de twijfel aan het bestaan van god en onbeantwoorde liefde.
1 / 21
suivant
Slide 1: Diapositive
DuitsMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5
Cette leçon contient 21 diapositives, avec diapositives de texte et 1 vidéo.
La durée de la leçon est: 45 min
Éléments de cette leçon
Sturm und Drang
1770-1789
het volwassen worden
zonen die zich afzetten tegen hun vaders
de roep van jongeren om meer democratie
de slechte huwelijken
de schoonheid van de natuur
de twijfel aan het bestaan van god en onbeantwoorde liefde.
Slide 1 - Diapositive
Sturm und Drang
1770-1789
de jonge wilden (met name jonge dichters en denkers)
persoonlijke ervaring onder woorden brengen
emoties en (het streven naar) vrijheid zijn heel belangrijk
Slide 2 - Diapositive
Sturm und Drang
1770-1789
Na de verlichting
nadruk op de ratio/het verstand
Voor de Klassik
evenwicht tussen gevoel en verstand
Slide 3 - Diapositive
Sturm und Drang
1765-1785
Slide 4 - Diapositive
wetenschap
Verlichting
Sturm und Drang
literatuur = leermoment
ratio, verstand
schrijven volgens duidelijke regels
hartstocht
literatuur = jezelf uitdrukken
emotie, gevoel
eigen creatie, zelf vormgeven
ouders
kinderen
Weetje!
De Sturm und Drang-generatie was echt een jongerenbeweging. Ze hielden zich bezig met thema's die op die leeftijd belangrijk zijn: jezelf vinden, liefde, emoties en je af zetten tegen de generatie boven je. Dat is in 300 jaar niet veranderd!
Slide 5 - Diapositive
Rastlose Liebe
J.W. Goethe, 1789
Dem Schnee, dem Regen,
Dem Wind entgegen,
Im Dampf der Klüfte,
Durch Nebeldüfte,
Immer zu! Immer zu!
Ohne Rast und Ruh!
...
Wie soll ich fliehen?
Wälderwärts ziehen?
Alles vergebens!
Krone des Lebens,
Liebe, bist du!
verwijzingen naar de natuur: De natuur wordt vaak gepersonifieerd
emotievol (hier: rusteloze liefde)
beeldspraak, figuurlijk taalgebruik
Weetje!
Alle zintuigen doen mee: vaak wordt uitgebreid beschreven hoe (de natuur) voelt, ruikt, klinkt, eruit ziet of smaakt. Er wordt letterlijk in geuren en kleuren verteld!
Herkennen van Sturm & Drang in de tekst
Overige kenmerken:
'normale' taal, jongerentaal
emotionele thema's
protest tegen maatschappelijk onrecht
nauwe band tussen de ik figuur en de natuur staat centraal
Slide 6 - Diapositive
Typisch Sturm & Drang: Natuur
goddelijk
onberekenbaar
niet te beïnvloeden
heilzaam
Weetje!
Nu, na 300 jaar, zijn we nog steeds overtuigd van de heilzaamheid van de natuur. Niet voor niets wordt ook door artsen aangeraden veel buiten in de natuur te wandelen omdat dat goed tegen stress werkt.
symbolisch
Typisch Sturm & Drang:
generatiekloof!
afzetten tegen oude waarden en normen
afzetten tegen politiek systeem
afzetten tegen (sociale) regels
Weetje!
Omdat Duitsland bestond uit allerlei kleine vorstendommen en elke vorst zijn eigen universiteit wilde, waren er nergens in Europa zoveel universiteiten als hier! Het gevolg was, dat de duitstalige bevolking relatief goed opgeleid was. Dat heeft zeker meegespeeld bij het ontstaan van Sturm & Drang: er waren veel hoogopgeleide jongeren, die hun ideeën konden publiceren!
Slide 7 - Diapositive
Johann Wolfgang (von) Goethe
Geboren op 28 August 1749 in Frankfurt am Main. Sterft op 82-jarige leeftijd (1832) in Weimar.
schrijver
dichter
toneelschrijver
wetenschapper
politicus
filosoof
Eén van de grootste influencers van zijn tijd!
Slide 8 - Diapositive
Al 290 jaar dood... en nog steeds actueel?
Zijn boeken worden nog steeds gelezen,
zijn liederen nog steeds gezongen,
zijn citaten nog steeds gebruikt en
zijn theaterstukken nog steeds opgevoerd
Goehte merchendise
Slide 9 - Diapositive
Beroemde Duitse tijdgenoten
Mozart
componist
Gebroeders Grimm
schrijvers en taalwetenschappers
Caronline Herschel
astronome
Bettina von Arnim
schrijfster, feministe
Alexander von Humboldt
natuurwetenschapper, ontdekkingsreiziger
Weetje!
Duitsland was hét culturele en wetenschappelijke middelpunt van Europa. Niet het Engels of Frans, maar het Duits was de taal die je moest leren om de grote dichters en denkers te kunnen bestuderen!
Slide 10 - Diapositive
Goehte's liefdesleven:
een inspiratiebron!
Kätchen Schönkopf
Goethe's eerste liefde, dochter van een waard. Goethe was 16, Kätchen al 19. Ouders van beiden waren tegen een huwelijk. Voor Goethe was het onder zijn stand, die van Kätchen vonden Goethe te jong en wilden haar snel getrouwd zien. Kätchen trouwde als snel met een ander, Goethe was gek van liefdesverdriet.
Friederike Brion
De tweede liefde, dochter van een dominee. Een stormachtige romance, die maar kort duurde. Na een jaar verliet Goethe haar om te gaan studeren. Zij bleef met een gebroken hart achter...
Charlotte Buff
De derde liefde, maar helaas voor Goehte een onmogelijke: Charlotte was al verloofd met een ander. Dat weerhield Goethe er niet van om te proberen haar voor zich te winnen - dat leverde wel een kus, maar niet haar hand op. Op dit verhaal is zijn beroemde werk "die Leiden des jungen Werthers' gebaseerd.
Lili Schönemann
Met Lili is Goethe dan echt verloofd geweest. Zij was pas 16, Goethe al 26! De verloving duurde maar een jaar - het boterde niet tussen Goethe en Lili's familie. De verloving werd uiteindelijk verbroken.
Anna Amalia, Herzogin von Sachsen
De roddel ging, dat Goethe en Anna een verhouding hadden - om deze verhouding te verdoezelen, zou hij gedaan hebben alsof hij een verhouding met haar (getrouwde) hofdame had. Wat hier precies speelde is nooit duidelijk geworden, maar voer voor roddel en achterklap!
Charlotte von Stein
Hofdame van Anna Amalia, met wie Goehte een vriendschap of geheime relatie of fake geheime relatie had om te verdoezelen dat hij eigenlijk misschien een relatie met de hertogin had.
Christiane Vulpius
Met Christiane had Goethe lang een verhouding - ze woonden zelfs 18 jaar lang ongehuwd samen en hadden een zoon, de enige van hun 5 kinderen dat bleef leven. Toen ze elkaar leerden kennen was Goehte 40 en Christiane 23! Na 18 jaar trouwden de twee alsnog.
Slide 11 - Diapositive
die Leiden des jungen Werthers
1774, Goethe is 25
Briefroman: hoofdpersoon Werther schrijft aan zijn vriend Wilhelm
Gebaseerd op zijn romance met Charlotte Brion en zijn liefde voor Kätchen Schönekopf
das Buch
Slide 12 - Diapositive
Werther - hysterie!
Hysterische Beatles-fans
Fans zijn van alle tijden, dit is in de jaren 1960. Deze agenten proberen de gillende meiden tegen te houden terwijl de jongens van de Beatles voorbij rijden.
Bieber feever!
Deze Justin Bieber-fans zijn niet anders dan de Beatles-fans uit de jaren '60. En zij zijn ook niet anders dan de Goethe- (Werther-)fans uit de jaren 1770!
Harry Potter
Ook boeken kunnen massa-hysterie veroorzaken. Dit zijn Harry Potter-fans die midden in de nacht in de rij staan voor het nieuwste boek van J.K. Rowling.
Slide 13 - Diapositive
Werther - hysterie!
Zelfs Napoleon had het boek gelezen en sprak erover met Goethe zelf!
Slide 14 - Diapositive
Het Werther-effect
Helaas had de populariteit van Werther ook negatieve gevolgen... Veel jonge mannen volgden Werthers voorbeeld!
Spoiler!
Slide 15 - Diapositive
Geschreven 1782 (Goethe is 33)
Valt nog nét binnen Sturm & Drang
Op muziek gezet door Franz Schubert (1815), wordt nog steeds uitgevoerd
der Erlkönig
Slide 16 - Diapositive
Slide 17 - Diapositive
Slide 18 - Vidéo
Friedrich Schiller
1759-1805
Schiller en Goethe moeten in één adem genoemd worden als literaire en politieke vernieuwers.
Jeugd stond in het teken van dwang en onvrijheid.
Werd tegen zijn wil door zijn ouders naar een militaire academie gestuurd.
Hij vond het hier verschrikkelijk
Zijn hartstocht voor de literatuur is hierdoor niet uitgedoofd.
Hij studeert na de academie tegen zijn zin in rechten en medicijnen.
´s nachts bij kaarslicht schrijft hij aan zijn, voor die tijd uiterst revolutionaire, theaterstuk ´Die Räuber´
Slide 19 - Diapositive
Thema: Verzet tegen onderdrukking en onvrijheid bij de opvoeding.
Toen het in 1782 in Mannheim in première ging, brak het publiek de zaal van enthousiasme af.
De hertog (Karl) was hiervan minder gecharmeerd. Het verlangen naar vrijheid en de kritiek op de Duitse vorsten, waren hem in dit stuk een doorn in het oog.
Slide 20 - Diapositive
Ode an die Freude
Deze hymne is beroemd geworden door het slot van de negende symfonie van Ludwig van Beethoven.
Het werd lster ook het volkslied van het Verenigde Europa.
Het lied schetst een utopie, waarin alle mensen gelijk zijn en in vrede samenleven.