6.1 - Particuliere- en collectieve sector

• Economie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

Economie

Leerdoelen: 

1. Je weet hoe de overheid je (koop)gedrag beïnvloedt;
2. Je weet wat de particuliere sector inhoudt;
3. Je weet wat de collectieve sector inhoudt;
4. Je weet wat subsidies en accijns zijn.
   

Particuliere sector

De particuliere sector zijn bedrijven en organisaties die niet tot de overheid behoren. Daarnaast wil de particuliere sector graag winst halen, anders gaan ze failliet.

Voorbeelden van bedrijven en organisaties zijn:

1. De Albert Heijn;
2. De C&A;
3. Bol.com
4. De H&M;
5. De Jumbo

etc.

Collectieve sector

De overheid en instellingen die zorgen voor de sociale zekerheid noem je de collectieve sector. Zij zorgen voor voorzieningen waar iedereen gebruik van mag maken. 

Voorbeelden van instellingen binnen de collectieve sector zijn:

1. Scholen
2. Ziekenhuizen
3. UWV

De collectieve sector is er voor iedereen en levert goederen en diensten zonder hierbij winst te hoeven maken.

1. Tot welke sector behoort het onderstaande bedrijf of instelling?

Philips

1. Particuliere sector
2. Collectieve sector

2. Tot welke sector behoort het onderstaande bedrijf of instelling?

UWV

1. Particuliere sector
2. Collectieve sector

3. Tot welke sector behoort het onderstaande bedrijf of instelling?

T-Mobile

1. Particuliere sector
2. Collectieve sector

4. Tot welke sector behoort het onderstaande bedrijf of instelling?

Albert Heijn

1. Particuliere sector
2. Collectieve sector

5. Tot welke sector behoort het onderstaande bedrijf of instelling?

Ziekenhuis

1. Particuliere sector
2. Collectieve sector

6. Tot welke sector behoort het onderstaande bedrijf of instelling?

School

1. Particuliere sector
2. Collectieve sector

7. Tot welke sector behoort het onderstaande bedrijf of instelling?

ING

1. Particuliere sector
2. Collectieve sector

8. Tot welke sector behoort het onderstaande bedrijf of instelling?

Bol.com

1. Particuliere sector
2. Collectieve sector

9. Welke bewering is juist?

De collectieve sector levert goederen en diensten...

1. zonder daarbij winst te hoeven maken
2. om daarmee winst te maken
3. die altijd betaald moeten worden

Collectieve goederen en diensten

Er zijn goederen en diensten waar alle burgers gebruik van kunnen maken. Deze worden geleverd door de collectieve sector. Ze worden door de overheid betaald en geleverd. Je noemde ze daarom collectieve goederen.

De overheid levert deze niet zonder reden, maar omdat:

1. Voor sommige van deze voorzieningen kun je niet iedereen apart laten betalen. Iedereen betaalt mee aan straatverlichting. Je kunt niet alleen de mensen laten betalen die er 's avonds gebruik van maken.
2. De overheid de kwaliteit ervan in eigen hand wil houden.
3. De overheid de voorzieningen betaalbaar wil houden voor iedereen.
   

10. Welk collectief goed zie je op de foto rechts?

11. Welk collectief goed zie je op de foto rechts?

12. Welk collectief goed zie je op de foto rechts?

13. Om welke twee redenen zal de overheid onderwijs als collectief goed aanbieden?

Subsidie en accijns

Soms wil de overheid een bepaalde activiteit stimuleren. Denk aan zonnepanelen. Zonnepanelen helpen bij het bestrijden van de klimaatverandering. De overheid vindt het dus belangrijk dat mensen zonnepanelen aanschaffen. Zonnepanelen zijn alleen erg duur. De overheid probeert hun burgers te overtuigen om toch zonnepanelen te kopen, door bijvoorbeeld een stuk van de aanschafprijs achteraf terug te betalen. Dit heet een subsidie.

Als de overheid bepaalde activiteiten wil stimuleren, kan ze een subsidie geven. Dit is dus een financiële bijdrage van de overheid om burgers en bedrijven te steunen.

Denk bijvoorbeeld ook aan de huurtoeslag voor mensen die anders niet fatsoenlijk kunnen wonen. Ook dit is een subsidie.

Subsidie en accijns

Accijns zijn het tegenovergestelde van een subsidie. Accijns hebben het doel om het gebruik te verminderen, doordat er een extra belasting op het product wordt gezet.

Accijns zit op onder andere benzine, alcohol en tabak.

14. Volleybalclub Cross Smash heeft 150 leden, waarvan 60 jeugdleden
en 90 senioren. Voor ieder lid krijgt Cross Smash subsidie van de
gemeente volgens het overzicht hiernaast.

Reken uit hoeveel subsidie volleybalclub Cross Smash jaarlijks
ontvangt.

15. Volleybalclub Cross Smash heeft 150 leden, waarvan 60 jeugdleden
en 90 senioren. Voor ieder lid krijgt Cross Smash subsidie van de
gemeente volgens het overzicht hiernaast.

Wat wil de overheid bereiken met het geven van subsidies aan
sportclubs?

16. Bekijk de afbeelding rechts.

Jeroen tankt 40 liter benzine. Hoeveel euro aan accijns betaalt
Jeroen voor deze tankbeurt?

17. Bekijk de afbeelding rechts.

Eén liter benzine kost volgens het plaatje rechts € 1,70. Dit kan je uitrekenen
door alle bedragen bij elkaar op te tellen.

Bereken hoeveel procent van de € 1,70 bestaat uit accijns.

Oefenen

Maak opdracht 7 tot en met 10 van bladzijde 178.

Klaar en wil je de opdracht nakijken? Klik op het oogje.