2.4 Aardbevingen in Turkije

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Aardbevingen in Turkije

Oefenen met kaarten vergelijken
Par. 2.4

Doel van de les

-Je leert meer over een gebied waar veel aardbevingen voorkomen

-Je leert informatie op kaarten met elkaar vergelijken

-Je maakt zelf een kaart op basis van de informatie die je verzamelt

Theorie: kaarten vergelijken

Als je informatie uit een kaart wil gebruiken moet je een aantal stappen zetten, namelijk 1. Kaartlezen, 2. Classificeren, 3. relateren en 4. interpreteren. Eerst volg je een korte uitleg over deze stappen en maak je tussendoor wat vragen. 

Bekijk het filmpje op de volgende slide en maak daarna de vraag

Stap 1: Kaartlezen

Stap 1: Kaartlezen: Wat betekenen de symbolen op een kaart allemaal, wat is de schaal. Begrijp ik goed waar de kaart over gaat? In de Bosatlas begint het natuurlijk met goed zoeken naar de juiste kaart.

Bekijk het filmpje op de volgende slide en maak daarna 2 vragen. 

Wat is de handigste zoekmanier als je een kaart zoekt over tsunami's?

1. Register topografische namen
2. Trefwoordenregister
3. Landenregister
4. Bladwijzer

Wat is de handigste zoekmanier als je een kaart zoekt waarop je kunt zien waar de Popocatepetl vulkaan ligt?

1. Register van topografische namen
2. Inhoudsopgave
3. Trefwoordenregister
4. Landenregister

Kaarten vergelijken

Als je eenmaal een goede kaart hebt gevonden kun je gaan vergelijken. Dan gebruik je stap 2 t/m 4

Stap 2: classificeren. Hierbij ga je kijken welke informatie je allemaal nodig hebt. 

Op de volgende dia's zie je 2 kaarten van Turkije. Daarover maak je een aantal opdrachten.  

Natuurkundige kaart Turkije

In welk deel van Turkije is het risico op aardbevingen het grootst?

Bekijk de natuurkundige kaart van Turkije (2 dia's terug). Kijk nu weer naar de kaart aardbevingsrisico, wat valt je op aan het landschap op de natuurkundige kaart?

Als het goed is heb je nu een verband gevonden tussen aardbevingen en 2 natuurlijke elementen. Wat is dit verband en leg kort uit hoe dit komt.

Bij de vorige opdrachten heb je informatie geclassificeerd (waar komen veel aardbevingen voor?) en gerelateerd (hoe zie ik dat in het landschap)

Stap 4: Interpreteren. Dat heb je ook al gedaan bij de vorige vraag, namelijk kijken wat de twee kaarten met elkaar te maken hebben. 

Voor de volgende opdrachten krijg je van de docent een lege kaart van Turkije. 

Zorg verder voor een potlood, liefst wat verschillende kleuren. 

Aardbeving in Turkije

Het oosten van Turkije werd donderdagmorgen 1 mei 2003 opgeschrikt door een zware aardbeving met een kracht van 6,4 op de schaal van Richter. Deze aardbeving vlakbij de stad Bingol was vrij fors en heeft veel slachtoffers veroorzaakt.

Zoek op de kaart op de volgende slide op waar de aardbeving in Turkije heeft plaatsgevonden.

Teken op de kaart de belangrijkste steden in Turkije in met stippen

Teken ook het epicentrum van de aardbeving in.

Natuurkundige kaart Turkije

Aardbevingen in Turkije

Zoek op de kaart op de volgende slide de belangrijkste breuken (plaatgrenzen) van Turkije op en teken deze in de kaart (de breuklijnen, de namen van de platen en de richting). 

Aardbevingen in Turkije

Maak de kaart compleet.

- Zet een titel boven de kaart

-Geef in de kaart een aantal grote rivieren aan (kijk op de natuurkundige kaart)

-Geef de belangrijkste gebergten aan (bedenk zelf symbolen)

-Maak de legenda 

Je hebt nu de gegevens van twee kaarten gecombineerd tot 1 kaart, door de stappen:

1. kaartlezen

2. classificeren

3. relateren

4. interpreteren

In Turkije komen vaak aardbevingen voor. De laatste was 25 januari 2006 en had een kracht van 3,1 op de schaal van Richter. Hoe vaak is de aardbeving van 1 mei 2003 in Bingol sterker dan deze aardbeving?

1. ongeveer 30 keer
2. Ongeveer 3 keer
3. Ongeveer 1000 keer
4. Ongeveer 10000 keer

Aardbevingen hebben veel gevolgen voor de mensen die in het getroffen gebied wonen. Sommigen van die gevolgen zijn direct, zoals schade aan huizen. Er zijn ook indirecte gevolgen. Noem drie van zulke indirecte gevolgen van een aardbeving.

In Turkije komen regelmatig aardbevingen voor. Leg uit waarom mensen dan toch in dit gebied blijven wonen?

Noem 3 maatregelen die mensen kunnen nemen om de schade van een aardbeving te verminderen?

Afrika

Nu je deze oefening over Turkije hebt gedaan kun je dit ook op een andere plek op aarde toepassen waar de situatie net anders is: Afrika. 

Gebruik bij de volgende opdrachten de 2 kaarten op de volgende slides. 

Hoe groot is het aardbevingsrisico in de buurt van Afrikaanse vulkanen?

Welk verschijnsel vind je volgens de atlas nog meer in de buurt van veel Afrikaanse vulkanen?

Bekijk de kaart op de vorige slide. Op welke plaats vind je het fenomeen van de vorige vraag nog meer?

Er lijkt dus echt een verband te zijn tussen riftzones en vulkanisme. Zoek op Wikipedia meer informatie onder ‘Grote Slenk’ (‘slenk’ betekent letterlijk ‘geul’). Wat is een rift of een riftzone?

Verklaar nu de ligging van de meeste vulkanen in Afrika.