13.2 ademhaling

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

13.2 ademhaling

13.2 ademhalen

Je leert hoe insecten, vissen en planten ademhalen. 

Je leert hoe organismen zonder zuurstof leven.

begrippen 13.2

zuurstof, tracheeën, stigma/stigmata, diffusie

kieuwen, kieuwdeksel, kieuwboog, kieuwplaatjes, lamellen

gaswisseling, tegenstroomprincipe

verbranding, fotosynthese, huidmondjes

darmflora, rottingsbacteriën, gisten, alcoholische gisting, melkzuurbacteriën, melkzuurgisting

tracheeën

=ademhalingsbuizen, 

ademhaling niet gekoppeld aan monddelen

insecten hebben wel bloed, kleurloos, maar dit wordt niet gebruikt om zuurstof te vervoeren: geen Hb

taak bloed: vervoer voedingsstoffen en afvoer afvalstoffen

ademhaling bij mens

uit:

tr-spieren ontspannen, ribben omlaang, borstkas smaller, longen kleiner, luchtdruk groter, uitademing

in:

tr-spieren spannen samen, ribben, kantelen omhoog, borstkas breder, longen groter

ademhaling bij insect

uit:

spieren trekken samen

tracheeën worden nauwer

lucht n buiten geperst door de stigmata heen

in:

spieren ontspannen: achterlijf langer: t wijder, lucht n binnen

astma

astma

ontstoken luchtwegen

slijmvlies dikker

meer slijm productie

verkrampte kringspieren wand bronchiën:

bronchiën nauwer

oplossing: mijden prikkels/

medicatie: ontstekingsremmers

minder slijm productie

spiertjes verslappen

wand bronchiën:

bronchiën wijder

stigmata: gaatjes in exoskelet

diffusie

verplaatsing van deeltjes

onder invloed van 

verschil in concentratie

Hoe noemen we de onderdelen van het ademhalingsstelsel van een insect die zwart gekleurd zijn?

1. Kieuw
2. Snorkel
3. Stigma
4. Trachee

Wat is de juiste richting van diffusie?

1. A
2. B

tegenstroomprincipe

In de kieuwen van een vis vindt gaswisseling plaats door diffusie. Welke uitspraak
over diffusie is juist?

1. Bij diffusie stroomt zuurstof van een lage naar een hoge concentratie.
2. Bij diffusie stroomt zuurstof van een hoge naar een lage concentratie.
3. Bij diffusie stroomt zuurstof van het bloed in de kieuw naar het water.
4. Diffusie vindt plaats in de kieuwboog.

Op welk punt is de verbranding gelijk aan de fotosynthese?

1. 0
2. P
3. Q
4. R

darm/rottingsbacteriën

afbraak onverteerde voedingsstoffen/dode resten zonder O2

ontstaat methaan (g) en andere stinkende gassen

gisten

met en zonder O2

met O2: verbranding van glucose voor energie

zonder O2: afbraak glucose tot alcohol en CO2

=alcoholische gisting

glucose -> alcohol + CO2 + E

melkzuurbacteriën

zonder zuurstof

bact + melk -> yoghurt

suiker -> melkzuur + E

www.ntr.nl

kieuwen

https://www.ntr.nl/-/0/detail/Hoe-ademen-vissen/WO_NTR_11123110

fermentatie=omzetten van biologische materiaal zonder zuurstof

manier om aan Energie te komen

Door warme/vochtige omgeving groeien bacteriën, gisten of schimmels automatisch. 

Door het groeien van deze micro-organismen worden er enzymen en vitamines geproduceerd. 

En door de enzymen worden stoffen omgezet/afgebroken

Alcoholgisting

=fermentatieproces waarbij glucose in ethanol (de bekendste vorm van alcohol) en koolstofdioxide wordt omgezet. 

-geen zuurstof voor het proce s nodig is.

-juiste temperatuur en een juiste pH nodig. 

-voorkomen dat zuurstof toetreedt, omdat anders ontstaat azijnzuur/ melkzuur of methanol.

huiswerk voor 1 juni = weektaak

maak opdrachten 1 t/m 18 van 13.2