Hefbomen

• Techniek
• Basisschool
• Groep 5,6

Kerndoel 42

De leerlingen leren onderzoek doen aan materialen en 

natuurkundige verschijnselen, zoals licht, geluid, elektriciteit, kracht, magnetisme en temperatuur.

Kerndoel 44

De leerlingen leren bij producten uit hun eigen omgeving

relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik.

Kerndoel 45

De leerlingen leren oplossingen voor technische problemen te ontwerpen, deze uit te voeren en te evalueren.

Welkom in de les

- Ga naar www.lessonup.com 

- Log in met de code.

Kun je een spijker met je blote handen uit de muur trekken?

1. ja
2. nee

Kun je een steen van 100 kg met je blote handen verplaatsten?

1. ja
2. nee

Dit ga je leren vandaag:

• Je leert wat een hefboom is.
• Je leert waarom een hefboom handig is.
• Je leert waar je een hefboom voor kunt gebruiken. 

Welk hulpmiddel gebruik je om een spijker uit de muur te halen?

Welk hulpmiddel gebruik je om een steen van 100 kg te verplaatsen?

Hefboom

Om een zware steen te verplaatsen heb je spierkracht nodig. 

Je kunt dan een hefboom maken.

Wanneer gebruik je de minste kracht?

1. Draaipunt bij jou. Duwen op de korte arm.
2. Draaipunt in het midden. Duwen op de arm.
3. Draaipunt bij het voorwerp. Duwen op de lange arm.

Hefboom

Een hefboom is een apparaat met een draaipunt en twee armen, net als een wip. 

Hoe dichter je bij het draaipunt bent, hoe meer kracht je moet zetten.

Hefboom

Een hefboom gebruik je elke dag. 

Bijvoorbeeld bij het pedaal van een afvalemmer 

of een deurkruk. 

Welke dagelijkse dingen met een hefboom ken jij?

Hefboom

Vroeger werd een grote katapult gebruikt om een kasteel te veroveren. 

Met deze hefboom konden de soldaten met veel kracht een grote kei wegschieten.

Hefboom

Ook een hijskraan op een bouwterrein maakt gebruik van een hefboom. 

Aan de ene kant van de kraanarm hangen zware balken die verplaatst moeten worden. 

Aan de andere kant zit een contragewicht. 

De kraanmachinist verschuift dit gewicht naar de juiste plek. 

Daardoor blijft de hijskraan in evenwicht.

Wat is een contragewicht volgens jou?

Waarom heeft een hijskraan een contragewicht?

Hefboom

Ook een hijskraan op een bouwterrein maakt gebruik van een hefboom. 

Aan de ene kant van de kraanarm hangen zware balken die verplaatst moeten worden. 

Aan de andere kant zit een contragewicht. 

De kraanmachinist verschuift dit gewicht naar de juiste plek. 

Daardoor blijft de hijskraan in evenwicht.

Proefje

Met een hefboom kun je de kracht verlichten, die uitgeoefend wordt op een voorwerp.

Dit kun je zelf ook voelen door het volgende proefje: 

Proefje

Steek je arm recht naar voren. 
Laat een klasgenoot proberen je arm naar beneden te duwen:

• door op je schouder te duwen, 

. 

Proefje

Steek je arm recht naar voren. 
Laat een klasgenoot proberen je arm naar beneden te duwen:

•  dan halverwege je bovenarm

. 

Proefje

Steek je arm recht naar voren. 
Laat een klasgenoot proberen je arm naar beneden te duwen:

• dan op je elleboog

. 

Proefje

Steek je arm recht naar voren. 
Laat een klasgenoot proberen je arm naar beneden te duwen:

• uiteindelijk op je hand. 
  
  

Wanneer lukt dit het makkelijkst? 

. 

Filmpje (0.33 min.)

Het hefboomprincipe wordt uitgelegd in het volgende filmpje. 

Kijk maar eens naar dit clipje!

1. Hefboom A
2. Hefboom B
3. Hefboom C

Filmpje (1.55 min.)

Met een hefboom krijg je iets makkelijker open of los. 

Een spijker uit de muur halen, een moer losdraaien, een blik verf openen; het kost minder moeite als je een hefboom gebruikt.

               Welke hefboom geeft de meeste kracht? 

1. Hefboom A
2. Hefboom B
3. Hefboom C

Filmpje (1.08 min.)

Als afsluiting gaan we een filmpje bekijken waarbij je allerlei voorwerpen ziet waarbij het hefboomprincipe wordt toegepast.

Let goed op, want aan het eind komt er een vraag over. 

Welke voorwerpen heb je onthouden uit het filmpje die gebruik maken van het hefboomprincipe?

Leg uit wat het hefboomprincipe is?

Wat zijn jouw tips en tops voor deze les?