M2 Grammatica Meewerkend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Grammatica:  Het meewerkend voorwerp

Doel van deze les:

Aan het einde van de les kun je het meewerkend voorwerp in een zin herkennen.

Even opfrissen

• persoonsvorm
• werkwoordelijk gezegde
• onderwerp
• lijdend voorwerp

persoonsvorm

Maak de zin vragend en het werkwoord dat vooraan komt te staan is de persoonsvorm 

Voorbeeld: 

Anne heeft gisteren paddenstoelen geplukt.

Heeft Anne gisteren paddenstoelen geplukt?

pv = heeft

werkwoordelijke gezegde

Alle werkwoorden in een zin.

Voorbeeld: 

Anne heeft gisteren paddenstoelen geplukt.

wg = heeft geplukt

onderwerp

Verander de pv van getal. Het zinsdeel dat mee verandert, is de pv.

Of: wie/wat =wg?

Voorbeeld: 

Anne heeft gisteren paddenstoelen geplukt. -->

Anne hebben gisteren paddenstoelen geplukt.-->

Anne en Hamidi hebben gisteren paddenstoelen geplukt.--->

Anne is dus ow

lijdend voorwerp

Stel de vraag: wat (wie) + wg + ow?

Een lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel!

Voorbeeld: 

Anne heeft gisteren paddenstoelen geplukt.

Wat heeft Anne geplukt?

lv = paddenstoelen

Wat is het onderstreepte zinsdeel?

Op zondag wandelen veel mensen in het bos.

1. pv
2. wg
3. ow
4. lv

Wat is het onderstreepte zinsdeel?

De boswachter heeft mooie verhalen verteld.

1. pv
2. wg
3. ow
4. lv

Wat is het onderstreepte zinsdeel?

Hebben jullie ook nog kabouters gezien?

1. pv
2. wg
3. ow
4. lv

meewerkend voorwerp

In zinnen met een lijdend voorwerp kan ook een meewerkend voorwerp (mv) staan. Het meewerkend voorwerp geeft aan voor wie iets bestemd is. Het komt voor bij werkwoorden die iets te maken hebben met ‘vertellen’ (meedelen, uitleggen, zeggen) of met ‘geven’ (overhandigen, lenen, toesturen):

meewerkend voorwerp

– Marijn/heeft/zijn oude laptop/aan Jari (mv)/gegeven.

Een meewerkend voorwerp kan beginnen met aan (of voor), maar dat hoeft niet. Als het niet met aan begint, kun je aan ervoor zetten. Als aan in de zin staat, moet je het weg kunnen laten. Soms moet je dan wel de woordvolgorde veranderen:

– Marijn/heeft/Jari (mv)/zijn oude laptop/gegeven.

Als het meewerkend voorwerp met voor begint, is het onderwerp meestal iemand die iets voor een ander doet; die ander is het meewerkend voorwerp.

meewerkend voorwerp

Stel de vraag: Aan of voor wie/wat + wg + o + lv?

voorbeeld:

Ze hebben de bezoekers bij de opening een leuke verrassing gegeven.

Aan wie hebben ze een leuke verrassing gegeven? 

mv = de bezoekers

Wat is het meewerkend voorwerp in deze zin?

Kim leent haar zus nooit iets.

1. Kim
2. leent
3. haar zus
4. iets

Wat is het meewerkend voorwerp in deze zin?

Die overtreding kostte hem de gele kaart. 

1. Die overtreding
2. kostte
3. hem
4. de gele kaart

Wat is het meewerkend voorwerp in deze zin?

Wendy heeft hem een mooi cadeau gegeven.

1. heeft gegeven
2. Wendy
3. een mooi cadeau
4. hem

Wat is het meewerkend voorwerp in deze zin?

Heb je voor mij ook een blikje meegebracht?

1. voor mij
2. je
3. een blikje
4. ook

Volgende slide

Luister naar het filmpje  3 minuten

Succes!

Volgende slide:

Sleep juiste voorwerp naar juiste zin

Mijn broer timmert zijn eigen tafel

Ik zag jou.

De zorg biedt nu extra hulp aan ouderen

Heeft hij hun geschreven?

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Volgende slide:

Luister naar het filmpje over meewerkend en

lijdende voorwerp   

2 minuten

Volgende slides:

Sleep juiste voorwerp naar juiste zin

Mijn broer timmert zijn eigen tafel

Ik zag jou.

De zorg biedt nu extra hulp aan ouderen

Heeft hij hun een brief geschreven?

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Ik help hem.

Ik zie haar.

Wij geven jullie iets.

Heb je hun geschreven?

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Moeder kookte een heerlijke maaltijd.

Ik zie haar.

Wij geven jullie een bos bloemen.

Heb je hun geschreven?

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Volgende slides:

herkennen van het meewerkend voorwerp

1,5 minuut

0

Volgende 14 slides :

Beantwoord de gesloten vragen

Is dit een meewerkend voorwerp?

'Heb jij een voldoende van de docent gekregen?'

1. Wel een meewerkend voorwerp
2. Geen meewerkend voorwerp
3. er staat geen meewerkend voorwerp in

Meewerkend voorwerp

1. Woordsoort
2. Zinsdeel

Ik zie hem

hem = ?

1. Onderwerp
2. Meewerkend Voorwerp
3. Lijdend voorwerp

'Hun' is nooit...

1. meewerkend voorwerp
2. onderwerp

Jan gaf de toets aan de leraar.

Wat is 'aan de leraar'?

1. meewerkend voorwerp
2. lijdend voorwerp
3. onderwerp
4. meewerkend voorwerp

Jan gaf de toets aan de leraar.

Wat is 'de toets'?

1. meewerkend voorwerp
2. lijdend voorwerp
3. onderwerp
4. meewerkend voorwerp

Is dit een meewerkend voorwerp?

'We willen een cadeaubon kopen voor de trainer.'

1. Wel een meewerkend voorwerp
2. Geen meewerkend voorwerp

Is dit een meewerkend voorwerp?

Hij geeft al zijn geld aan arme mensen. 

aan arme mensen =

1. Wel een meewerkend voorwerp
2. Geen meewerkend voorwerp

1. Ik kan het meewerkend voorwerp altijd vinden.
2. Ik kan meestal het meewerkend voorwerp vinden.
3. Ik kan soms het meewerkend voorwerp vinden.
4. Ik snap er niets van.

meewerkend voorwerp

Heb je nog vragen of opmerkingen, laat het hieronder weten!