Formuleren - Vakterm / Barbarisme / Modewoord etc.

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Niet iedereen zal vaktermen begrijpen

''

FORMULEREN les 2

LESDOELEN

• Je weet wat bedoeld wordt met 'vaktermen', 'barbarisme', 'archaïsme', 'neologisme', 'platte woorden' en 'vage woorden';
• Je herkent bovenstaand woordgebruik;
• Je kunt bovenstaand woordgebruik veranderen in gangbaar Nederlands.
  

Leg uit wat een contaminatie is.

Contaminatie:
voorbeelden

Huiswerkcheck (opdr. 6 en 8, Formuleren deel 1)

In tweetallen

Maak opdr. 7 (blz. 383-384)

Opdracht 7

    a    een oogje in het zeil houden - de situatie een beetje in de gaten houden
    b    iemand een hart onder de riem steken - iemand bemoedigen
    c    geld over de balk smijten - veel geld uitgeven
    d    roeien met de riemen die je hebt - het doen met  de middelen die tot je beschikking staan
    e    de handen laten wapperen - harder moeten werken
    f    over koetjes en kalfjes praten - over onbelangrijke dingen praten
    g    Schoenmaker, houd je bij je leest -  Houd je niet bezig met dingen waar je niets van weet.
    h    praten als een kip zonder kop - onzin vertellen
    i    Het gaat van kwaad tot erger. - Het wordt steeds erger.
    j    zich groen en geel ergeren - zich vreselijk ergeren

Vakterm, abstract of vaag woord

Let erop dat je geen (te) moeilijke woorden en uitdrukkingen gebruikt of vaktermen (jargon) die het publiek misschien niet kent. Pas ook op met abstracte en vage formuleringen.

Voorbeeld: De soep was bereid conform het recept van de kok.

Tekst

Vaktaal

Platte woorden

Vage woorden

Ouder-
wetse
woorden

Te
formele
woorden

aanstonds

antichambreren

belendende percelen

del

delirium

driewerf

hors-d'oeuvre

's lands wapenrok

louter

piketpaaltjes plaatsen

retourneren

route uitzetten

deponeren

aanslingeren

zeikstraal

schijtluis

uwerzijds

optyfen

euvel duiden

verbeterslag

vigerend beleid

waarde collega

mietje

uitroosteren

pancreas

Woordenschat

Kijk in je boek op blz. 384 bij opdr. 9.

Welke woorden kende je nog niet? Noteer er minstens 3 en  schrijf de betekenis erachter.

Volkskrant, 2009

Barbarismen

Woorden/uitdrukkingen die letterlijk uit een andere taal in het Nederlands zijn vertaald en die als fout Nederlands worden beschouwd.

anglicisme -> uit het Engels
gallicisme -> uit het Frans

germanisme -> uit het Duits

bv. Vroeger of later zal de crisis wel afgelopen zijn.

(sooner or later -> anglicisme)

Verbetering: vroeg of laat

Modewoord

Het feest was echt chill.  (heel leuk)

Neologisme
Nieuw woord
De decorbouwers pimpen de studio. (opknappen)

Archaïsme
Verouderd woord
Hierbij doen wij u het formulier toekomen.
(sturen)

Huiswerk voor do 23/01

Maak opdr. 10 en 11 (blz. 385)