Hoofdstuk 5 paragraaf 2 Einde van de wereldrijken

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

8.1 & 8.2: Dekolonisatie

§5.2 Einde van wereldrijken

Leerdoelen

- Je kan uitleggen welke invloed de Tweede Wereldoorlog had op de dekolonisatie.

- Je kan uitleggen hoe Britse en Franse kolonies in Azië onafhankelijk werden.

- Je kan uitleggen hoe de Nederlandse kolonies zelfstandig en onafhankelijk werden.

- Je kan uitleggen hoe de staat Israël ontstond.

- Je kan uitleggen hoe Afrikaanse kolonies onafhankelijk werden.

Lesdoel: Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘Nationalistische bewegingen in de kolonies en het streven naar onafhankelijkheid.’

Leerdoelen

1. Welke invloed had de WOII op de dekolonisatie?

2. Hoe werden Britse en Franse kolonies in Azië onafhankelijk?

3. Hoe werden de Afrikaanse kolonies onafhankelijk?

4. Hoe werden de Nederlandse kolonies zelfstandig en onafhankelijk?

5. Hoe is de staat Israël ontstaan?

Leg uit wat dekolonisatie is.

De invloed van de WOII

Dekolonisatie: kolonies worden zelfstandig van het moederland.

De Europese kolonies wilden na de WOII onafhankelijk zijn:

• In Zuidoost-Azië had Japan het westerse kolonialisme venietigd. Het nationalisme van inheemse volk bloeide. 
• De Europese landen waren na de oorlog verzwakt.
• De VS en de Sovjet-Unie werden supermachten (zeer machtige staten). Ze waren voor dekolonisatie. 

Leg uit waarom de VN werd opgericht.

Leg uit welke landen er in de veiligheidsraad zitten.

Verenigde Naties

Opgericht in 1945 door 54.

Samenwerken om vrede, vrijheid en welvaart te bereiken. 

Inmiddels zijn er 193 landen lid.

Het belangrijkste onderdeel van de VN is de Veiligheidsraad: 

• Een groep 15 landen die maatregelen kunnen nemen waar alle landen zich aan moeten houden. 
• De 5 grote geallieerde landen uit de WOII hebben de leiding (VS, GB, FR, RS en China). Ze zijn permanent lid en hebben vetorecht (besluisten tegenhouden). 

Noem 3 Europese koloniën waar de dekolonisatie plaatsvond

Britse dekolonisatie in Azië. (1)

Groot-Brittanië wilden Brits-Indië zo snel mogelijk verlaten. 

1947: landen kregen hun soevereiniteit via hun inheemse leiders. 

Er ontstonden twee staten: India (hindoes in de meerderheid) en Pakistan (moslimstaat).

Britse dekolonisatie in Azië. (2) 

Miljoenen moslims vluchtten naar Pakistan en miljoenen hindoes naar India.

Franse dekolonisatie in Azië.

De Fransen vertrokken niet vrijwillig uit hun kolonie Indochina. 

Na 1945 kreeg de bevrijdingsbeweging Vietminh heel Vietnam in handen. 

Toen de Fransen probeerden het land te heroveren, brak een koloniale oorlog uit.

De oorlog eindigde in 1954 met het verlies van Frankrijk. 

Je weet wanneer de soevereiniteitsoverdracht was van Indonesië.

Leg wat de politionele acties waren.

Nederlandse dekolonisatie

• Nederlands-Indië
• Suriname
• Nederlandse Antillen

Soekarno

• Leider van het nationalistisch partij.
• Riep de onafhankelijk Republiek Indonesië uit. 
• Reactie van Nederland? Accepteerde deze proclamatie niet en stuurde troepen die de Nederlandse mahct in delen van Indonesië herstelden. 

Politionele acties 

1945 - 1949

• Diplomatie mislukte. 
• Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog. 
• Politionele acties: militaire acties van Nederland om te voorkomen dat Indonesië onafhakelijk werd. 

Het leger rukte snel op, maar de Republiek bleef terugslaan met kleine aanvallen. Nederland antwoordde met terreur: dorpen werden platgebrand, dorpsbewoners en krijgsgevangenen werden als afschrikwekkend voorbeeld doorgeschoten.

Indonesië onafhankelijk

Nederland werd door de VS en VN gedwongen om de Indonesische onafhankelijkheid te accepteren. 

Koningin Juliana ondertekende de soevereiniteitsoverdracht in 1949. 

Soekarno's regering kreeg de hoogste macht over Indonesië. 

Noem 3 andere landen die op een vredige manier onafhankelijk werden van Nederland.

Midden en Zuid-Amerika

Suriname werd in 1975 op een vreedzame wijze onafhankelijk.

Curaçao, Aruba en Sint Maarten werden zelfstandige landen binnen het Koninkrijk der Nederlanden. 

Bonaire, Saba en Sint Eustatius werden bijzondere gemeenten van Nederland. 

Noem 3 landen in Afrika waar de dekolonisatie plaatsvond.

Dekolonisatie in Afrika. 

Tussen 1956 en 1974.

In de meeste landen liep het vreedzaam (bijv. Congo en Marokko). 

Sommige landen werden pas later onafhankelijk na een onafhankelijkheidsoorlog, zoals Algerije, Angola en Mozambique. 

Leg uit wie zionisten waren en wat de holocaust hiermee te maken heeft.

De Holocaust. Joden verlangde naar hun oude land "Israël" = ZIONISTEN!

• Werden vervolgd
• Holocaust

De Palestijnen

• Arabieren
• Islamistisch

Brits Mandaat (1920-1948)

Zionisme kreeg steun van Groot-Brittannië. 

De Britten vertrokken in 1948 en de Verenigde Naties kreeg de macht over het gebied.

Gebied wordt opgedeeld: een Joodse en een Arabische (Palestijnse) staat.

De Staat Israël (1948 tot heden)

Toen de Britten vertrokken, riepen de joden de staat Israël uit. 

Ze worden aangevallen door de buurlanden, maar Israël won de oorlog. 

De Palestijnen willen hun land terug, maar...

• De joden roepen de staat Israël uit!
• Omringende Arabische landen vielen Israël aan, maar werden verslagen.
• Half miljoen Palestijnen vluchtten het land uit of gingen in vluchtelingenkampen wonen. 

Lesdoel: Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘Nationalistische bewegingen in de kolonies en het streven naar onafhankelijkheid.’

Aan de slag

• Maken paragraaf 5.2. 
• Leren leerdoelen 5.2.