7.3 - De democratische revoluties

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H7 Pruiken en revoluties

7.3 Democratische revoluties

handboek bladzijdes 86 t/m 88 

Democratische Revoluties

- Amerikaanse Revolutie 

- Bataafse Revolutie 

- Franse Revolutie 

KA

De democratische revoluties in westere landen met als gevolg discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap

Verkort: democratische revoluties 

Amerikaanse Revolutie

1775-1783

13 Britse Koloniën

protectionistische politiek:
alleen Engelse producten mochten verhandeld worden

In de 18de eeuw voerde Koning George III van Engeland protectionistische politiek, voormalig president Trump (niet volledig) deed dat ook.

George III, voert hogere accijnzen .

 "No taxation without representation"

Waarom?

Vanwege oorlog tegen de Fransen in Noord Amerika. 
Om de oorlog te kunnen bekostigen heeft hij extra geld nodig.

“Geen belastingverhoging zonder vertegenwoordiging”

Aanleiding: Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog

De Boston Tea Party was een protest van Amerikaanse kolonisten tegen de Britse overheid op 16 december 1773. Kisten thee, geïmporteerd door de Britse East India Trading Company, werden in de haven van Boston gegooid om te protesten tegen de torenhoge invoerrechten.

Opperbevelhebber van het Continentale Leger 

4 juli 1776: Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring

George Washington

uitleg!!!

De Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring, opgesteld door o.a. de Founding Fathers Thomas Jefferson en Benjamin Franklin. De verklaring was sterk geïnspireerd door de ideeën van de Verlichting, getuige de zin: […] All Men are created equal, they are endowed by their Creator with certain unalienable Rights, that among these are Life, Liberty, and the pursuit of Happiness.

De Amerikaanse grondwet van 1787 bepaalde dat de VS een democratische rechtsstaat werd. 

de Verenigde Staten van Amerika een werd een federatie van staten, waarbij elke staat een eigen bestuur had.

Leg de volgende zin uit met behulp van een voorbeeld:
"Er was geen volledige economische vrijheid in de Britse koloniën."

Leg uit wat als oorzaak wordt genoemd van de Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog

Leg uit dat de Amerikaanse staat gebaseerd was op het idee van volkssoevereiniteit

De Franse Revolutie

Standenmaatschappij

• Sinds de middeleeuwen was de Franse samenleving verdeeld in 3 standen: 'bidders, strijders en werkers'

• Over deze verdeling kon niet worden getwijfeld: God had dit zo bepaald.

Herhaling

Lodewijk XVI

• Absoluut vorst
• Kleinzoon van Lodewijk XV
• Totaal niet geschikt voor zijn baan
• Besluiteloze man 

Marie-Antoinette

• Oostenrijk
• Uitgehuwelijkt
• Was niet geliefd bij het Franse volk

Misoogst

1788

• Door mislukte oogsten waren de graanprijzen (en dus ook de prijs van brood) enorm gestegen. Er ontstonden zelfs hongersnoden.

• Ondertussen moest de 3e stand wél veel belasting betalen.
  

Frankrijk gaat failliet

mei 1789

• Feesten, paleizen, bestuur en oorlogen kosten heel veel geld, maar het geld is op. 
• Koning Lodewijk XVI wil graag meer geld hebben, en roept daarom (voor het eerst in 175 jaar) de Staten-Generaal bij elkaar. De vergadering van de 3 standen.

• De 3e stand hoopt dat de koning nu eindelijk eens naar hen zou luisteren: verlaging van de belasting en/of afschaffing van de privileges. 
• Helaas: er gebeurt erg weinig. Dit komt ook omdat er per stand wordt gestemd. En de koning heeft altijd de adel en de geestelijkheid mee.

• De leiders van de 3e stand zijn boos en teleurgesteld, en lopen weg...
  

Eed op de kaatsbaan

juni 1789

• De 3e stand begint zijn eigen vergadering: de Nationale Vergadering.
• Een deel van de 1e en 2e stand sluit zich hierbij aan.
• Op een kaatsbaan spreken ze af pas uit elkaar te gaan als er een nieuwe grondwet is.

Bestorming van de Bastille

14 juli 1789

• De koning stuurt het leger naar Parijs om groepen mensen uit elkaar te slaan. 
• Het Franse volk bestormt Bastille, een 'gevangenis' én buskruit-opslag. 
• De wapens hadden ze al eerder buitgemaakt.
• De Franse Revolutie is begonnen...en slaat over op andere delen van het land!

'Rien'

'Niets' in het Frans.

Dat was het enige dat Lodewijk XVI 's avonds opschreef in zijn dagboek.

Lodewijk had nog wel aan een adviseur gevraagd of het een 'opstand' was.

Deze gaf aan: "Het is geen opstand, het is een revolutie."

Lodewijk begreep er niets van: "Waarom?"

Verklaring van de rechten 

van de mens en de burger

augustus 1789

• In dit document wordt duidelijk gemaakt dat ieder mens vrij én met gelijke rechten wordt geboren.
• Deze verklaring is gebruikt als voorbeeld voor Universele Verklaring van de Rechten van de Mens van de Verenigde Naties.

De terreur 1792

Een aantal data 

• 21/9/1792 afschaffing koningschap --> niet meer koning Lodewijk XVI de Bourbon, maar Louis Capet
• Begin Franse Republiek 
• Januari 1793 onthoofding Lodewijk XVI
• Oktober 1793 onthoofding Marie-Antoinette

Terreur

Wie tegen de Jakobijnen inging werd onthoofd.

Robbespiere 

Meedogenloos, terreurbewind.

Uiteindelijk gearresteerd en onthoofd.

Napoleon

Grijpt in 1799 de macht


Opvallend:

Over zijn staatsgreep laat hij een referendum houden. 

Einde van Napoleon

verlies in Rusland 1814

Slag bij Waterloo 1815

naar Elba

naar St Helena

Was door Napoleon de Franse revolutie mislukt? leg je antwoord uit.

Revolutie in Nederland

De Bataafse Republiek

Bataafse Revolutie (1787-1799)

Republiek:

* stadhouder Willem V

* corruptie

* slechte economische situatie

* patriotten

Oorzaken Bataafse Revolutie

- politiek

zwak bestuur van Willem V

- economie

VOC failliet

Belangrijke personen

Willem V (1748 -1806), prins van Oranje, vorst van Oranje-Nassau, was de laatste erfstadhouder van de Republiek der Verenigde Nederlanden (1751-1795).

Joan Derk van der Capellen tot den Pol  (1741-1784) was een Nederlands politicus en edelman die als grondlegger wordt beschouwd van de patriottenbeweging. Van der Capellen steunde de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog, had kritiek op het politieke bestel en regentenstelsel. Hij is vooral bekend als de auteur van het anoniem gepubliceerde pamflet Aan het Volk van Nederland, dat in de nacht van 25 op 26 september 1781 in alle grote steden van de Republiek werd verspreid.

Lodewijk Napoleon (1778-1846) was de jongere broer van keizer Napoleon I en de vader van de latere Franse keizer Napoleon III. In 1806 werd hij op last van zijn broer Napoleon koning van Holland.

Aanleiding:

Aan het volk der Nederlanden

Door:

Joan Derk van der Cappellen tot den Pol

Inhoud

Het stelde dat het hele politieke bestel, gedomineerd door het Oranje erfstadhouderlijk stelsel, corrupt was en omver geworpen diende te worden ten gunste van een democratische republiek.

Dus weg met de erfelijke titel van de Oranjes en voor democratie 

Wilhelmina van Pruisen

• Vrouw van stadhouder Willem V

verloop

1. 1786 verjagen patriotten de regenten in Utrecht.

2. 1787 Pruisische leger grijpt in.
 (De broer van Wilhelmina van Pruisen). Patriotten vluchten naar Frankrijk
3. 1795 Franse leger valt NL in en hielp de patriotten aan de macht. (stadhouder Willem V vlucht naar Engeland)

Bataafse Republiek (1795-1805)

- Mensenrechten 
(godsdientsvrijheid, calvinisen raken privilleges kwijt)
- Scheiding van kerk en staat
- Eenheidsstaat. 

- Bataafse Republiek uitgeroepen door de Staten-Generaal

Einde

• Einde aangemaakt door Napoleon
• 1806 koning Lodewijk Napoleon
• 1810 weg --> NL onderdeel Frankrijk
• Bevrijd in 1813
• Koninkrijk der Nederlanden sinds 1813
• Koning Willem I (zoon stadhouder Willem V)