Taalverzorging: Hoofdletters & leestekens

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 1-3

Wat gaan we de komende periode doen?

• We gaan twee lessen werken aan leestekens, daar krijg je komende periode een toets over.  

• Daarna gaan we werken aan een zakelijke e-mail en begrijpend lezen oefenen. Over deze twee onderdelen krijg je ook nog een toets. 

Doel van de les

-Ik weet wanneer ik een punt, vraagteken, uitroepteken en komma moet gebruiken in een zin.

- Ik weet wanneer ik hoofdletters moet gebruiken. 

- Ik weet wanneer ik aanhalingstekens moet gebruiken. 

Leestekens zijn belangrijk!

Hoofdletter

Het is belangrijk dat je weet wanneer je een hoofdletter gebruikt. Het heeft invloed op hoe begrijpelijk je tekst is.

Leestekens

Leestekengebruik is belangrijk! Het zorgt ervoor dat je tekst soepel leest.

Leestekens

Een zin eindigt met een leesteken.

• Punt (gewone zin): De deelnemers presenteren hun act.
• Vraagteken (vraagzin): Zijn ze erg zenuwachtig?
• Uitroepteken (uitroep): Doe je best!

Komma

 De komma is een korte pauze in een zin. Zonder de komma kan een zin verkeerd geïnterpreteerd worden.

Komma

 De komma is een korte pauze in een zin.

Je gebruikt een komma...	bijvoorbeeld
als je iemand aanspreekt	'Hé, wat doe jij hier?'
tussen delen van een opsomming	In de zomer ga ik fietsen, zwemmen, wandelen en raften.
voor voegwoorden als: want, maar, omdat, zoals.	In deze zin staat een komma, want er staat een voegwoord in.
tussen twee persoonsvormen	Pas toen hij dat zei, vielen de puzzelstukjes op z'n plaats.

Leestekens

                                                                    Een komma kan levens redden.
                                                 'Eet, oma.' of 'eet oma'. 

Hoe laat begint de les vandaag!

1. leestekens/hoofdletters zijn goed geschreven
2. leestekens/hoofdletters zijn fout geschreven.

We rijden vandaag door Nederland, België, en Luxemburg.

1. leestekens/hoofdletters zijn goed geschreven
2. leestekens/hoofdletters zijn fout geschreven.

Loop naar de maan.

1. De hoofdletters en leestekens kloppen.
2. De hoofdletters en leestekens kloppen niet.

Wil je kaas, jam of hagelslag op je boterham?

1. Hoofdletters en leestekens kloppen.
2. Hoofdletters en leestekens kloppen niet.

Op Maandag hebben we een toets.

1. De hoofdletters en leestekens kloppen.
2. De hoofdletters en leestekens kloppen niet.

In Maart ben ik jarig!

1. De leestekens zijn goed gebruikt.
2. De leestekens zijn fout gebruikt.

Aanhalingstekens

Wanneer aanhalingstekens?

Om weer te geven wat iemand zegt (directe rede):

• de woorden van de aanhaling plaatst men tussen aanhalingstekens 
• je hebt begin- en eindaanhaling 
• open de aanhalingstekens bovenaan en sluit ze bovenaan 

Om een speciaal woord of  woordgroep aan te duiden:

• een titel vb. Gisteren keek ik naar “Belgium’s Got Talent” 
• ironie = iets grappig vb. Wat heb jij “mooie” schoenen.

Directe of indirecte rede?

directe rede:

indirecte rede:

Anna zegt:"Ik houd van lezen."

Anna zegt dat ze 
van lezen
houdt. 

Vik zegt: "Ik wil de vissen eten geven."

1. directe rede
2. indirecte rede

Lisa zegt dat ze graag buiten speelt.

1. directe rede
2. indirecte rede

De beginaanhaling!

De aangehaalde woorden staan vooraan in de zin.

• Je schrijft GEEN punt op het einde van de beginaanhaling.
  
• Een uitroepteken schrijf je WEL op het einde van de beginaanhaling.
  
• Een vraagteken schrijf je WEL op het einde van de beginaanhaling.
• Na de beginaanhaling komt er altijd een komma.
  

“Het eten is klaar!”, roept mama.

“Wanneer gaat het sneeuwen?”, vraagt broer.

“Morgen is het geen school”, fluistert de directeur. 

Voorbeelden:

De eindaanhaling!

De aangehaalde woorden staan niet in het begin van de zin.

• Voor de eindaanhaling plaats je een dubbelpunt.
  
• De eindaanhaling begint met een hoofdletter.
  
• Alle leestekens (ook een punt) staan binnen de eindaanhaling.
  

Mama roept: “Het eten is klaar!”

Broer vraagt: “Wanneer gaat het sneeuwen?”

De directeur fluistert: “Morgen is het geen school.”

Voorbeelden:

"Wie heeft die prop in de hoek gegooid?," vroeg de juf.

1. Achter de juf moet een vraagteken staan.
2. De komma staat op de foute plaats.
3. De komma moet een dubbelpunt zijn.
4. De zin is correct.

De vrouw riep boos: "Bah ik lust geen pompoensoep"!

1. Het dubbelpunt moet een komma zijn.
2. De aanhalingstekens staan op de foute plaats.
3. Het uitroepteken moet een punt zijn.
4. De zin is correct.

"Geef hier!" gilt Marie.

1. Er moet een dubbelpunt staan voor gilt.
2. Gilt moet met een hoofdletter.
3. Er moet een komma staan voor gilt.
4. De zin is correct.

“Aanhalingstekens zijn fijn”, zei de jongen.

1. De komma staat op de foute plaats.
2. Zei moet met een hoofdletter.
3. Achter fijn moet een punt staan.
4. De zin is correct.

morgen gaan we naar de ardennen juicht sara

"Morgen gaan we naar de Ardennen!", juicht Sara.

de apotheker zei neem elke dag een lepel hoestsiroop

De apotheker zei: "Neem elke dag een lepel hoestsiroop."

ik fiets graag vertelt de minister

"Ik fiets graag", vertelt de minister.

de supporter vroeg ken jij jan janssens

De supporter vroeg: "Ken jij Jan Janssens?"

Aan de slag....

- Maak de werkbladen.

- Lever na afloop de werkbladen in, vergeet niet je naam erop te zetten. 

- afsluiter: blooket: leestekens