Cultuur van de kerk H1 - Leven in de middeleeuwen

Cultuur van de kerk - H1

Leven in de middeleeuwen
Timpaan met Het Laatste Oordeel, Sainte-Foy, Conques, Frankrijk
(11e eeuw)
Abdijkerk Sainte-Foy, Conques, Frankrijk
(11e eeuw)
1 / 13
suivant
Slide 1: Diapositive
KunstMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

Cette leçon contient 13 diapositives, avec diapositives de texte.

time-iconLa durée de la leçon est: 45 min

Éléments de cette leçon

Cultuur van de kerk - H1

Leven in de middeleeuwen
Timpaan met Het Laatste Oordeel, Sainte-Foy, Conques, Frankrijk
(11e eeuw)
Abdijkerk Sainte-Foy, Conques, Frankrijk
(11e eeuw)

Slide 1 - Diapositive

400 n. Chr.
Verval Romeinse Rijk begint
800 n. Chr.
Karel de Grote
(747-814)
1000 n. Chr.
1250 n. Chr.
1500 n. Chr.
romaans
gotisch
Eerste kruistochten 
naar Jerusalem
(1096)
Hoogtepunt bloeitijd 
Islam
Verstedelijking neemt toe
(vanaf ca. 1150)

Slide 2 - Diapositive

Doelen:


Na deze les weet je meer over:
  • de maatschappij in de middeleeuwen
  • ontwikkelingen en vooruitgang in de hoge en late middeleeuwen

Slide 3 - Diapositive

Standenmaatschappij
1. geestelijkheid - oratores
2. adel - bellatores
3. boeren en werkers/burgers - laboratores
feodale stelsel

Slide 4 - Diapositive

Steden en Gilden
vanaf 1000:
- bevolking groeit sterk
uitvindingen t.b.v. landbouw en goede klimaat orgen voor overschot aan voedsel
- handel neemt toe
- handelsplaatsen (steden) ontstaan
- kerk of kathedraal in het middelpunt
- kruistochten en pelgrimstochten zorgen ook voor aanwas steden
- Noord-Italië: palazzo's i.p.v. kerk in centrum
gilden:
- verenigingen beroepsgroep
- monopolie in de stad
- prijsbepaling en kwaliteitseisen
- meester - leerling - gezel
- meesterproef
Rogier van der Weyden, De heilige Lucas schildert de Madonna (1435-1440)

Slide 5 - Diapositive

Steden
- burgerij ontwikkelt zich
- worden rijker en zelfbewuster
- steden worden fraaier
- ontwikkeling van scholen & universiteiten

Bedreiging:
- de pest! (Straf van God?)

Slide 6 - Diapositive

De christelijke heilsgeschiedenis
Bijbel
Oude Testament 
(vgl. Joodse Torah)

- ontstaansgeschiedenis mens
- Adam & Eva (slang - verboden vrucht)
Nieuwe Testament
- evangeliën

- verhaal Jezus
- kruisiging = bevrijding erfzonde

- Apocalyps = laatste oordeel

        hemel, hel of vagevuur
erfzonde
Bij de ingang van de Notre-Dame, Parijs

Slide 7 - Diapositive

De christelijke heilsgeschiedenis
- Apocalyps = laatste oordeel

        hemel, hel of vagevuur
Wat heeft de angst van gelovigen tot gevolg?
Corruptie!
  • handel in aflaten
  • betalen voor een kapel of offerande
  • betalen voor gebeden door monniken
typisch katholiek (toen de enige kerk):
- Mariadevotie 
- heiligenverering
Geertgen tot Sint Jans, De verheerlijking van Maria (ca. 1495)

Slide 8 - Diapositive

De christelijke heilsgeschiedenis
Heilige Drie-eenheid

scheiding van lichaam en geest
(naar de gedachte van Plato (ca. 427-347 v.Chr.)


Taddeo Crivelli, Trinity (1460-1470)
Kerk van Rome: opkomst - allerlei gebruiken worden gekerstend

Paus = hoofd van de kerk, opvolger van Petrus = vertegenwoordiger van God op aarde

Slide 9 - Diapositive

Kloosters en monniken
verspreiding geloof
                           kloosters en abdijen
                           monniken - vast ritme (bidden, werken)

boetedoening = bidden of iets zwaars moeten uitvoeren om je zonden recht te zetten (pelgrimage)

gebeden van geestelijken effectiever? 
- laten zich betalen om te bidden
- verkoop van aflaten

Slide 10 - Diapositive

Kloosters en monniken
kloosters worden steeds rijker door:
  • verkoop van aflaten
  • monniken die bidden voor leken
  • verkoop van ambten, zoals abt
  • giften
  • verkoop van plek op kerkhof

Heel veel land komt in bezit van kloosters. 

Verzet tegen rijkdom: oprichting bedelorde door  
Franciscus van Assisi                   franciscaner orde

Slide 11 - Diapositive

Invloed van buitenaf
Kruistochten - 1095 - Oproep van de paus tot
'het heroveren van het heilige land op de heidense 
(= ongelovige) heersers.'

De Moren
- veroveren het Iberisch schiereiland in 8e eeuw.
- veel uitwisseling van wetenschap tussen Arabische geleerden en christelijke. 
- Arabieren lopen heel ver voor op christelijke Europeanen.

Huidige Spanje: Tot het einde van de 15e eeuw gaan joden, christenen en islamieten tolerant met elkaar om.

Slide 12 - Diapositive

Invloed van buitenaf
Wetenschap:
- Europese houding t.o.v. wetenschap verandert in de late middeleeuwen.
- De eerste universiteiten beginnen voorzichtig aan met wetenschap zoals filosofie, theologie, wiskunde en natuurkunde.

Cartografie:
- goede kaarten noodzakelijk voor navigatie.
- uitvinding van het kompas.
- misverstand: in de middeleeuwen werd niét gedacht dat de aarde plat was. Dit werd vooral gepropageerd door de kerk, wetenschappers, kunstenaars, schrijvers en ook theologen wisten beter!


Marco Polo (1234-1324)
Handelsmissie naar Azië
Belandt aan het Mongoolse hof van Kublai Khan (netflixserie!)
1295 terugkeer naar Venetië
Schrijft boek: Il Milione

zijderoute wordt herondekt
buskruit, papier, porselein, specerijen en brokaat

Slide 13 - Diapositive