Cette leçon contient 30 diapositives, avec quiz interactifs et diapositives de texte.
La durée de la leçon est: 120 min
Éléments de cette leçon
HC Britse Rijk
Slide 1 - Diapositive
DC1
Op welke manieren ontwikkelden zich de Engelse koloniën in de Amerika's (1585-1833)?
Slide 2 - Diapositive
Ontdekking van Noord-Amerika
Oorzaken
Britten reizen naar Oostkust Noord-Amerika
1. ontdekkingsreizen → hoop op goud en zilver
2. uitvalsbasis in oorlog tegen Spanje
3. alternatieve route Azië
Gevolgen
Eerste kolonie in 1585, niet succesvol:
- mislukte oogsten
- gevechten met inheemse bevolking
↓
enkele jaren later: Virginia, deze is wel succesvol
KA: begin Europese overzeese expansie
Slide 3 - Diapositive
Pilgrim Fathers
Oorzaken
Engelse koning beperkt vrijheid binnen Anglicaanse kerk → strenge protestanten komen uiteindelijk in Plymouth terecht (huidige staat New England), 1620
Doel
Het opzetten en ontwikkelen van een geheel nieuwe samenleving op basis van streng protestantse leefregels en voorschriften.
Gevolg
Schip 'Mayflower' dwaalde af, geen wintervoorraden.
↓
Kregen hulp lokale bevolking
↓
Thanksgiving
KA: protestantse reformatie
Slide 4 - Diapositive
motieven kolonisatie Noord-Amerika door Engelse kolonisten
Economisch
- Alternatieve route naar Azië
- Hoop op vinden goud en zilver
Politiek
Noord-Amerika als uitvalsbasis in de kaapvaart tegen Spanje
Religieus
Samenleving ontwikkelen op basis van streng protestantse leefregels en voorschriften
Slide 5 - Diapositive
VOORBEELD
en dat ziet er zo uit op het examen
En verder: Pilgrim Fathers (streng protestants) / uitvalsbasis tegen Spanje / positieve eerste contacten inheemse bevolking
Slide 6 - Diapositive
Gebruik bron 2. Een bewering: Met deze wet wil het bestuur van Maryland een godsdienstig en een politiek doel bereiken. 2p Ondersteun deze bewering door: - met de eerste bepaling aan te geven welk godsdienstig doel het bestuur wil bereiken en - met de tweede bepaling aan te geven welk politiek doel het bestuur wil bereiken.
Slide 7 - Question ouverte
relatie inheemse bevolking (Indianen)
Begin: veel samenwerking
- Indiaanse stammen veel kennis omgeving en natuurlijke voorzieningen
- Handelscontacten
In Virgiana:
tabaksteelt vooral succesvol dankzij kennis Indianen.
Toename kolonisten
Relatie kwam onder druk te staan:
- Europese ziektes maakten veel slachtoffers
- kolonisten wilden namen grondgebied in (ook omdat Europeanen zichzelf superieur vonden)
Gevolg oorlogen: inheemse bevolking gedecimeerd, ondergeschikt gemaakt aan behoeftes kolonisten.
Slide 8 - Diapositive
VOORBEELD
en dat ziet er zo uit op het examen:
En verder: contacten inheemse bevolking / oorlogen met inheemse bevolking
Slide 9 - Diapositive
Vraag Bron
Slide 10 - Question ouverte
Vestigings- en plantagekoloniën
Noordelijke koloniën: Vestigingskoloniën in het noorden: gericht op handel, landbouw en nijverheid (grond was niet geschikt voor plantages)
Zuidelijke koloniën:
Plantagekoloniën in het zuiden, gericht op het verbouwen van tabak en katoen op grote plantages voor de export.
Gevolgen:
- Meer conflicten tussen kolonisten en inheemse bevolking
- Intensivering handel koloniën en moederland (Engeland)
- Overal werden tot slaafgemaakten gebruikten, zuiden meer dan noorden.
- Ontstaan van een agrarisch-urbane samenleving in de noordelijke koloniën van Noord-Amerika, met een hogere bevolkingsdichtheid dan in de zuidelijke provincies
↓
Uitbreiding naar 13 koloniën
KA wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie
Slide 11 - Diapositive
Caraïben
Jamaica & Barbados
Plantages voor tabak, suiker, rijst en indigo.
↓
Gebruik van tot slaafgemaakten als arbeidskrachten
↓
Zeer winstgevend.
Driehoekshandel
Via Atlantische oceaan werd de driehoekshandel gevoerd tussen Europa, Afrika en Amerika
↓
Engeland richtte voor deze driehoekshandel de Royal African Company met een monopolie op de trans-Atlantische slavenhandel en de goudhandel. Ghana, aan de Westkust van Afrika, werd het hoofdkwartier van deze handelsorganisatie.
KA uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden transatlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme
Slide 12 - Diapositive
Amerikaanse revolutie
Verzet tegen Brits bestuur:
Door verlichte ideeën vanuit Europa → trias politica, volkssoevereiniteit,
natuurrechten.
↓
Voelden zich niet meer vertegenwoordigd door Engelse koning & parlement
omdat zij veel belasting betaalden, maar geen invloed in parlement hadden → no taxation, without representation
Groeiende ongehoorzaamheid
Kolonisten volgden regels Britse overheid steeds minder, toename incidenten
↓
Opstand kolonisten tegen Britse koning → 1776 onafhankelijkheidsverklaring
ondertekend door de Founding Fathers
Gevolg: federale staat
Na oorlog vormden de 13 koloniën een federale staat
gebaseerd op verlichte ideeën → de Verenigde Staten van Amerika
KA de democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap
rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen
KA27
Slide 13 - Diapositive
opkomst abolitionisme
Plantagekoloniën
Caraïbische koloniën bleven behouden na onafhankelijkheid VS, zeer winstgevend.
↓
Einde 18e eeuw opkomst abolitionisme motieven: (christelijk) naastenliefde en (verlicht) gelijkheid/vrijheid
Slave Trade Act
Dankzij opkomst abolitionisme en verzet door tot slaafgemaakten werd slavenhandel in 1807 verboden.
↓
Gevolg: koloniën in Caraïben niet langer winstgevend.
Gevolg: afschaffing slavernij
In 1833 verbod op slavernij, eigenaren plantagekoloniën kregen een schadevergoeding van Britse overheid
KA uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden transatlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme
Slide 14 - Diapositive
DC2
Waardoor werd India in de 19e eeuw de belangrijkste kolonie binnen het Britse R¡jk (1765-1885)?
Slide 15 - Diapositive
Mogolvorsten en de EIC
India
Bestuurd door mogolvorsten → handelden met o.a. de Britten d.m.v. factorijen waar de handelswaar voor Europa werd opgeslagen.
↓
Handel ging via East India Company (EIC)
Toenemende macht EIC
Mogolvorsten verloren macht:
- onderlinge machtsstrijd
- GB beschermde eigen belangen tegen Hollanders/Fransen en lette daarbij niet op lokale vorsten.
EIC en de Royal Navy
EIC voor de handel, kreeg daarvoor rechten van Britse overheid:
- monopolie handel met India
- mocht verdragen sluiten met mogolvorsten
- geweldsmandaat
Royal Navy zorgde voor bescherming, ook buiten Britse gebieden
KA wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie
Slide 16 - Diapositive
Verdrag van Allahabad (1765)
Oorzaken
Plaatselijke bestuurders probeerden te handelen achter ruggen van Britten om, Mogolvorst Shah Alam ll van Bengalen greep niet in.
↓
Britse leger greep in → gezag in handen EIC
Verdrag
EIC mocht belasting innen → nieuwe machtsverhoudingen: begin Britse bestuurlijke overheersing → indirect bestuur
Gevolgen:
Militair: met belasting werd militaire inzet (oprichting Brits-Indisch leger)
Economisch: uitbreiding handelscontacten in India betaald.
Verandering
Meer contact met cultuur India → botst met Britse waarden en normen
↓
White man's burden
uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden transatlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme
Slide 17 - Diapositive
Grote Opstand / Sepoy Opstand (1857)
Acceptatie Brits gezag
Meeste Indiërs accepteerden Brits gezag → oorzaken:
- ontstaan grote Indiase middenklasse met Engelse scholing
- veel Indiërs in dienst EIC
- samenwerking was ook in economisch belang groep Indiërs.
Directe oorzaak
Gebruik van dierlijk vet bij wapens (koe heilig voor Hindoes, varken niet rein voor moslims) → Soldaten B-I leger kwamen in opstand → sloeg over naar andere gebieden in India
↓
1858 sloegen Britten opstand neer → verschillen tussen bevolking India waren te groot om 1 blok tegen Britten te vormen
Gevolgen
- EIC uitgespeeld, India vanaf dan onder direct bestuur van Britse regering
- Legereenheden B-I leger werden uit mix regio's samengesteld
- Victoria werd keizerin van India
de moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie
Slide 18 - Diapositive
Parel in de kroon
Belangrijkste kolonie, oorzaken:
- Politiek: wereldheerschappij en aanzien
- Militair: leger en marine waren op volle sterkte om rijk te beschermen
- Economisch: plantages, afzetgebied voor Britse eindproducten.
↓
Indiase nijverheid moest concurreren met Britse industrie → werkloosheid onder veel Indiërs
Investeren ter ondersteuning van industrialisatie
Reden: grondstoffen en afzetmarkten
↓
- spoorwegen in India
- Suezkanaal
Controle nam toe
Oorzaken:
- betere infrastructuur
- economische belangen (grondstoffen en afzetmarkten)
- superioriteitsgevoel vanuit nationalisme
Britten voeren Engelse taal, Brits rechts- en onderwijssysteem in.
de moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie
Slide 19 - Diapositive
VOORBEELD
en dat ziet er zo uit op het examen:
En verder: Allahabad / rechten EIC / plantages / aanleggen infrastructuur / indirect bestuur / streven naar meer invloed & onafhankelijkheid
Slide 20 - Diapositive
Vraag
Slide 21 - Question ouverte
Indian National Congress (1885)
Oorzaak
Invoering Brits onderwijs voor Indiase elite had tot groep hoogopgeleide Indiërs met Westerse ideeën geleid.
↓
Wilden meer inspraak in het bestuur in India → Britten gingen niet in op wensen
radicaler
Streefden binnen paar jaar na oprichting naar onafhankelijkheid.
Bleven voortrekker tot daadwerkelijke onafhankelijkheid.
vormen van verzet tegen het West-Europese imperialisme
Slide 22 - Diapositive
DC3
Welke rol speelden de koloniën in sociaal-economische
ontwikkelingen in Groot-Brittannië (1750-1900)?
Slide 23 - Diapositive
Industriële revolutie in Groot-Brittannië
Britse Rijk
Veel winst uit rijk:
- goedkope arbeidskrachten
- belastinginkomsten
- handelsmonopolie
- internationale handelsstromen
↓
Gevolg: GB nam economische voorsprong op andere landen
In GB
Gevolg: geld voor investeringen en technische ontwikkelingen
↓
Gevolg:
- betere hygiëne en ziektebestrijding
- verbeteringen landbouw → meer opbrengst & minder vraag naar arbeid
↓
Gevolg: bevolkingsgroei → dit zorgde voor:
- meer vraag naar kleding en huisraad → industriële productie
- veel goedkope arbeidskrachten → urbanisatie: ontstaan arbeiderswijken en 'sociale kwestie'
Voorbeelden
Spinning Jenny
Stoommachine
de moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie
- de industriële revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor een industriële samenleving;
- discussies over de ‘sociale kwestie’
Slide 24 - Diapositive
investeringen voedden industrialisatie
In koloniën en GB
Industrialisatie zorgde voor meer winst ondernemers → snellere industrialisatie & aanleg infrastructuur
↓
Gevolg: Snellere uitwisseling goederen en grondstoffen → GB werd gevoelig voor gebeurtenissen in de wereld
Voorbeeld: Burgeroorlog VS, hierdoor minder katoen, moest ergens anders vandaan komen → India werd steeds belangrijker. Voor India zelf betekende dit dat huisnijverheid daar verdween.
Van handelskapitalisme naar industrieel kapitalisme
Van verhandelen van goederen voor winst naar produceren van goederen voor winst.
Voor grondstoffen en afzetmarkt was liberale markteconomie van belang.
Gevolgen:
- minder overheidsbemoeienis
- bescherming van vrijhandel, o.a. door Royal Navy
de moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie
Slide 25 - Diapositive
nieuwe sociale klassen
Ondernemers
Wilden meer politieke invloed omdat zij zorgden voor eco. groei GB
↓
Reform Bill (1832)
Aanpassing kiesdistricten:
- plattelandsdistricten kregen minder zetels
- industriesteden kregen eigen districten met meer zetels
- uitbreiding kiesrecht (vooral voor kleinere ondernemers)
Gevolgen:
- minder invloed landadel
- de nieuwe industriëlen kregen meer invloed
Arbeiders
Slechte leef- en werkomstandigheden in (fabrieks)steden: slechte hygiëne / weinig gezondheidszorg / geen sociale voorzieningen / onveilige werkomgeving / weinig wooncomfort
Overheid greep eerst niet in, maar later wel om geweld, ziektes en epidemieën tegen te gaan.
↓
Factory Acts (1833)
Factory Acts
Nieuwe wet waarin richtlijnen kwamen voor werktijden, kinderarbeid en veiligheid.
↓
- Ondernemers waren tegen overheidsbemoeienis
- Betekende voor arbeiders geen verbetering in omstandigheden.
discussies over de ‘sociale kwestie’
Slide 26 - Diapositive
Robert Owen
Zelf industrieel
Zelf afkomstig uit elite.
Werkte als manager in een fabriek.
Was ervan overtuigd dat de omgeving het karakter van
de mensen bepaalde.
Brengt dit in praktijk in New Lanark
New Lanark
Sociale aanpak in katoenfabriek:
- betere leef- en werkomstandigheden → werkomgeving zonder armoede & uitbuiting, geen criminaliteit & drankmisbruik.
Arbeiders max. 10 uur per dag werken, kinderen pas vanaf 10e. Wel controle op prestaties. Combineerde daarmee socialisme en industrieel kapitalisme
Gevolgen
Owen was voorstander vakbonden en betere omstandigheden → Arbeiders gingen zich organiseren in vakbonden en strijden voor hun rechten.
- discussies over de ‘sociale kwestie’
- de opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme
Slide 27 - Diapositive
VOORBEELD
en dat ziet er zo uit op het examen:
En verder: fabrieken / slechte leef- en werkomstandigheden / overheidsbemoeienis met arbeiders / wet- en regelgeving
Slide 28 - Diapositive
Vraag
Slide 29 - Question ouverte
Werkplaats van de wereld
Grootmacht
Door industrialisatie:
- Londen centrum wereld → financieel hart
- GB liep voor op technisch, wetenschappelijk en cultureel gebied
- Grootste rijk met meest voordelen voor moederland
Wereldtentoonstelling (1851)
Opscheppen over succes op technologisch, economisch, sociaal en cultureel gebied
↓
GB werd door tentoonstelling gezien als 'werkplaats van de wereld'
Concurrentie
Na 1870 kreeg GB concurrentie van:
- Duitsland (na eenwording in 1871)
- VS (na burgeroorlog 1861-1865)
Gevolg: om positie te behouden werd rijk nog verder uitgebreid.
GB heerste rond 1900 over kwart wereldbevolking
- de moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie