Verlichting: Les 3 en 4 herhaling (2.2)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5,6

les 2

2.2

2. Hoe werden verlichte ideeën tijdens de democratische revoluties in de Verenigde Staten en Frankrijk in de praktijk gebracht (1776–1813)?

2.2. De Verlichting en de Amerikaanse en Franse revolutie

Lees blz 132 t/m 136 (samengevat)

of blz 46 t/m 49 (GS compact - groen)

- Noteer de belangrijkste ontwikkelingen en gebeurtenissen

- Noteer de belangrijkste personen; wie is wie, 

hoeveel koloniën had Engeland in Amerika

1. 12
2. 13
3. 50
4. 52

de juiste chronologische volgorde

1. Stamp Act -Sugar Act - Intolerable Acts- Boston Tea Party
2. Sugar Act - Stamp Act - Boston Tea Party - Intolerable Acts
3. Boston Tea Party - Sugar Act - Stamp Act - Intolerable Acts
4. Intolerable Acts - Sugar Act - Stamp Act - Boston Tea Party

'Bill of Rights' (1689)
Uit welk land is deze oorspronkelijk en en wat is de kern?

1. Engeland. bevestiging van de invoering van de Trias Politica.
2. Amerika. Pamflet tot aanzet onafhankelijkheid van Amerika
3. Engeland. fundamentele rechten burgers en parlement, geen absolutisme
4. Amerika. bevestiging van de invoering van de Trias Politica.

welke filosoof zal zich in de 'Bill of Rights' herkennen?

1. Rousseau
2. Locke
3. Montesquieu
4. Voltaire

Directe aanleiding vd Amerikaanse onafhankelijkheidsstrijd

1. Intolerable Acts
2. Sugar Act
3. Stamp Act
4. Boston Tea Party

Wanneer werd de onafhankelijk van Amerika uitgeroepen

1. 4 juli 1776
2. 8 augustus 1773
3. 26 november 1776

Een oorzaak voor de
Amerikaanse burgeroorlog is, dat de ............ staten
vonden dat de federale overheid te veel macht had.

1. zuidelijke
2. noordelijke

Wanneer was de Amerikaanse Burgeroorlog?

1. 1776 - 1783
2. 1810 - 1815
3. 1861 - 1865
4. 1880 - 1885

Lees blz 132 t/m 136 (samengevat)

of blz 46 t/m 49 (GS compact - groen)

- Noteer de belangrijkste ontwikkelingen en gebeurtenissen

- Noteer de belangrijkste personen; wie is wie, 

Via literatuur en briefwisselingen raakten verlichtingsideeën ook in de Britse koloniën in Noord-Amerika verspreid. Daar stimuleerden ze de behoefte aan meer zelfbeschikking. Tegen nieuwe Britse belastingen ontstond breed gedragen verzet.

De Britse koning volgde een onbuigzame koers en in juli 1776 verklaarden dertien Britse koloniën zich gezamenlijk onafhankelijk. Het initiatief ging daarbij uit van committees of correspondence. 

KA?

?

wat is dit?

vertegenwoordigers van de dertien koloniën

Het was een ondergronds netwerk waarin patriotische leiders door middel van brieven met elkaar comminiceerden 

om de inwoners van koloniën te waarschuwen voor de acties van de Britse Kroon, en om informatie van steden naar het platteland te verspreiden.

1772

Dit was uiteindelijk het begin van de centraal geleide opstand

De Britse koning volgde een onbuigzame koers en in juli 1776 verklaarden dertien Britse koloniën zich gezamenlijk onafhankelijk. Het initiatief ging daarbij uit van committees of correspondence. 

Leider van de onafhankelijkheidsstrijd werd George Washington, die onder een groter deel van de kolonisten steun verwierf door het pamflet Common Sense van Thomas Paine. De grondwet die uit deze strijd voortkwam weerspiegelt de ideeën van de verlichting.

Common Sense?

Leider van de onafhankelijkheidsstrijd werd George Washington, die onder een groter deel van de kolonisten steun verwierf door het pamflet Common Sense van Thomas Paine. De grondwet die uit deze strijd voortkwam weerspiegelt de ideeën van de verlichting.

In Common Sense stelt Paine dat gewone mensen de gelijke zijn van de landadel. Op die manier vertolkt hij de wrevel van de kolonisten die verlangen naar onafhankelijkheid van Groot-Brittannië. De enige basis van politieke legitimiteit, zegt Paine in Common Sense, is algemene, actieve instemming. "Belasting zonder vertegenwoordiging" (taxation without representation) is onrechtvaardig, en de mensen hebben het recht zich te verzetten wanneer het contract tussen regeerder en geregeerden is verbroken.

tegengestelde belangen zuidelijke en noordelijke staten

In de praktijk bleek het voor de Verenigde Staten lastig om de belangen van de staten in het noorden en die in het zuiden tegelijk te behartigen. Alle burgers hadden gelijke rechten, maar vrouwen, slaafgemaakten en de oorspronkelijke inwoners van het continent kregen deze rechten niet. Kolonisten noch de overheid zelf schuwden geweld tegen de inheemse bevolking.

tegengestelde belangen zuidelijke en noordelijke staten

Lees blz 137 t/m 141 (samengevat)

of blz 50 t/m 53 (GS compact - groen)

- Noteer de belangrijkste ontwikkelingen en gebeurtenissen

- Noteer de belangrijkste personen; wie is wie, 

Hoeveel kamers heeft de Staten Generaal van 1789

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Hoe heet het nieuwe parlement dat op de Kaatsbaan ontstaat

1. Het parlement
2. De nationale vergadering
3. Het lagerhuis
4. De uitvoerende vergadering

Zet in de goede volgorde:
a.Bestorming van de Bastille
b. Eed op de kaatsbaan
c.Verklaring van de rechten van de mens en de burger
d. Koning roept Staten Generaal bijeen

1. a-b-c-d
2. d-b-a-c
3. b-c-a-d
4. d-a-b-c

Wie profiteert het meest van de grondwet van 1791

1. De arme bevolking
2. De adel
3. De filosofen
4. de rijke burgerij

Van welke filosoof zien we de ideeën het meeste terug in de grondwet van 1791

1. Montesquieu
2. Rousseau
3. Spinoza

In Frankrijk leidden verlichtingsideeën in de 18e eeuw tot verzet tegen de standensamenleving. Die stelde de derde stand achter, een situatie waar ook verlichte vertegenwoordigers van de elite niet meer achter konden staan. Naar aanleiding van een acute financiële crisis kwam besloot Lodewijk XVI in 1789 de Staten-Generaal bijeen te roepen, maar de verdeelde elite had geen antwoord op de problemen.

naam?

jaar?

In Frankrijk leidden verlichtingsideeën in de 18e eeuw tot verzet tegen de standensamenleving. Die stelde de derde stand achter, een situatie waar ook verlichte vertegenwoordigers van de elite niet meer achter konden staan. Naar aanleiding van een acute financiële crisis kwam besloot Lodewijk XVI in 1789 de Staten-Generaal bijeen te roepen, maar de verdeelde elite had geen antwoord op de problemen.

wat is dit?

Een tweetal revoluties in Frankrijk

1789: de eerste revolutie

deze  resulteerde in de Verklaring van de rechten van de mens en de burger en in de grondwet van 1791. 

(In deze periode werd Frankrijk een constitutionele monarchie met censuskiesrecht en zonder privileges voor de standen)

Overzicht eerste revolutie

Lees de tekst. 

- Welke verlichte onderwerpen worden gegarandeerd? 

- in welke rechten zie je dit terug?

ka 27: Rationeel optimisme en verlicht denken

Het gevolg was een tweetal revoluties, waarvan de eerste in 1789 resulteerde in de Verklaring van de rechten van de mens en de burger en in de grondwet van 1791. In deze periode werd Frankrijk een constitutionele monarchie met censuskiesrecht en zonder privileges voor de standen.

Een tweetal revoluties in Frankrijk

Een tweede revolutie in 1792 resulteerde in een rechtszaak tegen de koning en een republiek onder leiding van de jakobijnen. 

Zij voerden algemeen stemrecht in en poogden ook economische gelijkheid af te dwingen. 

Een tweede revolutie in 1792 resulteerde in een rechtszaak tegen de koning en een republiek onder leiding van de jakobijnen. Zij voerden algemeen stemrecht in en poogden ook economische gelijkheid af te dwingen. Onder leiding van Robespierre vervolgden zij vermeende tegenstanders van de revolutie op grote schaal en brachten hen ter dood.

?

wie

wie

Een tweede revolutie in 1792 resulteerde in een rechtszaak tegen de koning en een republiek onder leiding van de jakobijnen. Zij voerden algemeen stemrecht in en poogden ook economische gelijkheid af te dwingen. Onder leiding van Robespierre vervolgden zij vermeende tegenstanders van de revolutie op grote schaal en brachten hen ter dood.

(eerste revolutie)

(tweede revolutie)

(tweede revolutie)

 Ook Olympe de Gouges, schrijfster van de eerste Verklaring van de rechten van de vrouw, wachtte dit lot. 

- Reactie op de Verklaring van de rechten van de mens en burger. Burgers: mannen boven de 25 met geld. Te weinig aandacht voor de vrouw.

- Haar strijd werd door Jakobijnen in een kwaad daglicht gezet. politiek: mannenwerk. 

- werd door de Jakobijnen ter dood gebracht, ze zou de koning steunen...(iets dat niet waar was)

wie

?

 Ook Olympe de Gouges, schrijfster van de eerste Verklaring van de rechten van de vrouw, wachtte dit lot. 

- Reactie op de Verklaring van de rechten van de mens en burger. Burgers: mannen boven de 25 met geld. Te weinig aandacht voor de vrouw.

- Haar strijd werd door Jakobijnen in een kwaad daglicht gezet. politiek: mannenwerk. 

- werd door de Jakobijnen ter dood gebracht, ze zou de koning steunen...(iets dat niet waar was)

Code Napoleon:

- De principes van de Franse Revolutie – vrijheid, gelijkheid en broederschap – officieel vastgelegd.

- Napoleon wilde de regels van het Franse recht duidelijk en begrijpelijk vaststellen.

- Legde de persoonlijke vrijheid van burgers vast en bepaalde dat iedereen voor de wet gelijk was.

- De godsdienstvrijheid werd officieel ingevoerd en de macht van de kerk ingeperkt.

Na de val van dit schrikbewind duurde het nog enkele jaren voordat er een stabiele politieke situatie ontstond. In 1799 nam Napoleon de macht over, kroonde zichzelf tot keizer en zette de verovering van een groot deel van Europa door. In de veroverde gebieden voerde hij de Code Napoléon in, een serie wetboeken waarin veel revolutionaire ideeën waren vastgelegd.

Code Napoleon:

- De principes van de Franse Revolutie – vrijheid, gelijkheid en broederschap – officieel vastgelegd.

- Napoleon wilde de regels van het Franse recht duidelijk en begrijpelijk vaststellen.

- Legde de persoonlijke vrijheid van burgers vast en bepaalde dat iedereen voor de wet gelijk was.

- De godsdienstvrijheid werd officieel ingevoerd en de macht van de kerk ingeperkt.

alles tot nu toe in beeld