v3b spelling: Trema, apostrof, accent, cedille

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Op welke bladzijdes vind je de theorie die je moet leren voor je toets?

toetsweek

De toets gaat over Lezen: 

De Brug (blz. 246/247) - tekstverbanden

Hoofdstuk 1 (blz. 13) - tekststructuren

Hoofdstuk 2 (blz. 45) - tekststructuren

Let op je spelling + antwoord in hele zinnen

Neem woordenboek mee

Extra oefenen?

Zie mail: antwoorden van opdracht 4 en 5

Woord van de week

Constateren

constatering

Woord van de week

Constateren

iets vaststellen

Na de constatering dat vijf leerlingen niet aanwezig waren, ging de docent verder met de les. 

We zijn te lang met werkwoordspelling bezig geweest.

Ja

Nee

Planning

Spelling

(belangrijk: aftrek op schrijf - en leestoetsen)

Trema, apostrof, accent en cedille

0

Deze les gaat over drie spellingtekens die ervoor moeten zorgen dat we woorden beter kunnen lezen en uitspreken. Ze worden dan ook gebuikt om lees- en uitspraakproblemen te voorkomen. 

Ieder spellingteken wordt op net een andere manier ingezet, dus let goed op!

Trema

Uitspraak: 

     Wel: kopiëren, beëindigen, Azië, ideeën

     Niet: gekopieerd, video, buiig

Leenwoorden: fröbelen, conciërge

Let op: in samenstellingen gebruik je geen trema, maar een koppelteken: radio-interview, mee-eten, opera-achtig, cd-speler.

1. Trema

Het trema gebruik je bij uitspraakproblemen in woorden die NIET samengesteld zijn: patiënt, cliënt, melodieën, geniën, egoïsme. 

Let op: je gebruikt alleen een trema als je ook daadwerkelijk problemen hebt met het op de juiste manier uitspreken van het woord. Heel veel klinkers kunnen namelijk gewoon zonder trema naast elkaar staan: geometrie, deodorant, beargumenteren, linoleum, verfraaien, ontplooiing (bij te i's naast elkaar nooit een trema). 

Als je een woord aan het einde van de zin afbreekt, vervalt het trema: ego-

isme. 

Maak nu opdracht 1 (blz. 37)

Kijk voor uitleg naar bladzijde 36.

Maak nu opdracht 2 (blz. 37)

Kijk voor uitleg naar bladzijde 36.

Apostrof

Als weglatingsteken: ’s avonds, Lars’ scooter, ’s-Hertogenbosch;

Uitspraakproblemen: kiwi’s, baby’s, Hanna’s fiets

      Niet bij: cadeaus, cowboys, Annes fiets

Afleidingen en meervouden van afkortingen: cc’en, dvd’tje, pc’s;

Verkleinwoorden op -y voorafgegaan door een medeklinker: baby’tje (maar: displaytje).

Apostrof

De apostrof gebruik je:

1. Op de plaats van weggelaten letters - 's morgens, d'r broer, 't Is al gebeurd, Beatrix' horloge

2. Om uitspraakproblemen in meervouden en bezitsaanduidingen te voorkomen - lama's, bikini's, dixi's - Tara's schooltas, Joeri's fiets, Timo's zus.

Let op: als de 's' er gewoon aan vastgeschreven kan worden zonder uitspraakprobleem dan doe je dat ook: groentes, bureaus, toffees - Simons boterham, Simones broer, Sebastiaans laptop

3. Bij verkleinwoorden van woorden met een 'y' aan het einde waar een medeklinker voor staat: baby'tje, jury'tje, hobby'tje (dus niet bij deejaytje, trolleytje, jockeytje, want daar staat een klinker voor de 'y').

Verder: in meervouds- en verkleinvormen en afleidingen van letter- en initiaalwoorden: cd'tje, sms'je, VVD'er, pabo'er, PSV'er

Maak nu opdracht 3 (blz. 37)

Kijk voor uitleg naar bladzijde 36.

Accenten

1. Accent aigu: logé, decolleté, soirée (geeft klemtoon aan)

      – Dat is volgens mij dé manier om de zaak aan te pakken. 

      – Jort heeft twéé auto’s en geen drie. 

2. Accent grave: barrière, crèche, fin de siècle

3. Accent circonflexe: crêpe, moment suprême

Let op: Bij een opeenvolging van drie beklemtoonde letters in dezelfde lettergreep krijgen alleen de eerste twee letters een klemtoonteken, bijvoorbeeld: móói, frááie, ééuw.

Cedille

De cedille onderaan de c (ç) zorgt ervoor dat een c als s klinkt, wanneer die voor een a, o of u staat: Curaçao, garçon, reçu. 

Normaal klinkt de c in die gevallen als k (caravan, cake, curieus).

Quizje

Bij de volgende quizvragen kunnen meerdere antwoorden juist zijn.

Wat is juist gespeld?

1. Mirjam's broer
2. wc-bril
3. wcbril
4. Mirjams broer

Wat is juist gespeld?

1. Trix' fiets is gestolen.
2. Trix d'r fiets is gestolen.
3. Patricks tas is leeg.
4. Patrick's tas is leeg.

Wat is juist gespeld?

1. De cadeau's voor Lucas' verjaardag liggen op tafel.
2. De cadeaus voor Lucas's verjaardag liggen op tafel.
3. De cadeaus voor Lucas' verjaardag liggen op tafel.
4. De kado's voor Lucas' verjaardag liggen op tafel.

Wat is juist gespeld?

1. hbo'studie
2. hbo-studie
3. HBO'studie
4. HBO-studie

Wat is juist gespeld?

1. cafes
2. cafe's
3. cafés
4. café's

Wat is juist gespeld?

1. Mijn tante's wonen in 's Hertogenbosch
2. Mijn tantes wonen in 's hertogenbosch.
3. Mijn tantes wonen in Den Bosch.
4. Mijn tantes wonen in 's-Hertogenbosch.

Wat is juist gespeld?

1. 's Morgen's neemt niemand z'n telefoon op.
2. 'S morgens neemt niemand z'n telefoon op.
3. 's Morgens neemt niemand zen telefoon op.
4. 's Morgens neemt niemand z'n telefoon op.

Met trema 

Zonder trema

efficient

coordinatie

elektricien

geijsbeerd

genitalien

geinfiltreerd

petroleum

gelinieerd

heroine

uitzaaiingen

naief

industrieel

Italie

industriele

reunie

financien

Evaluatie

Leg in je eigen woorden uit wanneer je een trema gebruikt

Noem een voorbeeld van de drie verschillende accenten die er zijn

Wanneer gebruik je een apostrof?

Debatteren

Stelling:

Twee teams.

Je reageert op elkaar door te gaan staan.

Ik zeg wie er wat mag zeggen.

Je hoort van mij of je voor of tegen bent...

Jury: drie leerlingen - beslissen wie de winnaar is. 

Stelling

Iedere scholier op de middelbare school moet verplicht het journaal kijken.

Stelling

De helft van de Tweede Kamerleden moet vrouw zijn.

Stelling

De leeftijdsgrens voor stemmen moet verlaagd 

worden naar 16 jaar.

Stelling

De volgende Kinderboekenweek moet enkel uit boeken bestaan met hoofdpersonages van kleur.

Stelling

De volgende Kinderboekenweek moet enkel uit boeken bestaan met hoofdpersonages van kleur.