Les 5; werkwoordstijden en wijs

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

De werkwoordstijden

Les 5 

Werkwoorden

Werkwoorden zijn dingen die je kunt doen of die kunnen gebeuren. 

Er zijn verschillende werkwoordsvormen en ook tijden. 

Werkwoordsvormen

Naast de persoonsvorm, die zich aanpast aan het onderwerp van de zin, onderscheiden we nog enkele werkwoordsvormen: 

- het infinitief (het hele werkwoord) 

- het voltooid deelwoord

- het onvoltooid deelwoord

Werkwoordstijden

Alle werkwoorden in de zin vormen samen het gezegde. Dit zorgt ervoor dat een zin in een bepaalde 'tijd' staat. Om die tijd te bepalen, letten we op drie zaken. 

- Staat er een voltooid deelwoord én een vorm van hebben of zijn in de zin? 

- In welke tijd staat de persoonsvorm van de zin?

- Staat er een vorm van het werkwoord 'zullen' in de zin?

Bepalen van de tijd (1/2)

De bepaling van de tijd bestaat uit 3 of 4 letters. 

Hoe weten we welke letters dat zijn? 

Eerste letter: Staat er een voltooid deelwoord + hebben/zijn in de zin?

Ja ➡ V(oltooid); Nee ➡ O(nvoltooid) 

Tweede letter: In welke tijd staat de persoonsvorm?

T(egenwoordige) of V(erleden) tijd

Bepalen van de tijd (2/2)

Hoe weten we of er één of twee t's achter de eerste twee letters staan? 

Op het moment dat er een vorm van het werkwoord 'zullen' in de zin staat, is er sprake van de T(oekomende) T(ijd) 

Staat er géén vorm van 'zullen' in de zin, dan komt er alleen T(ijd) achter de tweede letter. 

Werkwoordstijden

Onvoltooid tegenwoordige tijd

Onvoltooid verleden tijd

Voltooid tegenwoordige tijd

Voltooid verleden tijd

Onvoltooid tegenwoordige toekomende tijd

Onvoltooid verleden toekomende tijd

Voltooid tegenwoordige toekomende tijd

Voltooid verleden toekomende tijd

ik roep

ik riep

ik heb geroepen

ik had geroepen

ik zal roepen

ik zou roepen

ik zal hebben geroepen

ik zou hebben geroepen

Julia is geholpen door de dokter.

1. ott
2. vtt
3. ovt
4. vvt

Jill zou mij vandaag bellen.

1. vttt
2. ottt
3. ovtt
4. vvtt

Mehmet las op vakantie een goed boek.

1. vtt
2. ovt
3. vvt
4. ott

Aya zou vast en zeker gewonnen hebben.

1. vttt
2. vvtt
3. ovtt
4. vvt

Rayan en Dechan hebben samen veel gelachen.

1. vtt
2. vttt
3. ott
4. ovtt

Na de wedstrijd zullen de prijzen uitgereikt worden.

1. ottt
2. ovtt
3. vvtt
4. vttt

Wijs

Les 5 - blz 126

Wijs

Werkwoorden kunnen op verschillende manieren of 'wijzen' iets beschrijven. 

Standaardwijs = aantonende wijs

VB. We trainen elke vrijdag avond samen. 

Gebiedende wijs = bevel

VB. Doe de deur dicht! 

Vandaag legt de docent werkwoordspelling uit.

1. Aantonende wijs
2. Gebiedende wijs

Ga jij vanavond naar dat feestje?

1. Aantonende wijs
2. Gebiedende wijs

Kijk uit voor die auto!

1. Aantonende wijs
2. Gebiedende wijs