Thema 5 Gaswisseling, basisstof 2

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Goedemiddag 

slijmvlies dat de binnenkant van de neusholte bedekt

verversen van lucht in longen en tracheeën

organen waarmee zoogdieren, vogels en reptielen ademhalen

opnemen van zuurstof en afgeven van koolstofdioxide

haren op het neusslijmvlies; door bewegingen hiervan gaat het slijm naar de keelholte

haren voor in de neusholte die grote stofdeeltjes tegenhouden

neusslijmvlies

ademhaling

longen

gaswisseling

trilharen

neusharen

longblaasjes

longen

brochien

brochiolen

luchtpijp

Ademen via NEUS of via de MOND?

IN DE NEUS:

Lucht wordt vochtig gemaakt

Lucht wordt verwarmd

Lucht wordt gezuiverd

Lucht wordt gekeurd

Ademhaling

BORST-ademhaling:

Inademen:

- borst en ribben omhoog

- borstholte wordt groter 

- longen worden groter

- lucht stroomt naar binnen

Uitademen:

- borst en ribben omlaag

- borstholte wordt kleiner

- longen worden kleiner

- lucht stroomt naar buiten

BUIK-ademhaling:

Inademen:

- middenrif omlaag

- borstholte wordt groter 

- longen worden groter

- lucht stroomt naar binnen

Uitademen:

- middenrif omhoog

- borstholte wordt kleiner

- longen worden kleiner

- lucht stroomt naar buiten

Longventilatie

In de Longblaasjes vindt gaswisseling plaats 

Rest van de luchtwegen = de "dode ruimte"

Ingeademde lucht: 20% zuurstof

Uitgeademde lucht: 16% zuurstof

De lucht in de longblaasjes bevat 

ongeveer 13% zuurstof

Hoe kan dit verklaard worden?

Longblaasjes

O2 13%

In -->

O2 20%

Uit <--

O2 16%

Hoest en hik

Hoest is een krachtige uitademing voor het verwijderen van slijm of voedsel uit de luchtwegen)

Hik zorgt ervoor dat lucht de longen instroomt (samen trekken van het middenrif spieren)

Spieren werken tegengesteld. Je hebt altijd 2 spieren nodig om iets te laten bewegen..

Roken

in tabaksrook allerlei stoffen die schadelijk zijn voor longen

beschadigt binnenkant luchtwegen

-> minder zuurstof opnemen -> minder inspanning verrichten

meer hierover in basisstof 7

Kan je je longen trainen?

sporten/bewegen = sterkere longen

Hoe worden je longen sterker door bewegen?

-Bij flinke inspanning heb je veel zuurstof nodig

-Je gaan hierdoor dieper ademhalen

-Sporten versterkt je ademhalingsspieren en zorgt dat je longinhoud groter wordt

Chronische longziektes

Astma

-astma-aanval/ benauwdheid

-prikkels (stof/stress)

-luchtpijptakjes vernauwen

COPD

-chronische ontsteking  slijmvlies luchtwegen

-oorzaak roken 

-verstopte luchtpijptakjes & beschadigde longblaasjes

Zelfstandig werken

Ademhaling dieren

• Tracheeën
• Kieuwen
• Longen
• Gaswisseling via celmembraan

Bij het pantoffeldiertje vindt gaswisseling plaats via het celmembraan.

1. Juist
2. Onjuist

Insecten

tracheeën: vertakt buizenstelsel

stigma: opening

Eencelligen

via celmembraan

geen speciale ademhalingsorganen

Tracheeën en lamellen vormen een groot oppervlak, waarvoor is dat?

zodat gaswisseling snel kan plaatsvinden

weet iemand nog andere oorzaak voor snelle gaswisseling bij vissen?

kieuwlamellen zijn dun

Vissen

kieuwen

kieuwdeksel

kieuwholte

kieuwboog

kieuwplaatjes

kieuwlamellen

water stroomt door bek langs kieuwen via kieuwdeksels weer naar buiten

Bij vissen gaat het water langs de kieuwen . Deze nemen (net als onze longen) zuurstof op en geven koolstofdioxide af.

celmembraan

kieuwen

longen

tracheeën