6.4 Nederland in bezettingstijd (B)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Tijd van Wereldoorlogen

6.4 Nederland in bezettingstijd (B)

Wat gaan we doen? 

1. Terugkoppeling

2. Leerdoelen

3. Theorie

4. Beeldmateriaal 

5. Aan de slag

6. Leerdoelen nabespreken

Leerdoelen terugkoppeling

1. Je weet de betekenis van de begrippen 

2. Je weet de precieze data van de meidagen 1940 en wat er gebeurde. 

3. Je weet welke politieke partij tijdens WO2 in Nederland actief mocht blijven en wie was de leider. 

Leerdoelen 

Je weet wat en wanneer de Februaristaking, dolle dinsdag en de hongerwinter was. 

Theorie

Na een tijdje kwamen er maatregelen tegen de Joodse Nederlanders. Volgens de Duitse rassenwetten waren er 160.000 Joden in Nederland. 

Joodse leraren, scholieren en studenten moesten hun school of universiteit verlaten. Bioscopen, zwembaden of parken waren verboden voor Joden en ze moesten een 'Jodenster' dragen. 

Theorie

De vele knokpartijen in Amsterdam en deportatie van Joden maakte diepe indruk op de Amsterdamse bevolking. Uit solidariteit werd dan ook besloten tot een algehele werkstaking op maandag 25 februari 1941. 

De Duitsers waren woest. Ze schoten op de stakers en er vielen doden. Dit was de eerste - en enige keer in Europa dat men in verzet kwam tegen de Jodenvervolging. 

Theorie

Opschrijven: 

De februaristaking was een staking in 1941 van Nederlandse arbeiders en anderen tegen de Jodenvervolging. Begonnen in Amsterdam. 

Theorie

Door de staking werd de afkeer tegen het nationaalsocialisme en de Duitse bezetter groter. Er volgden vele maatregelen. Tegen de Nederlanders maar vooral tegenover de Joden. Zo moesten ze verplicht wonen in Amsterdam, in een afgesloten stadswijk. 

Theorie

Vanaf 1942 werd de overgrote meerderheid van de Nederlandse Joden afgevoerd naar de kamp. 

Eerst naar kamp Westerbork (doorgangskamp) en later naar vernietigingskampen. Duitsers kregen hierbij hulp van Nederlandse politie, trampersoneel maar ook van de NS.

Theorie

De bezetter gaf zoveel orders aan de Nederlandse bedrijven dat de werkloosheid van de crisisjaren snel afnam. Toen arbeiders opeens naar Duitsland moesten weigerden steeds meer mensen. 

Opschrijven:

Arbeidsensatz: Gedwongen tewerkstelling in Duitsland om Duitse frontsoldaten te vervangen. 

Theorie

Zo'n 33.000 mensen doken onder. Langzaamaan groeide het verzet: verzetsmensen regelden onderdak en voedsel voor onderduikers en hielpen door de Duitsers gezochte verzetslieden of Joden om naar het buitenland te vluchten. 

Theorie

Met spanning volgde menigeen in Nederland via de stiekem beluisterde radio en de verzetsbladen de strijd aan het Oostfront en later de invasie in Normandië. 

Via Radio Oranje sprak koningen Wilhelmina de Nederlanders toe. 

Theorie

Na de invasie in Normandië en de bevrijding van Antwerpen en Brussel ontstond de hoop op een snelle bevrijding. De Duitsers en de NSB'ers sloegen op de vlucht naar Duitsland. Optimistische Nederlanders gingen op dinsdag 5 september 1944 massaal de straat op en vierden feest.

Dolle dinsdag: dinsdag 5 september 1944 en dat Nederlanders onterecht de bevrijding op de Duitsers vierde. 

Theorie

Maar van een snelle bevrijding was helemaal geen sprake. Market Garden mislukte en de geallieerden richten zich daarna op Duitsland. 

De regering in Londen riep een spoorwegstaking op maar een onbedoeld gevolg was dat de voedseltoevoer stokte. Samen met een koude winter had dat de hongerwinter tot gevolg (winter 44-45). 

Theorie

Na de overgave van Japan werd ook Nederlands-Indië in augustus 1945 bevrijd. Mensen uit Indonesie hadden de Japanners echter wel altijd als bevrijders gezien. Soekarno was door Japanners aangewezen het land te leiden. 

Theorie

In mei 1945 viel Berlijn en kwam eindelijk de bevrijding ook voor de rest van Nederland. Toch bleef Nederland officieel gezien nog een paar maanden in oorlog .. ? 

Aan de slag

1. Spotprenten opdracht

2. Leerdoelen beantwoorden

Leerdoelen terugkoppeling

Je weet wat en wanneer de Februaristaking, dolle dinsdag en de hongerwinter was.