H10.4 voortplanting bij Bloemen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Welkom

Voortplanting

H10.4  voortplanting bij bloemen

terugblik vorige les

Leren 10.3 (blz 35), 10.3 (blz 39 - 45)

Maken opdrachten (blz 39) 3, 4, 7, 8, 12, 14, 16,17

lesdoelen

• weten waarom planten bloemen hebben
  
• de opbouw van de geslachtsorganen kennen
• weten wat windbestuivers en insectenbestuivers zijn.
• weten hoe bevruchtig bij planten gaat
• 
  

Bloemen

Planten hebben net als mensen voortplantingscellen.                          Deze voortplantingscellen zitten in de bloem.

Mannelijke voortplantingscel = stuifmeelkorrels

Vrouwelijke voorplantingscel = eicel

Na samensmelting van stuifmeelkorrel en eicel ontstaan zaden. Uit zaden groeit uiteindelijk een nieuwe pant.

Stuifmeelkorrel

stuifmeelkorrel is mannelijke geslachtscel (zaadcel)

Stuifmeelskorrels zitten in de meeldraden. Deze meeldraden bestaan uit een helmknop en een helmdraad.

In de helmknop worden de stuifmeelkorrels gemaakt

eicellen

Eicel is vrouwelijke geslachtscel 

Eicellen zitten in de stamper. 

De stamper bestaat uit drie delen: stempel, stijl, vruchtbeginsel. 

Met de stempel vangt de stuifmeelkorrels op.

In het vruchtbeginsel zit het zaadbeginsel met daarin de eicel.

De vruchting

De bevruchting gaat bij de plant in twee stappen.

Bestuiving en transport stuifmeelkorrel naar eicel.

1. Bestuiving:

Stuifmeel moet verplaatst worden van meeldraad naar stamper van eigen of andere bloem.

Plant maakt voor verplaatsing:

• Insecten: insectenbloem/nsectenbestuiving
• Wind: windbloem/windbestuiving

bestuiving-Insectenbloem

insecten worden gelokt met geur en kleur van bloem. Stuifmeel blijft aan het lijfje kleven en wordt overgebracht naar de stamper van een andere bloem.

Kenmerken insectenbloem:

• Opvallende kleur kroonbladeren
• Opvallende geur nectar
• stamper en meeldraden in de bloem 
  

bestuiving-Windbloem

Wind brengt het stuifmeel over naar de stamper van een andere bloem. 

Kenmerken insectenbloem:

• Geen opvallende kleur 
• Geen opvallende geur (geen nectar)
• stamper en meeldraden hangen buiten de bloem 
  
• heel veel stuifmeel

transport stuifmeelkorrel naar eicel

1. stuifmeelkorrel komt op de stempel (bovenste deel stamper)
2. groeit een stuifmeelbuis door de stijl naar het vruchtbeginsel. Kern stuifmeelkorrel zakt mee in de buis.
3. Buis/stuifmeelkorrel komt bij het zaadbeginsel. Kern stuifmeelkorrel en eicel versmelten = bevruchting 

vorming zaad

Na bevruchting groeit:

• vruchtbeginsel uit tot een vrucht
• zaadbeginsel uit tot zaden

vorming zaad-1

1. Bloemen verschrompelen:         Kroonbladeren vallen af, kelkbladeren blijven vastzitten

vorming zaad-2

Zaadbeginsel wordt zaad:

• bevruchte eicel wordt kiem, kiem is een jonge plant in het zaad. Kiem groeit uiteindelijk uit ot nieuwe plant
• rest zaadbeginsel wordt zaad (lobben) die dienen asl reservevoedsel bij het ontkiemen

vorming vrucht

Vruchtbeginsel verandert in vrucht. De gevormde zaadjes zitten in de vrucht.

Plant kan zich (pas) voortplanten wanneer het zaadje op een gunstige plek kan ontkiemen.

Verspreiding Zaden

Zaadjes niet te dicht bij de moederplant.

Zaadjes worden op verschillende manieren verspreid:

• Door dieren
• door de wind
• door de plant zelf
• door de mens ( bijv via de schoen zolen

Verspreiding door dieren 

Sommige vruchten blijven plakken aan de vacht of huid van dieren

De vruchten vallen ergens anders neer

--> zaden kunnen ontkiemen

Verspreiding door dieren (1)

Het vruchtvlees wordt door dieren opgegeten en de zaden worden op een andere plek uitgepoept

--> zaden kunnen ontkiemen

Verspreiding door dieren (3)

Verzamelaars brengen zaden naar andere plekken

Niet alles wordt opgegeten of ze worden vergeten

--> zaden kunnen ontkiemen

Verspreiding door wind

De wind neemt de zaden mee. Dit kan alleen als de zaden licht zijn. 

In de video zie je planten die hun zaden kunnen wegschieten

De vruchten 'ontploffen' en de

zaden worden weggeslingerd!

Verspreiding door de plant zelf

lesdoelen gehaald?

• weten waarom planten bloemen hebben
  
• de opbouw van de geslachtsorganen kennen
• weten wat windbestuivers en insectenbestuivers zijn.
• weten hoe bevruchtig bij planten gaat
• 
  

Aan de slag

Maak de opdrachten van 10.4