfer hoger dan een voldoende.

1. Twee derde = bepaald hoofdtelwoord
2. Twee derde = bepaald rangtelwoord

Wat vind je van de telwoorden nog lastig?

Bijwoord

Het bijwoord:

- zegt iets over een werkwoord, een bijvoeglijk naamwoord of over een ander bijwoord

Een bijwoord geeft vaak:

- een tijd aan

- een plaats aan

Het bijwoord

Het verschil tussen bijwoordelijke bepaling en bijwoord:

• Een bijwoordelijke bepaling is een zinsdeel.
• Een bijwoord is een woordsoort.
• Ze zijn onveranderlijk.
• Waar en wanneer zijn bijwoorden want het gaat om plaats en tijd.

Wat zijn bijwoorden?

1. Bijwoorden geven extra informatie bij een werkwoord.
2. Bijwoorden geven extra informatie bij een zelfstandig naamwoord.
3. Bijwoorden geven extra informatie bij een bijvoeglijk naamwoord.
4. Bijwoorden geven extra informatie bij een ander bijwoord.

Zoek het bijwoord:

Morgen geef ik een feestje.

1. morgen
2. geef
3. een
4. feestje

Straks, hier en overal zijn bijwoorden. Wat zijn ook bijwoorden?

1. Woorden als nog, immers en niet
2. Woorden als waardoor, waarmee en hoe
3. Woorden als mooie, gele en houten
4. Woorden als wie, wat en welke

Losse woorden als bijwoordelijke bepaling zijn als woordsoort altijd een bijwoord

1. waar
2. niet waar

Als een bijwoordelijke bepaling uit één woord bestaat, is dit als woordsoort altijd een bijwoord

1. waar
2. niet waar

Wat is de bijwoordelijke bepaling?

Vandaag hebben we de bijwoordelijke bepaling behandeld.

1. Vandaag
2. we
3. de bijwoordelijke bepaling
4. hebben behandeld

Zoek het bijwoord:

1. Ik
2. altijd
3. heb
4. pech

Een bijwoord kan alleen iets zeggen over een ander bijwoord.

1. juist
2. onjuist