5V - Globalisering Herhalingsweek (1)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Welkom 5VWO

Aardrijkskunde

Stelling: 

De lockdown gaat positieve impact hebben op mijn schoolprestaties. 

Lesprogramma 

Keuze

1.  Klassikaal stof doornemen 
2. Zelf aan de slag met examenvragen 

Keuze 2

Examentraining per paragraaf in je werkboek!
5 in totaal. 
Maak het in een worddocument en stuur wat je hebt gedaan aan het einde van de les. 

Keuze 1:
Pak pen en papier en maak aantekeningen. Docent zal veel aan het woord zijn.  Er komen wel video's en vragen tussendoor. 

H1: De wereld een mozaïek van regio's 

Globalisering = doorgaande proces van politieke, sociale en culturele

samenhang tussen bedrijven,  gebieden of landen over de hele wereld, 

waardoor landgrenzen vervagen. (Mondialisering)

De mate van globalisering verschilt per land! (figuur 1.2) 

Dat komt door het verleden en het heden. In de geografie kijken we dan vooral naar ontwikkelen op het gebied van cultuur, politiek, economie en demografie. 

H1: De wereld een mozaïek van regio's 

De wereld indelen in...

1. Cultuur (cultuurgebieden figuur 1.3)
2. Politiek (demogratie-index figuur 1.5)
3. Economie (BBP of human development index) 
4. Demografie (beroepsbevolking, vruchtbaarheidscijfer, bevolkingsspreiding, verstedelijking figuur 1.7) 

Tip: Bekijk het demografisch transitiemodel nog eens! 

H1: De wereld een mozaïek van regio's 

Global ignorance test gedaan:
Het gaat eigenlijk beter met de wereld

dan wij dachten! 

Documentaire gekeken: 
Don't Panic - End poverty 

Hans Rosling

Schrijf in max. 3 zinnen een conclusie op van deze documentaire.
Je mag terugbladeren in je aantekeningen of werkblad.

H1: De wereld een mozaïek van regio's 

Grote opdracht: Macroregio's 

Hoef je niet uit je hoofd te leren! Maar in grote lijnen kennen. 

H2: De wereld: een systeem van landen en relaties  

Je kunt indelen op...

• centrum / semiperiferie / periferie
• economische activiteiten en omvang
• relaties: politiek / economisch / cultureel

Wereldsysteem

Oude internationale arbeidsverdeling:

Periferie

/kolonie:                 

Levert grondstoffen (aan kolonisator) en diende als exploitatiekolonie 

Centrum

- Hier kwam de industrie op gang (industrialisatie)

- Verwerkten grondstoffen tot (eind)producten

- Verkochten en vervoerden de producten (marketing en distributie)

Nieuwe internationale arbeidsverdeling:

Periferie:                 

- Levert grondstoffen aan semi-periferie/centrum voor de productie van goederen

- Hebben last van ruilvoetverslechtering/negatieve handelsbalans

Semi-periferie:                 

- Verwerkt grondstoffen tot halffabricaten/eindproducten

- Landen waar de industrie (nu pas) opkomt (industrialisatie)

- Nemen ook simpele dienstverlenende taken over (verschil tussen verschillende semi-perifere landen )

Centrum:                 

- Research and Development (kennisniveau is hoog)

- Marketing and Distribution (koopkracht is hoog) 

- Concurrentie tussen centrumlanden -> positie behouden

   -> innovatie 

Global shift is...

1. periferie -> centrum
2. semi-periferie -> centrum
3. Centrum -> (semi)periferie
4. Semi-periferie -> periferie

Trends in de geschiedenis van globalisering

• lange tijd sprake van imperialisme
• Na WO2 dekolonisatie (maar koloniën blijven vaak nog ondergeschikt - neokolonialisme)
• Na dekolonisatie  Global shift: economisch zwaartepunt schuift op richting Aziatische landen. 
• Rond jaren 90 trend liberalisering wereld handel. Wereldwijd is handel door globalisering toegenomen onder toezicht van WTO. WTO probeert het eerlijk te houden. 

Maar is het eerlijk... ?

Trends in de geschiedenis van globalisering

De basis van mondiale centrum-periferie verhoudingen is gelegd in koloniale periode.

Maar er is iets aan het veranderen...                    

Nieuwe internationale arbeidsverdeling

Veel westerse bedrijven besteden hun productie uit aan landen als China of Vietnam. Een deel van semi-periferie neemt industriele productie over. Dit noemen we uitschuiving. 

tijd-ruimtecompressie

• Afname reistijden
• Afname transportkosten
• Verbetering infrastructuur

Maar niet overal even snel! 

Voordelen globalisering

Nadelen globalisering

- Aanbod producten wereldwijd

- Mondiale economische groei

   -> vrijhandel

- Producten zijn goedkoper

- Verplaatsbaarheid mno's 

   -> int. arbeidsverdeling

- Werkloosheid andere gebieden

- Machtstoename mno's t.o.v.  

   nationale overheid en werkenden

- Toename transport ten koste van het 

   milieu

- Interne en externe toenemende 

   ongelijkheid

Andersglobalisten + Antiglobalisten

H3: Inzoomen op Duitsland, Tsjechië en Egypte 

Toepassen van H2 en H3 op deze drie landen.

Tips:
- Urbanisatiegraad / tempo

- vruchtbaarheid

- demografisch transitiemodel

- Leeftijdsdiagrammen 

- spreadeffecten + backwasheffecten

H4: Drie wereldsteden in de VS

Metropool: Stad met alle stedelijke functies, belangrijke functie voor groot gebied of land (criterium: functies en relaties)

Megastad: Stad met 5 miljoen inwoners of meer (criterium: inwoneraantal)

Wereldstad: Stad met alle stedelijke functies, internationale relaties (criterium: functies en relaties)

Megalopolis: Stedelijk gebied met een groot aantal met elkaar verbonden steden, metropolen en agglomeraties

H4: drie wereldsteden in de VS

New York	Washington	Los Angeles
Economie	Politiek	Cultuur

New York is te typeren als een wereldstad. Geef een voorbeeld van een voorziening in New York waarmee dit wordt aangegeven. Doe dit vanuit de economische dimensie

Wat voor type stad is New York. Kies het beste antwoord.

1. Metropool
2. Wereldstad
3. Metropool en wereldstad
4. Metropool, wereldstad en megastad

Met welk begrip wordt een stedelijk gebied met meerdere metropolen aangeduid?

Bijv. Boswash 

1. Megastad
2. Metropool
3. Megalopolis
4. Global city

Ruimtelijke geleding

Noord-Amerikaanse steden zijn jong en hebben een kenmerkende ruimtelijke opbouw (stedelijke geleding)

• cbd
• overgangszone
• buitenwijken en voorsteden
• edge city's
  

Stedelijke migratie

• Verhuizing van downtown en de centrale stad naar de suburbs
• Selectieve migratie
• Gevolg?
• Ontstaan Edge City 

Ruimtelijke segregatie

Stedelijke migratie: suburbanisatie van blanken met midden- of hoog inkomen.

Getto's in de stad (South Central in L.A.)

Reactie: gated communities

Gevolg: sociale polarisatie

Globalisering

Gebruik de rest van de tijd om zelf examenvragen te oefenen of samenvattingen door te lezen.

Stel gerust vragen! 

Globalisering

Hoe denk je dat de AK-toets zal gaan?