Les: Meten en Regelen en besturen

• Voeding
• MBO
• Studiejaar 2

Procestechniek

Les: Meten en regelen en besturen.

Lesplanning

• Wat is Meet en regeltechniek
• Hoe werkt dat in de praktijk
• praktijkopdrachten
• Aan de slag!

Lesdoelen

Jij:

• Kan het principe van meten en regelen  uitleggen
• Kan principe van besturen uitleggen
• je herkent in de praktijk het verschil tussen meten en regelen en besturen

Het proces

• Jou bedrijf is een procesindustrie --> Dat betekent: alle bewerkingen die nodig zijn om van grondstof een eindproduct te maken

Wat denk je dat procesbeheersing is?

Meten en regelen

• Om een proces te beheersen moet je meten en regelen 
• Meten is het vaststellen van een waarde in een procesgrootheid --> Voorbeeld is temperatuur
• Heeft temperatuur niet de gewenste waarde dan corrigeer je de temperatuur tot de gewenste waarde is bereikt

Verzin zelf een voorbeeld van M&R, dagelijks praktijk en proces

Automatiseren

Techniek is steeds meer geautomatiseerd:

• Denk maar aan klimaat controle of cruise control in een auto
• Of wat denk je van de temperatuurregeling bij jou thuis.
• OF GPS op landbouwvoertuigen voor precisieteelt

Zet de woorden op de juiste plek

Automatiseren = Meten en Regelen

Meten en regelen is:

• Meten en vervolgens corrigeren
• Altijd continue proces
• Dus er is altijd een terugkoppeling plaats tussen de meting en de besturing

Wat zijn de 3 belangrijke redenen dat handmatig regelen wordt vervangen door automatisch regelen?

1. Efficiency, nauwkeuriger en betere arbeidsomstandigheden
2. Nauwkeurigheid, efficiency en wetgeving
3. Beter arbeidsomstandigheden, efficiency, wetgeving
4. wetgeving, betere arbeidsomstandigheden en nauwkeurigheid

De meest bekende voorbeelden van meten (en regelen): 

• Temperatuur
• Flow (hoeveelheid per tijdseenheid)
• Snelheid
• Druk
• .... 

Besturen (of besturingstechniek)

Besturen (besturingstechniek) is wat anders dan Meten en Regelen:

• Besturen is actie - reactie
• Er is nooit een terugkoppeling naar de meting
• Er is geen controle op het verdere verloop van het proces dus geen bijsturing

een voorbeeld van besturen is de verlichting aan en uit doen. Ken jij meer voorbeelden?

De meest bekende voorbeelden van besturingstechniek:

• Afremmen van een auto
• Detectie van alarm (bijvoorbeeld brandalarm) 
• Automatische deur

Praktijkvoorbeeld Meten en regelen

Regelen van niveau in een tank

Waarmee zou je hoeveelheid van een vloeistof kunnen regelen?

1. Een niveaumeter
2. Een pomp
3. Een flowmeter
4. Een pomp met flowmeter

Praktijkvoorbeeld van besturen

Besturen heeft altijd maar 2 standen mogelijk:

• Dus aan of uit (verlichting)
• Open of dicht (deur of klep)
• Waar of niet waar (detectie)

Botsing met een auto. Voorwaarde:

• Er wordt hard geremd (actie)
• Gevolg airbag uit (reactie)
• Er is geen terugkoppeling

Alledaags voorbeeld Meten en regelen 

Je rijdt in een auto:

• Je gaat een bocht om (= Besturen).  Dat gebeurt op basis van je ogen (signaleren).  Je ogen verrichten in dit geval de meting. en je handen sturen.
• Na de bocht draai je bij om niet van de weg te raken ( = corrigeren / of regelen). Ook nu zijn het de ogen die signaleren. je handen sturen bij (corrigeren) en regelen

Een regelaar in een gesloten regelkring is met zijn taak ...

1. 10%actief en de rest van de tijd doet hij niets
2. 50% actief en de rest v/d tijd doet hij niets
3. 75% actief en de rest van de tijd doet hij niets
4. 100% actief

meet- en regeltechniek

besturingstechniek

lichtschakelaar

laagwaterbeveiliging

thermostaat

deurbel

Praktijkopdrachten

Je gaat aan de slag met praktijkopdrachten:

• Opdrachten maken M&R en besturen 
• Zie cum laude!

Lesdoelen

Jij:

• Kan het principe van meten en regelen  uitleggen
• Kan principe van besturen uitleggen
• je herkent in de praktijk het verschil tussen meten en regelen en besturen