Hoofdstuk 4: meer gelijkheid voor vrouwen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Cultureel-mentale ontwikkelingen in 

Nederland na 1945

4. Meer gelijkheid voor vrouwen

Nieuw onderwerp betekent een nieuwe werkwijze

Geen SE

Twee cijfers voor dit onderwerp:

- een mondeling waarbij je feitenkennis opnoemt.

- een project over jouw familie geschiedenis.

Nieuw onderwerp betekent een nieuwe werkwijze

- Op woensdag theoretische uitleg en oefenen met de stof

- Op donderdag aan de slag met het project over jouw familie geschiedenis.

Inhoud les

De eerste feministische golf

Situatie vrouw na de 2e wereldoorlog

De tweede feministische golf

gevolgen voor vrouwen

Hoe is het nu?

Wat is feminisme?

Feminisme

Vrouwen die opkomen voor 

de (gelijke) rechten van de vrouw

Het zijn vooral de rijke vrouwen die opkwamen voor gelijke rechten tussen man en vrouw.
Waarom lagen arbeidersvrouwen niet wakker van het feminisme, denk je?

Eerste feministische golf

• 1890 - 1910
• Betere opleidingen en toegang tot universiteiten voor ongehuwde vrouwen
• Toegang tot betaald werk (rijkevrouwen)
• Vrouwenkiesrecht
• Gelijke rechten mannen-vrouwen binnen huwelijk
  

Waar vochten de allereerste
feministen voor?

Aletta Jacobs

• Eerste vrouw aan de universiteit.
• Eerste vrouwelijke arts (voorstander van anticonceptie)
• Eisen het recht om te mogen kiezen, aangezien ze belasting betaalde en opgeleid was.
• mede-oprichtster Vereniging voor Vrouwenkiesrecht
  

Kiesrecht!

• 1917: passief kiesrecht

• 1919: actief kiesrecht

Moeder en echtgenote

• In de jaren '50 waren de rollen in het gezin traditioneel: de vrouw is moeder en echtgenote, de man is de kostwinner
• Mannen en vrouwen waren tot 1956 niet gelijk voor de wet!
• Vrouwen waren 'handelingsonbekwaam' bij wet: ze mochten geen belangrijke documenten ondertekenen.

Voor de jaren '50
(visie confessionelen)

• Werken buitenshuis was uit den boze: ontslagregeling vanaf huwelijk.
• Vrouwen waren (m.u.v. kiesrecht) tweederangsburgers. 

Vrouwen willen verandering

• Ondanks de successen van de eerste feministische golf, hebben vrouwen niet dezelfde kansen in de samenleving als mannen.
• Vrouwen die buitenshuis werkten, verdienen vaak minder dan mannen die hetzelfde werk doen.  
• Tijdens de tweede Feministische Golf verzetten veel vrouwen zich tegen deze rolverdeling en ongelijkheid.

De tweede feministische golf was ontstaan in de Verenigde Staten. In de afbeelding zie je de Amerikaanse feministe Kathrine Switzer die in 1967 mee wilde lopen in de marathon van Boston. Voor vrouwen was deelname echter niet mogelijk. Niet iedereen was het hiermee eens en probeerde haar uit de marathon te halen. Dat lukte overigens niet: haar vriend gaf de official, die had geprobeerd haar rugnummers te pakken, een enorme duw. 

Alles gebeurde voor de ogen van de pers...

1955: motie-Tendeloo aangenomen

• Inhoud:Afschaffing van de bepaling dat gehuwde vrouwen niet in overheidsdienst mochten werken.
• Stemming: Aangenomen 46 tegen 44 stemmen: 7 confessionelen stemden voor (waaronder alle vier de vrouwen van de KVP en CHU).
  
• Gevolg: leidde tot de wet die een einde maakt aan de handelingsonbekwaamheid van de vrouw.
  

1956: einde handelingsonbekwaamheid

• Vrouwen mochten voortaan werken
• Een bankrekening openen
• Zonder toestemming van manlief op reis
  

Er wordt gesproken over de toenemende welvaart die ingrijpende sociaal-culturele veranderingen teweeg heeft gebracht. Waarom is de toenemende welvaart een aanleiding voor de Tweede Feministische Golf?

Voor 1960

Na 1960

Handelingsonbekwame vrouwen

Kiesrecht

Emancipatie

Tweede feministische golf

• Strijden voor gelijke rechten en kansen voor vrouwen (emancipatie).
• Dolle Mina = actiegroep - streden o.a. voor recht op abortus, meer kinderopvang en openbare toiletten voor vrouwen.
• Man-vrouw-maatschappij (MVM) =  opgericht in 1968 - wilde 'redelijk' overkomen, niet zo 'brutaal' als Dolle Mina.
  Wilde o.a. abortusrecht + gelijkstelling van vrouwen in arbeid en onderwijs

Baas in eigen buik

• Vrouwen hebben niet dezelfde kansen in de samenleving als mannen.
• Vrouwen die buitenshuis werkten, verdienen vaak minder dan mannen die hetzelfde werk doen.  
• Tijdens de Tweede Feministische Golf verzetten veel vrouwen zich tegen deze rolverdeling en ongelijkheid.
• Belangrijke bewegingen waren Dolle Mina en Man Vrouw Maatschappij

Anticonceptiepil (vanaf 1963)

De anticonceptiepil werd in 1963 voor Nederlandse vrouwen beschikbaar.

Gevolgen:

• De vrouw kreeg de mogelijkheid om moederschap uit te stellen of ervan af te zien.
• Ongewenste zwangerschappen waren zo goed als uitgesloten --> hierdoor nam de seksuele vrijheid toe.
  

De algemene acceptatie van de pil liet echter wel op zich wachten.

Video

Congres van Dolle Mina (1970)

0

Gelijke kansen...? (1)

• In de jaren '70 verbeterde de positie van de vrouwen langzaam
• Door de Mammoetwet (1968) kregen meisjes en jongens hetzelfde onderwijs
• Het huishouden kost minder tijd: gezinnen waren kleiner, o.a. door de uitvinding van de Pil, en er kwamen steeds meer huishoudelijke apparaten.
• Vrouwen konden hierdoor buitenshuis gaan werken.

Toen de Pil in Nederland op de markt kwam, mocht hij in eerste instantie niet worden verkocht als anticonceptiemiddel. Hij werd daarom gebruikt als 'middel om de menstruatie te regelen, met als bijwerking tijdelijke onvruchtbaarheid.                                                                                 

Gelijke kansen...? (2)

• Vrouwen trouwden op minder jonge leeftijd, waardoor ze eerst carrière kunnen maken. Overigens bleef er vaak verschil tussen lonen en posities.
• Het aantal echtscheidingen nam toe: vrouwen wilden zich niet altijd neerleggen bij de traditionele rollenpatronen.

• Door de komst van de Bijstandswet (1965) waren gescheiden vrouwen niet meer financieel afhankelijk van hun man. 

Tweede feministische golf

Resultaten:

• 1975: Wet gelijk loon voor mannen en vrouwen
• 1981: Recht op abortus
• Wet tegen seksediscriminatie
• Aantal vrouwen als minister/wethouder/burgemeesters steeg
• Meer vrouwen in de politiek (gemeente, provincie en parlement).

Geboortecijfer daalde

Meer vrouwen gaan deelnemen aan onderwijs

Welk woord hoort er niet thuis....

1. gezinspolitiek - tweede feministische golf - rollenpatronen - huishoudschool
   
2. verbod op voorbehoedsmiddelen - stijging welvaart - nieuwe huishoudelijke apparaten - tweede feministische golf
   

Welk woord hoort er niet thuis....

• gezinspolitiek - tweede feministische golf - rollenpatronen - huishoudschool
• verbod op voorbehoedsmiddelen - stijging welvaart - nieuwe huishoudelijke apparaten - tweede feministische golf

Positieve discriminatie

• 1988
• Vrouwen krijgen voorrang bij banen die net zo geschikt waren als mannelijke kandidaten
• 1990: 40% werkende vrouwen
• 1999: meer dan 50% van de vrouwen werkt 12 of meer uren per week
  

De Tweede Feministische Golf is geslaagd.

0100

Begrippen uit deze les

• emancipatie


• feminisme
• tweede feministische golf
• Dolle Mina
• voorbehoedsmiddelen
• abortus
• Mammoetwet
• Bijstandswet

Maak de opgaven:

Maak de opdrachten 1, 3 t/m 6  van hoofdstuk 3 in je boek.

Afmaken in de les betekent geen huiswerk thuis!

Opdracht voor morgen

Ga opzoek naar bronnen voor het project

• Geboortekaartjes
  
• Trouwinformatie
  
• Mondelinge bronnen
• Ingevulde familie bladen
• Bedenk interviews voor opdracht 2

Op deze manier kan je in de les meer doen en thuis minder.