Verkiezingsuitslag Tweede Kamerverkiezingen 2023

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Politiek juridisch

Burgerschap

Planning

Terugblik periode 1: jullie feedback (5 min.)

Ter info: Leerdoelen deze les (2 min.)

Actueel & Theorie: De verkiezingsuitslag (15 min.)

Klassikale opdracht: Het formatiespel (60 min.)

Afsluiting (5 min.)

Jullie feedback

Leerdoelen

• Je kent de volgende begrippen: democratie, coalitie, kabinet, overheid, regering, compromis, grondwet

Tweede Kamerverkiezingen 2023

• Ontdekken hoe moeilijk het kan zijn een compromis te sluiten. 
Ervaren dat politieke partijen de plannen die ze in hun verkiezingsprogramma presenteren niet altijd of helemaal kunnen uitvoeren omdat ze samenwerken met andere partijen.

De Uitslagenavond

• De tv-uitzendingen over de verkiezingsuitslagen zijn door miljoenen mensen bekeken, blijkt uit cijfers van de Stichting Kijkonderzoek.
  
• De meeste mensen volgden de uitslagen op NPO 1: gemiddeld 2 miljoen mensen.
• In totaal keken bijna 7 miljoen mensen naar een deel van de NOS-uitzending.

De Uitslag 

a. Welke partij werd de grootste partij?

b. Vergelijk de uitslag van 2021 met die van nu. Welke partijen hebben zetels gewonnen?

c. De partij die het meest verloor, was …

d. Heeft de huidige regeringscoalitie ook nu een meerderheid? (VVD, CDA, D66, CU)

e. De politieke voorkeur van stemmend Nederland is vooral LINKS / MIDDEN / RECHTS, want …

f. Ik denk dat de regeringscoalitie nu gevormd zal worden door:

nos.nl

ACTUEEL

Grondwet

• De Grondwet is het fundament van de Nederlandse rechtsstaat. 
• In de Grondwet staan de basisregels die in Nederland gelden en waar iedereen die zich in Nederland bevindt aan heeft te houden.
• De Grondwet bestaat uit twee delen. Het eerste deel bevat de grondrechten. Het tweede deel gaat over de manier waarop ons land bestuurt moet worden en de rechtstaat. 
• Bekende grondrechten zijn o.a. vrijheid van meningsuiting, vrijheid van geloof, gelijkheidsbeginsel, ... 

Wilders' zegt: 

1. "Moskeeën worden verboden, de koran gaat in de ban." 
2. "Er komt geen asielzoeker meer in."

3. "Alle Pieten weer zwart."

Maar ...

1. Vrijheid van geloof (art. 6). 
2. VN - Vluchtelingenverdag is gebaseerd op mensenrechten als recht op veiligheid en vrijheid.
3. Verbod op discriminatie (art. 1)

Dat neemt niet weg dat er straks alsnog een coalitieakkoord zou kunnen komen met plannen die tegen de rechtsstaat in gaan. In principe is er niemand die dat kan tegenhouden, zegt Van Emmerik. ,,Maar mensen die het met plannen niet eens zijn, kunnen wel naar de rechter stappen.”

Hoe nu verder: een nieuw kabinet

Na de verkiezingen wordt er een nieuw kabinet gevormd.

Welke partijen halen samen een meerderheid in de Tweede Kamer? En vormt een coalitie?

En lukt het hen een regeerakkoord op te stellen?

Begrippen

Coalitie: samenwerking tussen politieke partijen in regering en bestuur

Liefst een coalitie met een meerderheid in de Tweede Kamer

(minimaal 76/150 zetels), want de leden van de Tweede Kamer stemmen over de plannen van de regering (taken controle & wetgeving).

Regeerakkoord: een lijst van afspraken die de partijen die gaan regeren, hebben gemaakt over het beleid dat ze gaan voeren

Kabinet: minister en staatssecretarissen die het beleid van de regering gaan uitvoeren

Waarom is het belangrijk ook een meerderheid in de Eerste Kamer te hebben?

De Eerste Kamer wordt indirect gekozen, na de verkiezingen voor de Provinciale Staten

De Eerste Kamer moet de plannen van de regering ook willen steunen.

Kabinetsformatie

Een kabinetsformatie duurt in Nederland gemiddeld 72 dagen.

Een moeizaam proces dat zich hoofdzakelijk achter gesloten deuren afspeelt. Dit voelt ondemocratisch en zorgt soms voor onbegrip. 

Soms zijn kiezers teleurgesteld omdat beloften uit de verkiezingsprogramma’s niet worden nagekomen. Omdat de partijen moeten samenwerken, moeten ze echter onderhandelen en compromissen sluiten.  ---> We gaan ervaren hoe dat werkt!

Het formatiespel

Maak groepjes van 3 of 4 leerlingen.

Verkiezingsprogramma

Je krijgt een lijst met standpunten. Wat vinden jullie écht belangrijk? Kies tien standpunten uit: dit is jullie verkiezingsprogramma.

Volgorde

De leerlingen zetten hun 10 standpunten op volgorde. 

Het belangrijkste standpunt krijgt 10 punten en het minst belangrijke standpunt krijgt 1 punt.

Onderhandelen

Elke partij onderhandelt met een andere partij. Het resultaat moet een regeerakkoord van 10 standpunten worden.

Motto

De formatie is geslaagd! 

De regering moet nu een motto verzinnen bedenken voor het regeerakkoord: een mooie zin die samenvat wat ze willen doen.

Wie heeft het best onderhandeld?

Tijd om de punten te tellen. Elk groepje telt de punten van hun eigen partij op. De partij met de hoogste score heeft het best onderhandeld.

Hoe vonden jullie deze les?