Tekstsoorten en -doelen

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Tekstdoelen en tekstsoorten

Aan het einde van deze les..

Kun je een betoog, beschouwing en uiteenzetting herkennen.

Welke tekstsoorten ken je?

Sleep de tekstsoorten naar het juiste tekstdoel

Informeren

Activeren

Overtuigen

Amuseren

Betoog

Beschouwing 

Uiteenzetting 

Een tekstdoel kun je vaak al afleiden uit de titel van een tekst.

Uiteenzetting

Een uiteenzetting is een objectieve uitwerking van een onderwerp. Een uiteenzetting behandelt een onderwerp en geeft daar achtergrondinformatie en uitleg over. In een

uiteenzetting maakt men altijd gebruik van feiten. 

Uiteenzetting

Uiteenzettingen willen vooral informeren. In de tekst staan daarom vooral feiten die waar en controleerbaar zijn. Uiteenzettingen zijn dus objectief en in een zakelijke stijl geschreven.

Voorbeeld van een uiteenzetting: schoolboek
 

Uiteenzetting

tekstdoel:  de lezer informeren/ iets leren

inhoud:       feiten /  informatie

                       (Hoe zit iets in elkaar? Hoe is iets precies gebeurd?)

kenmerk:    objectief 

                        (vooral feiten)

Betoog

Betoog

tekstdoel:    overtuigen van de lezer

inhoud:          mening/ standpunt van de schrijver

                          en argumenten

                          Hoofdgedachte is een stelling       

                  

kenmerk:     subjectief

                        (duidelijke mening van de schrijver)

                         

Beschouwing

Wat zou het woord beschouwen kunnen betekenen in begrippen als levensbeschouwing, kunstbeschouwing, nabeschouwing?

beschouwen

Beschouwing

Een tekst waarin je verschillende aspecten van één onderwerp belicht, noem je een beschouwing. 

Het doel van zo'n tekst is: de lezer eerlijk afgewogen informatie geven, zodat deze zichzelf een mening kan vormen = opiniëren.

Beschouwing

De hoofdgedachte van een beschouwing is een open vraag. De schrijver vraagt zich iets af en komt al schrijvend / denkend tot een mening. Een beschouwing begint met het vraagstuk, dan bekijkt de schrijver het van verschillende kanten en komt uiteindelijk tot een eigen positie in deze kwestie. Een beschouwing wil niet overtuigen, maar wil de discussie verrijken: bekijk het ook eens van deze kant.

Beschouwing

Een beschouwing is een objectieve tekst waarin de schrijver een onderwerp van verschillende kanten belicht , bijvoorbeeld door het geven van oorzaken, oplossingen en voor- en nadelen. Door het aanbieden van verschillende standpunten  kan de lezer een goed beeld krijgen van het onderwerp en zich daar een oordeel over vormen. 

Het tekstdoel van een beschouwing is de lezer aan het denken zetten. Dit tekstdoel zit tussen informeren (objectief informatie geven) en overtuigen (je eigen mening geven) in. We noemen het tekstdoel van de beschouwing opiniërend. Maar als je op het examen moet kiezen tussen overtuigen en informeren, kies je informeren!

Beschouwing

tekstdoel:  Informeren / lezer aan het denken zetten / eigen                                 mening  laten  vormen  (opiniëren)

inhoud:        feiten en verschillende meningen                                

                        meerdere gezichtspunten van deskundigen/ voor-                             en nadelen 

kenmerk:   neutraal

                        (geen duidelijke mening van de schrijver)

Wat is het doel van een beschouwing?

1. overtuigen
2. informeren
3. opiniëren
4. amuseren

Een betoog is..

1. subjectief
2. objectief

Wat ga je vinden in de kern van een beschouwing?

1. meningen
2. feiten
3. mening van de schrijver
4. drogredenen

Wat is het doel van een betoog?

1. Informeren
2. Amuseren
3. Overtuigen
4. Opiniëren

Welke tekstsoort zul je waarschijnlijk tegenkomen onder het kopje 'Nieuws en Achtergond'?

Welke tekstsoort zul je waarschijnlijk tegenkomen onder het kopje 'Column en Opinie'?

Aan de slag met Nederlands