4. Het laatste oorlogsjaar en vrede

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

De Eerste Wereldoorlog

4. Het laatste oorlogsjaar en vrede

Kenmerkende aspecten

Met andere woorden: Wat is/hoort typisch bij dit tijdvak?

tijdvak 8:

1. De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie.

2. De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme

tijdvak 9:

1. Het voeren van twee wereldoorlogen

2. Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en de betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering.

Welke woorden hierboven ken je niet?

hoofdvraag: Wat waren de oorzaken en de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog?

deelvragen:

1. Waarom zochten de grote Europese mogendheden rond 1900 bondgenoten?

2. Hoe veroorzaakten de bondgenoten juist een oorlog?

3. Hoe verliep de strijd en welke gevolgen had die voor militairen en burgers?

4. Hoe werd de Grote Oorlog een wereldoorlog en hoe kwam er uiteindelijk vrede?

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun jij uitleggen hoe  de Grote Oorlog een wereldoorlog werd en hoe kwam er uiteindelijk vrede.

Welk begrip zie in de bron hiernaast?

1. militairisme
2. modern imperialisme

Een briefkaart uit de Eerste Wereldoorlog.

Van welke oorzaak van de Eerste Wereldoorlog is dit een voorbeeld?

1. Modern imperialisme
2. Nationalisme
3. Bondgenootschappen
4. Vijandbeelden

Wat zie je op de afbeelding?

1. Gevolg van de Eerste Wereldoorlog
2. Aanleiding van de Eerste Wereldoorlog
3. Indirecte oorzaak van de Eerste Wereldoorlog
4. Gevolg van de Tweede Wereldoorlog

Welk woord hoort niet bij Nederland tijdens de Eerste
Wereldoorlog?

1. bondgenoot
2. smokkelland
3. neutraal
4. vluchtelingenkamp

Welke bewering over een totale oorlog is NIET juist?

1. De eerste wereldoorlog was de eerste totale oorlog in Europa
2. In een totale oorlog helpt iedereen. Zelfs vrouwen. Kinderen onder de 18 jaar niet
3. Een totale oorlog wordt uitgevochten in dorpen en steden i.p.v. op een slagveld
4. In een totale oorlog wordt veel propaganda gebruikt

Keerpuntjaar 1917

De Verenigde Staten 

raken betrokken bij de oorlog april 1917

U-boat (onderzee boot)

Onbeperkte duikbotenoorlog; Elk vijandig schip wordt aangevallen.

Lusitania  (US) wordt tot zinken gebracht, waardoor de Amerikanen zich in de strijd mengen

Oorzaken

• Het liefst zouden de Amerikanen niets met deze 'Europese' oorlog te maken willen hebben, maar...

• ...inmiddels is het 8e schip door de Duitsers getorpedeerd...

• ...en is ontdekt dat de Duitsers bezig zijn met het ophitsen van Mexico en Japan tegen de VS (Zimmerman-telegram)

Hoewel de Amerikanen pas vanaf augustus 1918 meevechten, betekent de enorme hoeveelheid nieuwe soldaten en wapens de doorslag.

              Doen we in H4!!

Russische Revolutie

1917

De tsaar (keizer) van Rusland, Nicolaas II, wordt afgezet

door de Communisten onder leiding van Dhr. Lenin.

Vrede met Duitsland

Weg met de Tsaar!

Alle grond aan de boeren!

Alle fabrieken aan de arbeiders!

Wapenstilstand

11-11-1918, 11 uur

De vrede met de Russen had er niet voor gezorgd dat de Duitsers

de oorlog het Westfront konden winnen.

Uiteindelijk zorgt de komst van de Amerikanen voor de doorslag:

na vier jaar is het voorbij voor Duitsland

Vredesonderhandelingen 

in Parijs

1919

Een wapenstilstand is nog geen vrede. Hierover werd 

tussen januari en juni 1919 onderhandeld in Versailles (bij Parijs)

Welke landen?

• Engeland (Lloyd George)
• Frankrijk (Clemenceau)
• Verenigde Staten (Wilson)
• Italië (Orlando)

• Duitsland mocht als verliezer niet meepraten

• Rusland, dat zijn bondgenoten in de steek had gelaten, was ook niet uitgenodigd

Verenigde Staten

• Duitsland straffen, maar niet al te zwaar
• Duitsland is een belangrijke handelspartner
• Wereld veilig maken, voorkomen nieuwe oorlog (14 punten van Wilson)

Groot-Brittannië

• Duitsland straffen, maar niet al te zwaar
• Duitsland is een belangrijke handelspartner
• Kan niet al te vriendelijk zijn: het volk zit vol wraak.

Frankrijk

• Duitsland zwaar straffen.
• Duitsland economisch verzwakken.
• Duitsland militair verzwakken.
• Grondgebied terugpakken (Elzas-Lotharingen)

Verdrag van Versailles (1)

• Duitsland moet veel grondgebied afstaan (ongeveer 10%)

• Duitsland moet kolonies afstaan

• Duitsland mag geen leger meer hebben van groter dan 100.000 man

• Duitsland moet herstelbetalingen doen aan vnl. Frankrijk

Verdrag van Versailles (2)

• Duitsland mag geen grote oorlogsschepen meer hebben (bepaald gewicht)
  

• Duitsland mag geen luchtmacht meer hebben

• Duitsland moet Polen doorgang geven naar de Oostzee (Poolse Corridor)

• Grens tussen Frankrijk en Duitsland wordt gedemilitariseerd (Rijnland).

Vrede van Versailles

28 juni 1919

Exact 5 jaar na de aanslag op Franz-Ferdinand 

door Gavrilo Princip is de oorlog voorbij.

Verdrag?! Dictaat!

In Duitsland is grote onvrede en spreekt men

liever van het Dictaat van Versailles

Gevolgen van de wapenstilstand en de vrede

• Oprichting Republiek van Weimar (Eerste democratie in Duitsland)
  

• Veel nieuwe staatjes in Europa (Polen, Joegoslavië).
  

• Verenigde Staten trekken zich terug uit de wereldpolitiek
  

Vóór...

...na

Gevolgen

• Opkomst van Hitler: hij speelt in op de Duitse onvrede over het Verdrag van Versailles

• Uiteindelijk ook de Tweede Wereldoolog, waarbij Hitler er alles aan zou doen om de gevolgen van het Verdrag van Versailles te vernietingen...en daarin ook slaagt. 

Aan de slag!

mk WB opdr  par 4

1 - 8

Gebruik daarbij de teksten uit je TB 

Afronden

nabespreken opdr  2 en 5

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun jij uitleggen hoe  de Grote Oorlog een wereldoorlog werd en hoe kwam er uiteindelijk vrede.

huiswerk

In principe geen huiswerk, tenzij je in de les niet klaar was.

 mk WB opdr par 4

1 - 8

Gebruik daarbij de teksten uit je TB