zintuigen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Leerdoelen

• Je kan de werking van zenuwen beschrijven met de reflexboog
• Je kan de werking van zintuigen beschrijven. 
• Je kunt aangeven waar de gezichts-, gehoor, en evenwicht zintuigen liggen 
• Je kan uitleggen wat een adequate prikkel. 
• Je kan beschrijven hoe de zintuigen in de huid, neus tong werken en de bijbehorende adequate prikkel noemen 
• Je kunt de inwendige en de uitwendige delen van het oog noemen en de functies daarvan beschrijven. 
• Je kan beschrijven hoe de pupilreflex de grote van de pupil regelt. 
• Je kunt beschrijven hoe op het netvlies een scherp beeld ontstaat 
• Je kan de cellen van het netvlies onderscheiden en uitleggen hoe deze werken. 
• Je kan de onderdelen van het oor met hun functies en kenmerken benoemen

Zenuwstelsel

Centrale zenuwstelsel:

hersenen en ruggenmerg

Centraal zenuwstelsel

Hersenen

- grote hersenen

- hersenbalk

- kleine hersenen

- hersenstam

Ruggenmerg

 Typen zenuwcellen

Drie typen zenuwcellen:

• Gevoelszenuwcellen
• Schakelcellen 
• Bewegingszenuwcellen

Reflex (en reflexboog)

Reflexboog

de hoornlaag en de kiemlaag samen noemen we de ...........

In welke laag van de huid vinden we de bloedvaten?

1. in de kiemlaag
2. in de hoornlaag
3. in de opperhuid
4. in de lederhuid

In welke laag van de huid wordt een tattoo gezet?

1. in de opperhuid
2. in de kiemlaag
3. in de lederhuid
4. in het onderhuids bindweefsel

Door Covid-19 ruiken sommige mensen niets meer.
Wat is het gevolg voor je smaak?

1. Dat maakt geen verschil
2. Je proeft veel minder
3. Je proeft niets meer

oog

Waarvoor dient je wenkbrauw?

De bouw van de ogen

Het oog bestaat uit drie lagen: 

• harde oogvlies
• vaatvlies
• netvlies

Netvlies

Accomoderen

accomoderen

Van buiten naar binnen is de volgorde van de lagen in het oog:

1. netvlies, harde oogvlies, vaatvlies
2. harde oogvlies, netvlies, vaatvlies
3. harde oogvlies, vaatvlies, netvlies
4. vaatvlies, harde oogvlies, netvlies

Welk nummer brengt voedingstoffen naar het oog?

1. 1
2. 4
3. 3
4. 2

Om te zien moet er licht in je oog komen. Via welke onderdelen van het oog komt het licht in je oog?

1. hoornvlies, pupil, lens, netvlies
2. lens, pupil, hoornvlies ,netvlies
3. pupil, lens, hoornvlies, netvlies
4. netvlies, pupil, lens, hoornvlies

Welk onderdeel van het oog zorgt voor de hoeveelheid lichtinval in het oog?

1. Netvlies
2. Iris
3. Hoornvlies
4. Lens

Lagen van de huid

Opperhuid

lederhuid

Onderhuids bindweefsel

Elke keer als je met je ogen knippert, wordt traanvocht over de ogen verspreid. Als de traanklieren niet voldoende traanvocht produceren, ontstaan ‘droge ogen’. De ogen worden dan rood en branderig. Het voelt aan alsof er steeds iets in de ogen zit. Door te weinig traanvocht kan de buitenste, doorzichtige laag van het oog beschadigd raken.Hoe Hoe heet de buitenste, doorzichtige laag van het oog?

Antwoord geven op de volgende slide 

Welke letter geeft de plaats van de traanklier aan?

1. P
2. R
3. Q
4. S

Geluid

Licht

Geurstoffen

Smaakstoffen

aanraking

Oor

huid

Tong

Neus

Oog

Als afsluiting: Sleep de prikkel naar de juiste zintuigen.

Wat is een reflex?

1. Een vaste snelle reactie op een bepaald impuls
2. Een vaste snelle reactie op een bepaalde prikkel
3. Een afwisselende snelle reactie op een bepaalde prikkel
4. Een afwisselende trage reactie op een bepaalde impuls

Reflexen
Hieronder staan vier beweringen over reflexbewegingen.
1 Impulsen voor reflexbewegingen verlopen altijd via het ruggenmerg.
2 Een bepaalde reflexbeweging komt meestal sneller tot stand dan dezelfde bewuste beweging.
3 Reflexbewegingen kunnen niet worden onderdrukt.
4 Reflexbewegingen komen tot stand voordat of zonder dat het individu zich van de prikkel bewust wordt.

Welke beweringen zijn juist?

1. Alleen de beweringen 1 en 3.
2. Alleen de beweringen 2 en 4.
3. Alleen de beweringen 1, 2 en 3.
4. Alleen de beweringen 2, 3 en 4.

Zijn er nog dingen waar je extra uitleg over wilt, vragen, opmerkingen?

Afsluiten / examenvragen 

Bij kinderen tussen 2 en 6 jaar is het plaatsen van een trommelvliesbuisje een van de meest voorkomende operaties. De reden voor het uitvoeren van zo'n operatie is dat de buis van Eustachius steeds verstopt is. 

De luchtdruk in het middenoor is dan niet gelijk aan de luchtdruk buiten. Het gevolg is dat het trommelvlies te strak gespannen staat. Ook hoopt zich vocht op waardoor een middenoorontsteking kan ontstaan. 

Door een buisje in het trommelvlies wordt de druk in het middenoor gelijk aan die van de buitenlucht.

In de afbeelding zijn enkele delen van het
oor met letters aangegeven.

Met welke letter wordt de buis van
Eustachius aangegeven?

1. Q
2. S
3. T
4. U

En met welke letter wordt
het trommelvlies aangegeven?

1. R
2. Q
3. S
4. T

Als er vocht is opgehoopt in het middenoor, kun je minder goed horen.

Leg uit waardoor je minder goed kunt horen als er veel vocht in het middenoor is opgehoopt.

Een middenoorontsteking kan hevige pijn veroorzaken. Impulsen die door de pijnprikkels ontstaan, worden door een bepaald type zenuwcel vanuit het oor naar de hersenen geleid.

Hoe heet zo'n zenuwcel?

1. Een bewegingszenuwcel
2. Een gevoelszenuwcel
3. Een schakelcel

De pupil van het oog kan groter of kleiner worden, afhankelijk van de omstandigheden. Bij veel fotocamera's geeft de flitser vlak voor het maken van een foto een aantal kleine flitsen. Hierdoor worden de pupillen kleiner en zijn de ogen op de foto niet rood.
De pupil wordt kleiner door het samentrekken van spieren in de iris. In de iris komen kringspieren en lengtespieren voor.

Door het samentrekken van welke spieren wordt de pupil kleiner?

1. Alleen door het samentrekken van de kringspieren
2. Alleen door het samentrekken van de lengtespieren
3. Door het samentrekken van de kringspieren en door het samentrekken van de lengtespieren

Brandwonden kunnen ontstaan door heet water, vuur of door de zon. Bij ernstige brandwonden worden zowel de opperhuid, de lederhuid en het onderhuids bindweefsel aangetast. Deze brandwonden noemt men derdegraadsbrandwonden.

Veel patiënten met ernstige brandwonden voelen geen pijn.

Leg uit hoe dat komt.

Het syndroom van Sjögren is een ziekte waarbij onder andere de traanklieren langdurig ontstoken zijn. Daardoor werken de traanklieren minder goed.

Leg uit dat door zo'n ontsteking de ogen geïrriteerd raken en branderig aanvoelen.

Het syndroom van Sjögren is een ziekte waarbij onder andere de traanklieren langdurig ontstoken zijn. Daardoor werken de traanklieren minder goed. Bij het syndroom van Sjögren wordt het buitenste vlies van het oog geïrriteerd.

Hoe heet dit vlies?