29/11: H4: 5.4. Kerkelijke scheuring 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

5.4. Kerkelijke scheuring 1

Leerdoelen:

Ik kan de factoren benoemen die hebben bijgedragen aan het ontstaan van de Protestantse

Reformatie en uitleggen hoe deze beweging de christelijke wereld beïnvloedde.

Ik kan het begrip 'ketterij' definiëren en de rol van de Inquisitie in de bestrijding van ketterijen

uitleggen, met specifieke aandacht voor de methoden en gevolgen

Kenmerkend aspect:

De protestantse reformatie die de splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg

had

Wat hield het humamisme in en benoem één humanistische denker

Altijd al kritiek op de kerk

'Dwalingen' werden streng bestraft

(doodstraf)

Altijd al kritiek (filosoof Augustinus, 4e eeuw)

12e/13e eeuw: Katharen ('ketter')

Terug naar het leven van Jezus zoals in de bijbel

Vernietigd door inquisitie (kerkelijke rechtbank)

Waarom nu meer kritiek?

kr- Toename van onderzoek (vergelijken, ontdekken van fouten in de bijbel door bv Erasmus)

- Onderzoekers schrijven nu eigen werken ('Lof der Zotheid' van Erasmus')

- Politieke veranderingen (Hendrik VIII)

- Nieuwe verdeling van welvaart 

- Groep rijke burgers kritiek op spilzucht kerk

Luther

Maarten Luther

Duitse monnik: kritiek op katholieke kerk 

1517: pamflet met 95 stellingen

Redenen voor kritiek: Bezoek aan Rome, aflaten

De belangrijkste punten

- Nieuwe regels voor het geloof, opgesteld door de pausen, hadden niet dezelfde waarde als de regels in de Bijbel.

- Iedere gelovige moest om die reden zelf de Bijbel kunnen lezen en interpreteren.

- Priesters en pausen als tussenpersonen waren daarom niet nodig om de Bijbel uit te leggen. 

- Veel regels van de kerk en de geestelijkheid werden door diezelfde geestelijkheid niet nageleefd en waren dus eigenlijk overbodig. 

- Aflaten en andere middelen om je zonden af te kopen, waren onzinnig

- Bij oprecht geloof hoort soberheid. Was  ook de levenswijze die Jezus in de Bijbel verkondigde. De rijkdom van de kerk (als geloofsorganisatie) en in de kerk (als gebedsgebouw) moest beperkt worden.

95 stellingen

 Het Woord van God, de Bijbel, moest weer centraal komen te staan

- 

Geestelijke/politieke ban

Paus en de keizer (sinds 1519) van het Duitse Rijk, Karel V, haat Luther en zijn visie

Centralisatiepolitiek wordt door Luther bedreigd

Kerkelijke ban voor Luther

1521: Rijksdag van Worms

Bescherming

Luther wordt beschermd door aantal Duitse vorsten

(tegen centralisatie, voor eigen macht)

Schrijft in kasteel: lutherbijbel

Protestantse kerk ontstaat 

De splitsing noemen we de reformatie

Noem minstens 2 punten van kritiek van Luther op de katholieke kerk

Een gegeven:
Omstreeks 1500 bestudeerde de humanist Erasmus de Bijbel aan de hand van de oorspronkelijke Griekse teksten. Hierdoor ontdekte hij in de gangbare Latijnse vertaling van de Bijbel veel fouten.

Leg uit dat dit gegeven past bij twee kenmerkende aspecten van de zestiende eeuw.

Wat is de reformatie?