thema 5 waarneming B1 reageren op je omgeving

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Thema 5 basisstof 1 

wat weet je allemaal over je zintuigen

Wat leer je allemaal 

• Je kunt de werking van zintuigen beschrijven. 
• Je kunt de delen en de functies van het zenuwstelsel noemen. 
• Je kunt enkele zintuigen noemen met hun ligging en prikkels waar ze op reageren. 

Waarnemen

Je kan zien, voelen, proeven, ruiken en horen. Bij waarnemen gebruik je zintuigen. Je kunt reageren op wat er om je heen gebeurt. Als je reageert op je omgeving werken je zintuigen samen met je zenuwstelsel. 

Voorbeeld 

Je ziet iemand een sinasappel pellen, Je ziet het en ruikt de sinasappel. Je krijgt er zin in en begint te watertanden. Je krijgt een stukje en eet het op. 

- Het zien en ruiken van de sinasappel. Hierbij gebruik je ogen en je neus. De zintuigen in je ogen en in je neus geven seintjes af, deze seintjes gaan via de zenuwen naar de hersenen. 

- Je hersenen geven seintjes af naar de spieren.

welke zintuigen ken je

Zintuigen 

Een zintuig is een orgaan dat reageert op bepaalde invloeden uit de omgeving. Alle zintuigen samen vormen het zintuigenstelsel. 

Zintuig

Een zintuig is een orgaan dat reageert op prikkels. Er zijn 5 zintuigen:

1. gehoorzintuig (ligging in het oor)

2. gezichtszintuig (ligging in het oog)

3. smaakzintuig (ligging in de mond)

4. reukzintuig (ligging in de neus)

5. zintuigen in de huid:

    koude-zintuig - warmtezintuig / 

    drukzintuig 

    tastzintuig

geen zintuig

Pijnpunten. Ze liggen in de huid, het zijn uiteinden van bepaalde zenuwen

Prikkel - Reactie

Wat zie je op de afbeelding?

A  Er is een zak patat (prikkel).

     De zintuigcellen in je ogen en neus geven signaaltjes af.  

B  Het signaal (impuls) is een elektrisch signaal dat door de 

     zenuwen naar de hersenen gaat (korte blauwe pijltjes in de 

     afbeelding). De hersenen verwerken de impulsen.  Nu weet 

     je wat je ruikt en wat je ziet.  Je bent je er nu van bewust:  

   PATAT   ...  Als je je ervan bewust bent: 

                                                   heb je het waargenomen

CD  De hersenen geven een signaal (impuls), via het 

        ruggenmerg en de zenuwen naar de armspieren. Er gaat 

        ook een impuls naar de speekselklieren in je mond.

        Reactie (respons): de arm beweegt : het meisje pakt ...

        Reactie (respons): het meisje  krijgt speeksel in je mond.

De zak patat

De zak patat is een prikkel

Een prikkel is informatie uit de omgeving

1

Zintuigstelsel

Alle zintuigen samen vormen het zintuigstelsel.

Zintuigen werken samen.

3

oog en neus

Dit zijn organen. 

In de organen bevinden zich zintuigcellen

2

                           is de                                 prikkel voor het oog.

Geluid is de prikkel voor het                   .  

Een prikkel wordt pas waargenomen als de                            hoog genoeg is. Dan wordt het elektrische signaal omgezet in een         

adequate

 oor 

licht

drempelwaarde 

impuls 

Zintuigen - Prikkels Impulsen

Een prikkel is een verandering in de omgeving. 

De zintuigcellen in de zintuigen vangen die prikkels op. Vanuit de zintuigcellen ontstaan dan impulsen. 

Een impuls is een elektrisch signaaltje. Dat signaaltje gaat door een zenuw naar je hersenen. De impulsen gaan ook van de hersenen via de zenuwen naar bijvoorbeeld spieren en klieren. Een aantal impulsen gaat door het ruggenmerg.

Orgaan  : waarneming

- oren     : Je hoort wat de ander je vertelt.

- ogen    : Je ziet, want je leest dit.

- tong     : Je proeft wat de smaak van kaas is.

- neus    : Je kunt ruiken dat het eten aanbrandt.

- huid     : Je kunt voelen aan een kopje of de thee heet is.

Zenuwstelsel

Het zenuwstels bestaat uit: 

Alle zenuwen, het ruggenmerg en de hersenen.

Het centrale zenuwstelsel wordt gevormd door het ruggenmerg en de hersenen.

De zenuwen verbinden het centrale zenuwstelsel met alle lichaamsdelen. 

Vanuit de zintuigen gaan impulsen naar de hersenen. Vanuit de hersenen gaan impulsen naar de spieren en klieren.

Waaruit bestaat het centrale zenuwstelsel?

1. hersenen
2. hersenen en zenuwen
3. hersenen, zenuwen en ruggenmerg
4. hersenen en ruggenmerg

Wat zie je op de
afbeelding?

Kies het beste antwoord

1. Klieren
2. Het ruggenmerg
3. De zenuwen
4. Het zenuwstelsel

Een zintuig:
Het is een orgaan dat reageert op prikkels

1. Waar
2. Nietwaar

Zenuwen verbinden het centrale zenuwstelsel met alle delen van het lichaam

1. Waar
2. Nietwaar

Een pijnpunt is een uiteinde van bepaalde zenuw die pijn waarneemt

1. Waar
2. Nietwaar

Een zintuigcel vangt prikkels op en zet die om in impulsen

1. Waar
2. Nietwaar

Waar ontstaat een impuls?

1. in de zintuigcellen
2. in het zintuig
3. in de hersenen
4. in de prikkel

komt binnen bij je zintuigcellen

Elektrische signaaltje via een zenuw

Reactie

Respons

Prikkel

Impuls

wat heb je deze les geleerd