Samengestelde zinnen ontleden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Doelen van de les

1. Je kunt hoofdzinnen en bijzinnen aanwijzen in een zin.

2. Je kunt bijzinnen als volgt benoemen:

• ow-zin
• iv-zin
• mv-zin
• wb-zinb
• nw.deel;-zin
• vv-zin

Doelen van de les

Je kunt de werkwoordsvormen benoemen en spellen

Je kunt werkwoorden benoemen in samengestelde zinnen

Samengestelde zinnen ontleden

Het benoemen van hoofd- en bijzinnen

Weet je het nog?

Samengestelde zin = een zin met twee of meer persoonsvormen:

1. Ik ging naar het dorp en ik kocht daar een ijsje.

2. Toen ik gisteren naar het dorp ging, kocht ik daar een ijsje.

Weet je het nog?

Hoofdzin = een zin waarin onderwerp en persoonsvorm meestal niet scheidbaar zijn:

Weet je het nog?

Hoofdzin = een zin waarin onderwerp en persoonsvorm meestal niet scheidbaar zijn:

1. Ik ging naar het dorp en ik kocht daar een ijsje.

* Ik niet ging naar het dorp en ik niet kocht daar een ijsje.

Weet je het nog?

Hoofdzin = een zin waarin onderwerp en persoonsvorm meestal niet scheidbaar zijn:

2. Toen ik gisteren naar het dorp ging, kocht ik daar een ijsje.

* Toen ik gisteren niet naar het dorp ging, kocht niet ik daar een ijsje.

Weet je het nog?

Hoofdzin = een zin waarin onderwerp en persoonsvorm meestal niet scheidbaar zijn:

1. Ik ging naar het dorp en ik kocht daar een ijsje.

    Hoofdzin                         + Hoofdzin

2. Toen ik gisteren naar het dorp ging, kocht ik daar een ijsje.

     Bijzin                                                             + Hoofdzin

Weet je het weer?

Er volgt nu weer een oefening. 

Als je iets niet snapt tijdens de oefening (of ervoor): 

• Bekijk dan eerst de hulp die beschikbaar is.
• Als dit niet genoeg is, vraag dan hulp aan je buurman of          -vrouw.
• Als die het ook niet snapt, steek dan je hand omhoog.
  

Benoem de bijzin:
1. Wie de wedstrijd wint, wordt zeker kampioen.

Benoem de bijzin:
2. Haar reactie was helaas zoals ik voorspeld had.

Benoem de bijzin:
3. Als het dooit, kunnen de schaatswedstrijden niet doorgaan.

Benoem de bijzin:
4. Ik kan me dat niet voorstellen.

Benoem de bijzin:
5. Wie snel wil verbeteren, kan ik dit trucje aanraden.

Weet je het nog: Ja?

Als je het weer helemaal weet en snapt, laat je dat even zien in de volgende oefening:

Benoem de bijzin in de volgende zin:
Karel roept naar zijn klasgenoten, maar zij horen hem niet.

1. Karel roept naar zijn klasgenoten
2. maar zij horen hem niet
3. Het zijn twee hoofdzinnen

Benoem de bijzin in de volgende zin:
Karel roept naar zijn klasgenoten, dat ze zijn tas moeten meenemen.

1. Karel riep naar zijn klasgenoten
2. dat ze zijn tas moeten meenemen
3. Het zijn twee hoofdzinnen

Benoem de bijzin in de volgende zin:
Ik vroeg je of je worst lust.

1. Ik vroeg je
2. of je worst lust
3. Het zijn twee hoofdzinnen

Benoem de bijzin in de volgende zin:
Omdat het eindelijk droog is, kan ik naar de supermarkt

1. Omdat het eindelijk droog is
2. kan ik naar de supermarkt
3. Het zijn twee hoofdzinnen

Benoem de bijzin in de volgende zin:
Kom je vanavond of kom je vanmiddag?

1. Kom je vanavond
2. of kom je vanmiddag?
3. Het zijn twee hoofdzinnen

Hoe zat het ook alweer?

Kijk het filmpje op de volgende slide over het benoemen van bijzinnen.

Wat is de bijzin?

Veel reizigers waren doordat het zo hard sneeuwde, op het NS-station gestrand.

1. Veel reizigers
2. op het NS-station gestrand
3. Veel reizigers waren
4. doordat het zo hard sneeuwde

Hoe benoem je de bijzin?

Veel reizigers waren doordat het zo hard sneeuwde, op het NS-station gestrand.

1. ow-zin
2. bwb-zin
3. nw.deel.-zin
4. mv-zin

Wat is de bijzin?
'Wie de hele waarheid wil kennen, moet vroeg opstaan'

1. wie wil kennen
2. de hele waarheid
3. wie de hele waarheid wil kennen
4. moet vroeg opstaan

Hoe benoem je de bijzin?
Wie de hele waarheid wil kennen, moet vroeg opstaan.

1. ow-zin
2. bwb-zin
3. lv-zin
4. nw.deel-zin

Wat is de bijzin?
'Wie geen goede uitspraak van het Spaans heeft zal ik extra oefeningen geven.'

1. Wie geen goede uitspraak van het Spaans heeft
2. Zal ik extra oefeningen geven
3. wie geen goede uitspraak heeft
4. extra oefeningen geven

Hoe benoem je de bijzin?

Wie geen goede uitspraak van het Spaans heeft zal ik extra oefeningen geven.

1. Ow-zin
2. Mv-zin
3. Lv-zin
4. Bwb-zin

Wat is de bijzin?
'Alle Nederlanders weten dat de Friezen een apart volk zijn.'

1. Alle Nederlanders weten
2. Alle Nederlanders weten dat
3. Dat de Friezen een apart volk zijn
4. de Friezen een apart volk zijn

Hoe benoem je de bijzin?
Alle Nederlanders weten dat de Friezen een apart volk zijn.

1. nw.deel-zin
2. bwb-zin
3. ow-zin
4. lv-zin

Zinsontleding

Opdrachten om de zinsontleding te herhalen

oefening 1 - enkelvoudige zin 

Ontleed de onderstaande zin t/m bijvoeglijke bepaling.

"In 2003 heeft een Zweeds onderzoeksbedrijf een groot, Hollands schip uit de zeventiende eeuw ontdekt."

Antwoord oefening 1 

"In 2003 heeft een Zweeds onderzoeksbedrijf een groot, Hollands schip uit de zeventiende eeuw ontdekt."

pv = heeft; ow = een Zweeds onderzoeksbedrijf;wg = heeft ontdekt; lv = een groot, Hollands schip uit de zeventiende eeuw; bwb = in 2003; bijv. bep. =  Zweeds > onderzoeksbedrijf, groot > schip, Hollands > schip, uit de zeventiende eeuw > schip, zeventiende > eeuw 

oefening 2 - zinsdeelzin

Neem de bijzin over en zet erachter welke zin ze binnen de hoofdzin zijn: ow-zin, nw-deel-zin, lv-zin, mv-zin, bwb-zin.

 "Wie niet netjes met mijn spullen omgaat, leen ik mijn PlayStation niet meer uit."

Antwoord oefening 2 

 "Wie niet netjes met mijn spullen omgaat, leen ik mijn PlayStation niet meer uit."

bijzin: wie ... omgaat

zinsdeelzin: wie ... omgaat = mv-zin 

Denk aan het stappenplan! Vervang de bijzin door een woord/woordgroep, nieuwe zin ontleden, zinsdeel staat gelijk aan zinsdeelzin.

Uitleg woordsoorten

Bekijk het filmpje op de volgende dia  voor  uitleg over  grammatica woordsoorten 

https: