1.3 Lezen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 2

Lezen 1.3 

Lesplanning

* Terugblik

* Huiswerk bespreken

* Schrijftaak maken + inleveren 

* Lesafsluiting 

In deze paragraaf herhaal je:

• de manieren van lezen nauwkeurig lezen en verkennend lezen;
• hoe je het onderwerp en deelonderwerp vindt;
• de Moeilijke-woordenwijzer;
• de signaalwoorden die een opsomming, tegenstelling en tijdsvolgorde aangeven.

Lesdoel:

• Je kan de manieren van lezen zoekend lezen en studerend lezen toepassen. 

manieren van lezen

1. Verkennend lezen: tekst bekijken om een eerste indruk te krijgen.

2. Nauwkeurig lezen: tekst helemaal lezen om hem te begrijpen.

manieren van lezen

3. Zoekend lezen: in een tekst zoeken naar antwoord op een vraag.

2. Studerend lezen: tekst lezen om de informatie te onthouden.

ONDERWERP

Iedere tekst gaat ergens over. Dat noem je het onderwerp van de tekst. Zo vind je het onderwerp van de tekst:

• Lees de tekst verkennend.
• Stel jezelf de vraag: Waarover gaat deze tekst?
• Het antwoord op deze vraag is het onderwerp van de tekst.

DEELONDERWERP

Een deelonderwerp is een tekstgedeelte dat een deel van het onderwerp behandelt. Zo vind je een deelonderwerp:

• Kijk waar een nieuwe alinea begint.
• Lees de tussenkopjes die soms boven de alinea's staan.
• Stel jezelf de vraag: Waarover gaat deze alinea of dit tekstgedeelte?
• Het antwoord op deze vraag is het deelonderwerp.

MOEILIJKE-WOORDENWIJZER

1. Is het woord belangrijk om de tekst te begrijpen?
     Nee? Lees dan verder.
2. Ja? Zoek uitleg van het woord ergens in de tekst. (synoniem, voorbeeld of omschrijving)
3. Staat er geen uitleg? Kijk dan of je een deel van het woord herkent. Of probeer de betekenis van het woord te raden.
4. Lukt het nog niet? Zoek dan de betekenis op in een woordenboek of vraag het aan iemand.

TEKTSVERBANDEN EN SIGNAALWOORDEN

Een tekst bestaat uit verschillende alinea's. Die vormen samen weer een geheel, ze staan dus niet zomaar bij elkaar. Dat alles bij elkaar hoort, wordt gevormd door verbanden. Deze verbanden breien de alinea's aan elkaar. Hiervoor heb je verbindingswoorden nodig: ook wel signaalwoorden genoemd.

SIGNAALWOORDEN uit leerjaar 1:

opsomming

tijdvolgorde

tegenstelling

opsomming- voorbeeld

Mijn vrije tijd gebruik ik voor leuke dingen. In de eerste plaats sport ik graag. Verder houd ik van gamen. Ook vind ik het leuk om met mijn vrienden te chillen.

tijdsvolgorde - voorbeeld

Als je met de Thalys van Amsterdam naar Parijs reist, maak je drie tussenstops: eerst in Rotterdam, dan in Antwerpen en vervolgens in Brussel.

tegenstelling - voorbeeld

Op internet zijn veel bedriegers actief, maar de politie doet er veel te weinig aan om ze op te sporen.

Deze signaalwoorden ken je dus al:

tekstverband	signaalwoorden
opsomming	ten eerste, ook, bovendien, zowel... als, ten slotte
tijdsvolgorde	eerst, voor het eerst. terwijl, nadat, voordat, daarna, vervolgens, ten slotte
tegenstelling	maar, echter, evenwel, toch, daarentegen, integendeel

Welke manier van lezen gebruik je?

Je leest een opgave in je natuurtoets?

1. verkennend
2. zoekend
3. nauwkeurig
4. studerend

Welke manier van lezen is dit?

Je wilt snel weten waar een tekst over gaat.
Je leest niet alles, maar bekijkt alleen de opvallende zaken.

1. verkennend
2. zoekend
3. nauwkeurig
4. studerend

Welke manier van lezen gebruik je?

Je wilt weten wat het woord 'lanterfanten' betekent.

1. verkennend
2. zoekend
3. nauwkeurig
4. studerend

Welke manier van lezen is dit?

Je hebt een toets voor M&M en leest je samenvatting.

1. verkennend
2. zoekend
3. nauwkeurig
4. studerend

Het onderwerp van een tekst vind je door het antwoord op de vraag:

1. Waarover gaat deze alinea?
2. Waarover gaat deze tekst?

Het onderwerp van een tekst is altijd een hele zin.

1. waar
2. niet waar

Welk tekstverband herken je in deze zin?

Vanmorgen heb ik eerst gedoucht. Daarna heb ik ontbeten. Ten slotte heb ik mijn tas ingepakt.

1. opsomming
2. tijdsvolgorde
3. tegenstelling

Welk tekstverband herken je in deze zin?

Ajax stond de hele wedstijd op voorsprong, toch hebben ze op het laatste moment verloren.

1. opsomming
2. tijdsvolgorde
3. tegenstelling

Welk tekstverband herken je in deze zin?

Douwe eet heel graag pizza. Ook houdt hij van frikandelbroodjes.

1. opsomming
2. tijdsvolgorde
3. tegenstelling

Welk tekstverband herken je in deze zin?

Wopke rijdt paard, maar hij valt er steeds af.

1. opsomming
2. tijdsvolgorde
3. tegenstelling

Wat is het signaalwoord in deze zin?

Vandaag ben ik het huis niet uit geweest. Gisteren daarentegen ben ik van Hallum naar Leeuwarden gefietst.

Wat is het signaalwoord in deze zin?

Epke drinkt altijd AA drink voordat hij gaat trainen.

Noteer de vier signaalwoorden uit deze zinnen onder elkaar.

Mijn moeder wil groenten en fruit kopen. Verder brood en daarnaast wat broodbeleg en tot slot een paar toetjes.

Welk tekstverband zie je dit fragment?

"Paddenstoelen plukken? Sommige zien er verleidelijk uit, maar kun je beter laten staan: 'Je plukt zomaar de verkeerde' "

1. opsomming
2. tegenstelling
3. tijdsvolgorde

Aan welk signaalwoord heb je het tekstverband op de vorige slide herkend?

Heb je alle leerstof begrepen?

1. Ja!
2. Bijna alles, maar ik moet nog wel oefenen.
3. Nee, maar ik ga zelf aan de slag om de leerstof begrijpen.
4. Nee, ik wil graag extra uitleg.

Opdrachten

Maak nu opdracht 

1 t/m 19 

* alleen TL

(p. 25-36)