Cette leçon contient 29 diapositives, avec diapositives de texte et 1 vidéo.
La durée de la leçon est: 20 min
Éléments de cette leçon
PC4 zelfvoorzienend
Slide 1 - Diapositive
Lesdoel
Ik weet wat er overbleef van het west romeinse rijk (continuïteit)
Ik weet wanneer de middeleeuwen zijn
Ik ken het hofstelsel en de begrippen: domein, horige en herendiensten
Ik ken de middeleeuwse standensamenleving en de drie standen
Slide 2 - Diapositive
In het West-Romeinse Rijk, met de hoofdstad Rome, spraken de meeste mensen Latijn. De keizers in het West Romeinse Rijk volgden elkaar snel op. Daardoor was er veel onrust. Het West-Romeinse Rijk eindigde in het jaar 476.
In het Oost-Romeinse Rijk, met de hoofdstad Constantinopel, spraken de meeste mensen Grieks. Het Oost Romeinse Rijk bleef tot 1453 bestaan.
Slide 3 - Diapositive
Het West-Romeinse Rijk valt
476
Volken vallen het Rijk binnen en plunderen de rijkdommen.
Romeinse aanvoerders hebben steeds minder te zeggen, en in 476 wordt zelfs een niet-Romein, keizer.
Historici zien dit als het einde van het West-Romeinse Rijk.
Slide 4 - Diapositive
Wat is er gebleven?
Continuïteit (dat wat hetzelfde blijft):
De taal (Latijn), de godsdienst (christendom), techniek, de kalender en wetgeving.
Veel kennis van de grote Griekse en Romeinse geleerden blijft bewaard in boeken, vooral in de bibliotheken van het Oost-Romeinse Rijk.
De Amerikaanse schilder Thomas Cole maakte tussen 1833-1836 een serie schilderijen over een niet-bestaand rijk, dat erg lijkt op het Romeinse Rijk (maar het niet is!).
Dit is het vijfde schilderij uit de serie en heet Desolation (verlatenheid, eenzaamheid), en toont een rijk nadat het is ingestort.
Ook hier lijkt het weer een beetje op Rome, na de val van het West-Romeinse Rijk: de ruïnes zijn overgebleven...
Slide 5 - Diapositive
Onveiligheid na de val van het Romeinse Rijk
Zonder de Romeinen is het niet langer veilig in Europa:
Groepen rovers trekken rond
De wegen worden steeds slechter
Steden vervallen
Handel en nijverheid verdwenen
gevolg
Mensen zoeken bescherming in ruil voor arbeid.
Slide 6 - Diapositive
Slide 7 - Diapositive
Slide 8 - Diapositive
Slide 9 - Diapositive
Het hofstelsel
Een huis van steen met een hek er omheen!
Ringwalburcht
Slide 10 - Diapositive
Slide 11 - Diapositive
Een donjon, of mottekasteel, was een versterkte wachttoren. Hier woonde de heer als er gevaar was.
Het gebied buiten het domein bestond uit de grond van de vrije boeren en de woeste gronden, onontgonnen gebied en bossen.
De vrije boeren moesten tijdens een oorlog wél meevechten met de heer. De wapenuitrusting moesten ze zelf betalen.
De akkers van de heer werden bewerkt door horigen. Er waren akkers waarbij de volledige opbrengst naar de heer ging, en er waren akkers waarbij een deel van de opbrengst voor de horige boeren was. Overigens moesten ze hun pacht ook weer van deze opbrengst betalen.
Het vroonhof was de boerderij (hoeve) van de heer. Hier woonde de heer als er geen gevaar was. De opbrengsten van zijn akkers werd in schuren opgeslagen. In woningen naast een vroonhof woonden de horige boeren in geval van gevaar, zoals oorlog.
Bij het vroonhof waren stallen voor de dieren en boomgaarden.
Horigen woonden in vredestijd buiten het vroonhof
Met het hofstelsel bedoelen we het hele systeem (stelsel) van heren en horigen, inclusief de pacht en de herendiensten.
Slide 12 - Diapositive
Hofstelsel
Door die onveiligheid (oorzaak) ontstonden er beveiligde dorpen (gevolg).
Een dorp met landbouwgrond heette een domein
Slide 13 - Diapositive
Het domein
De heer, bijvoorbeeld een ridder, was de baas: alle grond was van hem.
De heer in een grote boerderij (vroonhof), in een houten kasteel of in een donjon, een soort kasteel.
Vrije boeren 'verkochten' zichzelf aan de heer om bescherming te krijgen, ze werden horigen.
Let op, kastelen in de vroege middeleeuwen waren van hout en een kasteel in die tijd was vaak niet meer dan een grote toren. Dat is dus iets anders dan de grote kastelen van steen die wij nu nog kennen. Het kasteel was vaak op een heuvel gebouwd, dan had de leenman veel overzicht en was hij veiliger.
Slide 14 - Diapositive
Slide 15 - Diapositive
Slide 16 - Diapositive
Slide 17 - Diapositive
Slide 18 - Diapositive
Veel plichten,
weinig rechten
Iedereen op het domein van de heer hoorde bij het domein
De boeren waren horigen van de heer: ze moesten gehoorzaam zijn
Om op de grond van de heer te kunnen wonen, moest je pacht betalen.
De horigen waren ook verplicht om herendiensten, klusjes, te doen.
Een horige moest overal toestemming voor vragen, ook om te trouwen
Een gevluchte horige was na een jaar en een dag een vrije boer.
Slide 19 - Diapositive
Slide 20 - Diapositive
Slide 21 - Diapositive
Slide 22 - Diapositive
Hofstelsel
De manier waarop een landgoed in de middeleeuwen werd beheerd, werd het hofstelsel genoemd.
Belangrijke begrippen in dit verband zijn domein, vroonland, horige.
Slide 23 - Diapositive
Slide 24 - Vidéo
De eerste stand:
De Geestelijkheid
Alle mensen die werken bij de kerk.
VB: de paus, kardinalen, bischoppen, monniken, nonnen, priesters.
La durée de la leçon est: 20 min
