Signaalwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-4

Nederlands: Signaalwoorden

Doelen van deze week

Je weet welk verband hoort bij een bepaald signaalwoord

Je kent de verschillende woordraadstrategieën 

Je weet wanneer je de tussenletters moet gebruiken

Lesdoelen

• Aan het eind van de les weet ik wat signaalwoorden zijn en kan ik deze vinden in een tekst of zin
• Weet je welk signaalwoord bij welk verband hoort
• Je kent de verschillende woordraadstrategieën
• Je weet wanneer je de tussenletters moet gebruiken
• Weet je welke tekstdoelen horen bij bepaalde artikelen

Maar eerst

Bespreking van de herkansing en de vragen en het schrijfproduct

Doel: o.a. om te bespreken hoe belangrijk het is dat je de signaalwoorden kent en ook het bijbehorende verband

Daarna: uitleg signaalwoorden en tussenletters

Daarna, pak je boek, klassikaal in stilte nakijken blz 78

Zelfstandig werken in stilte:

Klaar? Maken blz 86 tm 89 met woordenlijst

En taalverzorging blz 90 en 91

Klaar? Maken opdrachten in Lessonup, signaalwoorden en tussenletters

Tijd

Voordat, nadat, eerst, daarna, wanneer, vroeger.

Opsomming

En, ook, ten eerste, ten tweede, vervolgens

Sleep de juiste tekstsoorten bij de juiste tekstdoelen.

tekstdoel informeren

tekstdoel overtuigen

tekstdoel amuseren

tekstdoel overhalen

tekstdoel instrueren

een nieuwsbericht over een schietpartij

recensie over mijn gelezen boek

een strip in de Donald Duck

een advertentie voor de nieuwste iPhone

spelhandleiding van UNO

Sleep de juiste tekstsoorten bij de juiste tekstdoelen.

tekstdoel informeren

tekstdoel overtuigen

tekstdoel amuseren

tekstdoel activeren

een nieuwsbericht over een schietpartij

recensie over mijn gelezen boek

de Donald Duck

een oproep op een website om minder zuivel te consumeren

Signaalwoord 

       tijd

Signaalwoord  

conclusie

Signaalwoord
doel-middel

Intussen

Daarmee

Dus

Daarna

Tijdens 

Daartoe

Met de bedoeling 

Vandaar

Tekstverband = reden

Tekstverband = tegenstelling

Signaalwoord:         want

Signaalwoord

    omdat

Signaalwoord:

      echter

Signaalwoord:

    maar

Verwijswoord

Signaal woord tegenstelling

Signaalwoord opsomming

Signaalwoord tijdvolgorde

Nederland heeft een eigen nationaal teamdat meedoet aan de WK. Bovendien wil het team meedoen aan de Olympische Spelen.

Goalball is een sport voor slechtzienden. Deze sport wordt in een zaal gespeeld.

Ik heb voor de toets nauwelijks geleerd, maar heb toch een hoog cijfer.

Terwijl mijn moeder de afwas doet, kijk ik naar de tv.

Signaalwoord

Geen signaalwoord

 

   ook

   aan

  word

   zo

  door

  slecht

tekstdoel: activeren

tekstdoel: amuseren

tekstdoel: informeren

tekstdoel: instrueren

tekstdoel: overtuigen

De schrijver wil dat je iets te weten komt.

De schrijver wil dat je je vermaakt.

De schrijver wil dat je zijn mening  overneemt.

De schrijver wil dat je leert hoe je iets moet doen.

De schrijver wil dat je iets wel of niet gaat doen.

Signaalwoorden 

van voorbeeld

Signaalwoorden 

van reden

Signaalwoorden van opsomming

Signaalwoorden van conclusie

Signaalwoorden van tegenstelling

Signaalwoorden van tijd

vervolgens

echter

kortom

ten tweede

want

bijvoorbeeld

omdat

zoals

al met al

vervolgens

maar

daarentegen

ook

Mert werd geboren in Turkije.                                    hij acht was verhuisde hij naar Nederland en 

ging daar naar school. Dat vond hij stom                                    hij nog bijna geen Nederlands sprak.

Gelukkig werd hij vrienden met Tom.                                       vond Mert het iets leuker in Nederland. 

                                    hij op voetbal mocht, werd het vast nog leuker.                                       dat mocht 

niet van zijn moeder.                                          ging Mert maar gewoon voetballen met de

 buurkinderen. 

Lees de aangepaste tekst en sleep de signaalwoorden naar de juiste plek.

Toen

omdat

Daardoor

Als

Maar

Daarom

Signaalwoorden 

van voorbeeld

Signaalwoorden 

van voorwaarde

Signaalwoorden van opsomming

Signaalwoorden van samenvatting

Signaalwoorden van oorzaak&gevolg

Signaalwoorden van tegenstelling

Signaalwoorden van tijd

Signaalwoorden van conclusie

dus

vervolgens

echter

omdat

kortom

ten tweede

mits

bijvoorbeeld

als

zoals

al met al

vervolgens

hierdoor

want

maar

daarentegen

ook

Verwijswoord

Signaal woord tegenstelling

Signaalwoord opsomming

Signaalwoord tijdvolgorde

Nederland heeft een eigen nationaal teamdat meedoet aan de WK. Bovendien wil het team meedoen aan de Olympische Spelen.

Goalball is een sport voor slechtziende. Deze sport wordt in een zaal gespeeld.

Ik heb voor de toets nauwelijks geleerd, maar heb toch een hoog cijfer.

Terwijl mijn moeder de afwas doet, kijk ik naar de tv.

Tegenstelling

Zo, evenals, in vergelijking met, soortgelijk(e)

Oorzaak – gevolg

Door, doordat, waardoor, te danken aan

Voorbeeld/ toelichting

Een voorbeeld ( hier)van, ter illustratie, bijvoorbeeld, zoals

Verklaring / argument

Want, omdat, daarom, vanwege, immers,

Samenvatting / conclusie

Samengevat, kortom, dus, al met al, vandaar dat

Woordraadstrategieën

Maken opdrachten

Klassikaal nakijken huiswerk opdracht 6, blz 78

In stilte maken opdracht 1, blz 86 (behalve vraag 8) en opdracht 2 tm 6, blz 87/89

Woordraadstrategieën:

1. bekend woorddeel zoeken
2. omschrijving zoeken 
3. synoniem/antoniem (tegenstelling) zoeken
4. voorbeeld/toelichting zoeken (welke signaalwoorden?)

Klaar? Nakijken

Maken blz 90/91

DOEL

TUSSENLETTERS IN SAMENSTELLINGEN

Je kunt tussenletters in samenstellingen goed spellen

Tussenletters in samenstellingen

Samenstelling = twee woorden die samen één woord vormen

bijv. eetafspraak, lieslaars, beregoed.....

Bij sommige samenstellingen moet je een letter of letters toevoegen, die kun je niet zomaar aan elkaar plakken:

-en, -e, -s

Tussenletters -en-

Je plaatst tussen de samenstelling -en-, als het eerste deel van het woord een zelfstandig naamwoord is, met een meervoud op -en.

Bijvoorbeeld:

krantenbezorger - kippensoep - rozengeur

Tussenletter -e-

kort samengevat

• Het eerste deel heeft alleen een meervoud op -es
• Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is.
• Het eerste woord heeft een versterkende betekenis.
• Het eerste woord heeft meervoud op -en en op -s.
• Het eerste deel is geen zelfstandig naamwoord
• Bijvoorbeeld:
• Koninginnedag - apetrots- secondewijzer - paradepaard

Tussenletter -s-

kort samengevat

De tussenletter -s- kun je meestal horen.

Begint het tweede woord ook met een s- of s-klank, vervang dan het tweede woord om de tussenletter -s- te horen.

Bijvoorbeeld:

meningsverschil - varkensstal / varkensvlees

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
breedtegraad

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -s

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
zonnebril

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
beresterk

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
maneschijn

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
reuzegroot

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
weidevogel

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
ladekast

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Maak een samenstelling van de woorden:
trap + huis

Maak een samenstelling van de woorden:
stoel + dans

Maak een samenstelling van de woorden:
elektriciteit + centrale

Maak een samenstelling van de woorden:
volk + zanger

Maak een samenstelling van de woorden:
muis + val

Huiswerk

Maken opdracht 9 t/m 11, blz. 262 - 263