KA20 - De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid.

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 4 - De ontwikkeling van het denken

KA 20 - De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid

Tijd van ontdekkers en hervormers, 1500-1600

 Nederland voor 1940, een uniek land: KA 22, 24, 25,32, 34, 35

 

22 - Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat.

24 - De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse republiek

25 - Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie

32 - Discussies over de 'sociale kwestie'.

34 - Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces.

35 - De opkomst van emancipatiebewegingen

Kenmerkende aspecten bij thema 3

KA 20 - De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid

De ontwikkeling van het denken: KA 19,20, 26, 27 

 

19 - Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling

20 - De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid

26 - De wetenschappelijke revolutie

27 - Rationeel optimisme en 'verlicht denken' dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving; godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen

Kenmerkende aspecten bij thema 4

KA 20 - De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid

Reformatie

Verlichting

Democratische revoluties

Industrialisatie

Wetenschappelijke revolutie

Humanisme

Renaissance

Sociale kwestie

  De ontwikkeling van het denken

KA 20 - De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid

KA 20 - De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid

Wetenschappers en schrijvers van de renaissance zagen de 'middel'-eeuwen letterlijk als een tussenperiode, een barbaarse.

Een tijd van verval tussen de klassieke oudheid en de nieuw aangebroken, 'verheven' periode waar zij in leefden.

Onder de indruk van de oude 'klassieke' geschriften:

- translatio (vertaling)

- Imitatio (navolging)

- Aemulatio (verbetering)

Renaissance in de literatuur

KA 20 - De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid

In het eerste deel van De goddelijke komedie bschrijft de Italiaanse renaissancedichter Dante Alighieri zijn tocht door de hel. Hij speelt zelf de hoofdrol in zijn verhaal en wordt begeleid door de klassieke Latijnse dichter Vergilius. Dantes beeld van de hel komt soms letterlijk overeen met hoe Vergilius de onderwereld in de eerste eeuw v.Chr. beschreef.

20.1. Wie was Dante Alighieri? Waaraan zie je dat hij

een renaissanceschrijver was?

• Dante Alighieri was de schrijver van La divina commedia. Dit boek grijpt terug op personages en ideeën uit de klassieke oudheid, zoals past in de tijd en cultuur van de renaissance.

20.2. Wie was Vergilius?

• Vergilius was een Romeinse schrijver uit de eerste eeuw v.Chr. 

Vragen

KA 20 - De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid

Die navolging van de klassieken zie je ook terug in de schilderkunst.

Middeleeuwse kunstenaars waren vergeten hoe ze perspectief en diepte konden aanbrengen.

Giotto 1266-1337 eerste kunstenaar die weer met ruimte en diepte ging werken.

• Niet alleen meer kerkelijke taferelen.
• Niet alleen meer de kerk als opdrachtgever
• Signeren werk (voorheen zag met het kunnen maken van kunst als gave gods, niet als eigen kunnen)

Renaissance in de schilderkunst

KA 20 - De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid

Het willen en kunnen overtreffen van de oudheid zagen we ook terug bij de kunstenaars van de renaissance. Zij kopieerden niet allen de kunst uit de klassieke oudheid, zij overtroffen die.

In de architectuur kun je misschien wel het duidelijkst zien dat men in de renaissance teruggreep op de (bouwkundige) regels die in de oudheid golden.

Klassieken elementen kwamen weer terug:

- zuilen, timpanen en koepels

Bouwstijl begon in Italië, werd ook erg populair in lage landen.

Renaissance in de architectuur

KA 20 - De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid

20.6. Wat zijn twee veelvoorkomende verschillen tussen schilderkunst uit de middeleeuwen en schilderkunst uit de renaissance?

• Kunst uit de middeleeuwen laat vaak geen goed ruimtelijk perspectief zien, en werd meestal niet gesigneerd door de kunstenaar. Kunst uit de renaissance wel

20.8. Wie was in de middeleeuwen de belangrijkste opdrachtgever van kunstenaars? Hoe veranderde dit in de renaissance?

• In de middeleeuwen was dit de kerk; tijdens de renaissance werden dit rijke families.

Vragen

KA 20 - De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid

20.14. Beargumenteer waarom dit fresco van Rafaël een renaissancewerk is. Maak in je antwoord onderscheid tussen vorm en inhoud.

• Vorm: Rafaël maakt gebruik van ruimte en diepte in zijn werk (het lineair perspectief). 
• Inhoud: het onderwerp van het schilderij is klassiek, namelijk de bekende filosofen uit het antieke Athene.

Vragen

KA 20 - De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid

Maken opdrachten 20.1 t/m 20.8 op blz. 57

Huiswerk

KA 20 - De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid