Opslag, Uitscheiding en Bescherming

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Opslag, Uitscheiding en Bescherming

Inwendig en uitwendig milieu

Opname, opslag en uitscheiding

Opname -> Stoffen die door je lichaam worden opgenomen.

Opslag -> stoffen die worden opgeslagen in je lichaam. Deze kunnen later worden gebruikt. 

Uitscheiding -> Stoffen die door het lichaam worden afgevoerd. 

Functies lever

- Constant houden glucosegehalte

- Bewerking van voedingsstoffen

- Gal maken

- Afvalstoffen afbreken: eiwitten --> ureum

- Gifstoffen afbreken

Hepatitis

• Ontsteking van de lever door hepatitisvirus
• Een besmet persoon heeft dan hepatitis 

Hepatitis B

- bloed, sperma, vaginaal vocht

- eerst milde verschijnselen

- later leverkanker of levercirrose

De onderdelen van je nieren en urinewegen

Een nier bestaat uit:

het nierschors, niermerg 

en de nierbekken.

In je nierschors wordt je bloed 

gefilterd, vervolgens gaat het via 

het niermerg naar je nierbekken

en naar je urineleiders

Samenstelling urine

Overschot van zouten uit het bloedplasma en ureum wordt door de nieren aan de urine toegevoegd

Veel zouten --> donkere urine
Weinig zouten (veel water) --> lichte urine

De huid

(jouw grootste orgaan)

Warmtezintuigen reageren als je huid iets aanraakt dat warmer is dan je huid.

Koudezintuigen reageren als je huid iets aanraakt dat kouder is dan je huid.

Drukzintuigen reageren als er op je huid wordt gedrukt.

Tastzintuigen reageren op een lichte aanraking van je huid.

Met je tastzintuigen kun je waarnemen hoe voorwerpen aanvoelen, bijvoorbeeld glad, ruw, hard of zacht. De tastzintuigen liggen in tastknopjes.

De opperhuid

De eerste laag van de huid is de opperhuid.

Bestaat uit:

• Hoornlaag, beschermt tegen beschadiging, uitdroging, en ziekteverwekkers
• Kiemlaag

De lederhuid

In de lederhuid liggen:

• haarzakjes
• zintuigen
• bloedvaten
• zweetklieren
• Warmte-, koude-, druk-, en tastzintuigen
  Onder de lederhuid ligt bindweefsel
  

Onderhuidse bindweefsel

Regeling lichaamstemperatuur

37 graden Celsius

Warmer? Bloedvaten wijder, veel zweetproductie

Kouder? Bloedvaten nauwer, weinig zweetproductie

Bij zoogdieren: isolatie tussen haren 

Algemene afweer

Huid is de eerste bescherming: is dicht, laagje talg 

Slijmvliezen in mondholte, neusholte en longen zorgen ook voor bescherming tegen ziekteverwekkers.

Ook speeksel doodt bacteriën.
Maagsap doodt doorgedrongen ziekteverwekkers

Specifieke afweer

natuurlijke immuniteit

kunstmatige immuniteit

actieve of passieve immunisatie?

Bij actieve immunisatie krijg je de ziekteverwekker toegediend en maak je zelf antistoffen

Bij passieve immunisatie krijg je antistoffen ingespoten als je geen tijd te verliezen hebt

Bloedgroepen mengen: bloedgroepbepaling

Bloedtransfusies

• Meestal eigen bloedgroep
• Noodgevallen > andere bloedgroep

Resusfactor

• Naast ABO is er ook het resusfactor
  
• Positief (antigenen aanwezig) of negatief (antigenen afwezig)
  

Bloedtransfusie

Klontering moet je vermijden bij een bloedtransfusie.

Bij bloedtransfusie krijgt de ontvanger alleen de rode bloedcellen, niet de antistoffen van de donor.

Bloedgroep bepalen

Welke bloedgroepen hebben personen P, Q, R en S?

Bloedgroep bepalen

P heeft dus bloedgroep A

Q heeft bloed groep B

R heeft bloedgroep AB

S heeft bloedgroep 0