Het bewegingsstelsel

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

Het bewegingsstelsel

Waar werken wij naartoe?

Integratieve opdracht (aan het eind van deze module):

 Je krijgt een afbeelding van het skelet. De docent wijst een aantal botten aan en jij schrijft de namen in het Nederlands en Latijn op het antwoordblad. Vervolgens volgt een vraag over de temperatuurregulatie en over de zintuigen.

Tot slot wordt een afbeelding van het oog of van het oor getoond. De docent wijst een aantal onderdelen aan waarvan jij de naam op het antwoordblad noteert. De docent Anatomie fysiologie kijkt de opdracht na.

Lesdoelen

• Je kunt de bouw en functie van het bewegingsstelsel beschrijven.
  
• Je kunt een verband leggen tussen de bouw en de functie van het bewegingsstelsel.

Onderdelen bewegingsstelsel

• Botten
• Gewrichten
• Pezen
• Spieren

Wat zijn de functies van botten/skelet in het lichaam?

Alle botten samen vormen het skelet

Functies skelet:

Houding

Beweging

Bescherming

Opslag mineralen (calcium en fosfaat)

Beenmerg

Opdracht

Jullie krijgen een A4 met een afbeelding van een skelet.

Zet de juiste benaming van het bot bij het streepje.

Duur: 10 minuten

Opdracht (vervolg)

1. Open Learnbeat
2. Ga naar hoofdstuk 1: Anatomie en fysiologie
3. Open hoofstuk 1.2: Het bewegingsstelsel 
4. Ga naar onderdeel B: Skelet, gewrichten en spieren
5. Bekijk bij hoofdstuk 2 de 3D visualisatie van het skelet
6. Kijk of jouw antwoorden kloppen (tip: kijk ook naar de Latijnse benaming en schrijf deze op)

Duur: Max 20 minuten

Onderdelen van een bot

• De vorm van botten verschilt. 
• Er zijn lange botten (pijpbeenderen) zoals het dijbeen en platte botten zoals het borstbeen en schedelbotten. 
• Daarnaast zijn er botten met andere vormen, zoals de wervels en de botjes van de handwortel en voetwortel.

Epifyse = botuiteinde

Diafyse = botschacht  

Samenstelling botweefsel

Botweefsel is een steunweefsel. 

Botweefsel bevat botcellen en tussenstof. 

De tussenstof ligt rondom de botcellen. 

De botcellen scheiden die tussenstof zelf uit. 

De tussenstof bestaat uit:

water en collagene vezels: deze maken het bot elastisch

calciumzouten (kalkzouten): deze maken het bot stevig en hard

Botaanmaak

• Calcium 
• Fosfaat
• Hormonen
• Vit D 

Calcium en fosfaat zijn belangrijke mineralen voor het tussenstof --> stevigheid en hardheid van het bot.

Hormonen: schildklier en bijschildklier --> calciumspiegel regulatie 

Vit D: zorgt voor opname calcium uit voeding

Vragen over het skelet en de bijbehorende botten??

Tip: Oefen de benaming van de botten van het skelet in Learnbeat bij 9A 'test je kennis'

Gewricht

• Botten van het skelet die aan elkaar grenzen vormen een gewricht. 
• De bouw van een gewricht maakt beweging mogelijk, terwijl de onderdelen bij elkaar blijven.
  
• Gewrichtskraakbeen en gewrichtsvloeistof zorgen voor een soepele beweging; kapsel en banden houden de onderdelen bij elkaar.

Buitenlaag van het gewrichtskapel

Binnenlaag van het gewrichtskapel

Gewrichtsvloeistof

Gewrichtskraakbeen

Gewrichtsbanden

Bijzondere onderdelen

• In sommige gewrichten komen bijzondere onderdelen voor, zoals een meniscus en een slijmbeurs (bursa). 
• Het kniegewricht bevat twee menisci. Ze werken als stootkussens en drukverdelers. Menisci bestaan uit vezelig kraakbeen zonder bloedvaten. Ze krijgen voedingsstoffen en zuurstof uit de gewrichtsvloeistof. 
• Een bursa is een blaas met gewrichtsvocht (synovia) buiten het gewricht. De bursa ligt tussen een pees en het bot. Daardoor schuurt de pees niet over het bot.

Vragen over het gewricht???

Stel ze gerust!!

Spieren

Spieren

• Spieren voeren bewegingen uit en zorgen voor de houding van het lichaam.
• Een spier (musculus, afgekort m.) zit via zijn pezen vast aan twee botten. 
• Door samen te trekken (contractie) ontstaat een beweging in het gewricht tussen de twee botten. 
• Soms overspant een spier twee gewrichten. Dan kan de spier beweging in beide gewrichten teweegbrengen. Zo loopt de vierkoppige bovenbeenspier (m. quadriceps) vanaf de heup tot voorbij de knie. Daardoor kan deze spier de heup buigen en de knie strekken.
  

Tip: Kijk in Learnbeat naar de 3D visualisatie van de spieren

Spier en spierweefsel

De bouwsteen van een spier is een spiercel of spiervezel.

Eigenschappen van spiercellen:

• Ze kunnen reageren op elektrische prikkels. De prikkel komt bij de spier via een zenuw.
  
• Ze kunnen zich verkorten door samen te trekken (contractie)
  
• Ze kunnen uitgerekt worden
  
• Na samentrekken of rekken kunnen ze weer hun rustlengte aannemen.

Stevig bindweefsel rondom de spier. Houd de spier bij elkaar tijdens contractie

Spiercellen (weefsel) in groepen gebundeld

Spierweefsel is spiercel. Kan lang zijn (over gehele lengte)

In een spierweefsel liggen myofibrillen. Veel gebruik: spier wordt dikker door spiereiwitten (hypertrofie). Bij minder gebruik: afbraak eiwitten (atrofie)

De werking van spieren en spiergroepen

Spiergroepen

In het lichaam zijn spieren met een tegengestelde werking (antagonisten)

Spieren die zorgen voor buiging (flexie) en voor strekking (extensie).

Spieren die zorgen voor draaiing naar buiten en naar binnen.

Spieren die zorgen voor beweging naar het lichaam toe (adductie) en voor beweging van het lichaam af (abductie).