4.4 een onrustige opstand

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Een onrustige opstand

Paragraaf 4.4

P. Veenendaal

Boek en laptop op tafel

Programma

• Leerdoelen
• Voorkennis
• Uitleg 4.4
• Zelfstandig werken
• LessonUp/zelfstandig werken
• Afsluiting 

Leerdoelen

• Ik kan voorbeelden noemen waarom de Nederlanders bij voorbaat ontevreden zijn over Filips II
• Ik kan verschillende soorten oorzaken en gevolgen onderscheiden 
• Ik kan met verschillende voorbeelden noemen hoe de hertog van Alva na de Beeldenstorm probeerde de Nederlanden onder de duim te houden 

Voorkennis

1. Margaretha van Oostenrijk is de landvoogdes van de Nederlanden wanneer Karel V er niet is
2. Karel V richt drie collaterale raden op: De Geheime Raad, de Raad van Diensten en de Raad van Financiën
3. Karel V reorganiseerde het Nederlandse bestuur nog meer dan zijn voorgangers  

Voorkennis

1. Calvijn vond dat de kerk van onderaf bestuurd moest worden
2. Luther en calvijn zijn beide protestanten
3. Luther was geïnspireerd door de ideeën van Calvijn 

Voorkennis

1. In 1550 stelde Karel V het Bloedplakkaat in waardoor alle katholieken vervolgd werden
2. De inquisitie was een rechtbank van de katholieke kerk die protestanten opspoorden en als ketters veroordeelde
3. Karel V sloot in in 1555 de Vrede van Augsburg 

In botsing met een nieuwe vorst (4.4.1)

• Filips II was niet populair in de Nederlanden:

1. Fillips II trad streng op tegen protestanten 
2. Oorlogen van Filips II waren duur --> hogere belastingen
3. Fillips wilde centralisatie van Karel V doorzeten  

in botsing met een nieuwe vorst (4.4.1)

• Margaretha van Parma nieuwe landvoogdes
  
• Vervolging protestanten: bloedplakkaten en inquisitie
  
• 1566: smeekschrift der edelen
  
• Vervolging ketters stopte --> opleving Calvinisme

De Beeldenstorm (4.4.2)

• Protestanten hielden Hagenpreken 
• Katholieken veroordeeld: bijbel en dure versieringen
• 1566: beeldenstorm 
• Filips II was woedend --> stuurde hertog van Alva naar de Nederlanden

De Beeldenstorm (4.4.3)

• Alva moest drie zaken regelen in de Nederlanden:

1. De Beeldenstormers straffen (Raad van Beroerten)
2. Het katholieke geloof opleggen aan de Nederlanden
3. Een echt centraal bestuur instellen

• Veel mensen vluchten, ook edelen 
• Economische straffen: Tiende Penning 

Zelfstandig werken

• Mavo: lees en maak de opdrachten van 4.4 (Teams kanaal) 
• Havo en VWO: maak de opdrachten die openstaan op TijdvoorGeschiedenis

Wat is geen reden waarom Filips II niet enthousiast begroet werd? (4.4.1)

1. Hij trad hard op tegen protestanten
2. Hij wilde meer centralisatie
3. Hij verhoogde de belastingen
4. Hij wilde de gewesten meer macht geven

Wat is het smeekschrift der edelen? (4.4.1)

Smeekschrift der Edelen

Beeldenstorm

invoering Bloedplakkaten

Luther uit zijn kritiek op Kerk

Alva naar de Nederlanden

Onderstaande zinnen gaan over oorzaken en gevolgen van het Smeekschrift der Edelen. Sleep de zinnen naar de juiste plaats:

Oorzaken:

Gevolgen:

De vervolgingen van de inquisitie.

Filips II treedt hard op tegen protestanten.

Edelen protesteren bij Margaretha van Parma over de reactie van Filips II op het Smeekschrift der Edelen.

Welke drie dingen moest Alva regelen in de Nederlanden? (4.2.2)

Zelfstandig werken

• Mavo: lees en maak de opdrachten van 4.4 (Teams kanaal) 
• Havo en VWO: maak de opdrachten die openstaan op TijdvoorGeschiedenis

Leerdoelen

• Ik kan voorbeelden noemen waarom de Nederlanders bij voorbaat ontevreden zijn over (1)
• Ik kan verschillende soorten (2) en gevolgen onderscheiden 
• Ik kan met verschillende voorbeelden noemen hoe de (3) na de (4)  probeerde de Nederlanden onder de duim te houden 

Een onrustige opstand 

Paragraaf 4.4

13-12-2024

Schrift en laptop op tafel

Programma

• Leerdoelen
• Voorkennis
• Uitleg 4.4
• Zelfstandig werken
• LessonUp
• Kerstquiz
• Afsluiting Forms formulier

Leerdoelen

• Ik kan voorbeelden noemen waarom de Nederlanders bij voorbaat ontevreden zijn over Filips II
• Ik kan verschillende soorten oorzaken en gevolgen onderscheiden 
• Ik kan met verschillende voorbeelden noemen hoe de hertog van Alva na de Beeldenstorm probeerde de Nederlanden onder de duim te houden 
• Ik kan de rol van Willem van Oranje in de Nederlandse opstand beschrijven

Voorkennis

1. Fillips werd in de Nederland niet enthousiast begroet omdat hij hard optrad tegen protestanten
2. De oorlogen van Filips waren erg duur waardoor hij de belastingen in de Nederlanden verhoogde 
3. Filips was veel aanwezig in Nederland en regeerde met veel geweld 

Voorkennis

1. Calvinisten zijn protestanten en heten door door Johannes Calvijn
2. In het smeekschrift der edelen smeekten een groep edelen of Margaretha van Parma alsjeblieft wilde opstappen 
3. Door de versoepelingen van Margaretha van Parma groeide het Calvinisme in de Nederlanden

Voorkennis

1. Margaretha van Parma richtte de Raad van Beroerten op om de Beeldenstormers te bestraffen
2. De Tiende Penning werd ingevoerd waardoor producten 10% duurder werden
3. Een kerkdienst van de protestanten in de open lucht heet een hagenpreek 

De Nederlandse Opstand (4.3.3)

• Onvrede door maatregelen Alfa
• Geuzen onder leiding van Willem van Oranje in opstand 
• 1568: Willem v Oranje valt de Nederlanden binnen: begin Opstand of Tachtigjarige Oorlog
• Vooral overwinningen Alfa, maar verandering door veldslag Den Briel in 1572

De Nederlandse Opstand (4.3.3)

• Veel sterfte door belegering:  Spaanse soldaten gaan muiten en plunderen (Leiden)
• 1576: verdrag van godsdienstvrijheid gewesten
• 1579: zuidelijke gewesten stoppen met De opstand

De Nederlandse Opstand (4.3.3)

• 1581: Plakkaat van Verlatinge van Noordelijke Gewesten 
• Willem van Oranje moest dood van Fillips II 
• 1584: Willem van Oranje vermoord
• 1588: noordelijke gewesten gaan verder zonder vorst: Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

Zelfstandig werken

• Mavo: lees en maak de opdrachten van 4.4 (Teams kanaal) 
• Havo en VWO: maak de opdrachten die openstaan op TijdvoorGeschiedenis

In welk jaar viel Willem van Oranje de Nederlanden binnen?

1. 1588
2. 1568
3. 1589
4. 1567

Filips wilde dat iedereen protestant was

Centralisatie was een oorzaak voor de Nederlandse Opstand

Willem van Oranje was de leider van de opstand

De Hertog van Alva werd meteen erg populair

Goed

Fout

Sleep de gebeurtenis naar het juiste jaartal!

1566

1568

1572

1581

1588

Begin van de opstand

De Beeldenstorm

Filips wordt afgezet als vorst

De noordelijke gewesten roepen de Republiek uit

Inname van Den Briel

Leerdoelen

• Ik kan voorbeelden noemen waarom de Nederlanders bij voorbaat ontevreden zijn over Filips II
• Ik kan verschillende soorten oorzaken en gevolgen onderscheiden 
• Ik kan met verschillende voorbeelden noemen hoe de hertog van Alva na de Beeldenstorm probeerde de Nederlanden onder de duim te houden 
• Ik kan de rol van Willem van Oranje in de Nederlandse opstand beschrijven