Examentraining productie en arbeid

• Economie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

Welkom  

economen!

Examentraining economie 

Productie en arbeid

Planning

Algemeen

Oefenen

Uitleg

Oefenen 

Verrijking

....

Examenzittingen

Dinsdag 21 mei 2023 13:30-15:30

1e tijdvak

Dinsdag 25 juni 2023 13:30-15:30

2e tijdvak

Het examen economie duurt:

1. 2 uur
2. 2,5 uur
3. 3 uur
4. 3,5 uur

Bij je economie examen mag je een woordenboek gebruiken

1. Nee, natuurlijk niet
2. Ja, een Nederlands woordenboek
3. Ja, een woordenboek Nederlands naar een andere taal
4. Ja, een NL woordenboek of een Nederlands wb naar een andere taal

Welke rekenmachine neem je mee naar je examen?

1. Een ouderwetse rekenmachine zonder toeters en bellen
2. Een ouderwetse rekenmachine
3. een grafische rekenmachine met een leeg geheugen
4. Een mobieltje met een goedgekeurde rekenmachine app

Rekenvraag

• Gaat het om geldbedragen? Vergeet niet € of $ of ...
• Houdt bij een rekenvraag ALTIJD rekening met afronden:
• Rond een antwoord in euro’s altijd met 2 cijfers achter de komma af
  
• Dus als je antwoord 10 euro is schrijf je dit op als €10,00
  
• Rond een antwoord in procenten altijd af met 1 cijfers achter de komma
  
• Dus als je antwoord 1,45 procent is schrijf je dit op als 1,5%
  
• Tenzij anders staat aangegeven in de vraag!
• Heb je een antwoord verkeerd afgerond, dan wordt het antwoord fout gerekend en is de vraag dus fout beantwoord!
  
• Schrijf altijd de hele berekening op! 

Openvraag

• Lees de vraag goed. Neem een markeerstift mee om de belangrijke dingen te onderstrepen.
• Bij 'leg uit' altijd je antwoord uitleggen! 
• De bronnen gebruiken die erbij staan (denk aan je bronnenboekje)
• Als je meerdere punten in een vraag moet beantwoorden, gebruik dan streepjes in je antwoord. 

Het examen maken:

• Gebruik je kladpapier:

1. Zet getallen op een rij
2. Schrijf ook de woorden erbij
3. Bij open vragen: schrijf de definitie even op

• Let op de eenheden (€, %, aantallen, $, miljoen, x1000, enz.)
• Controleer je antwoorden

1. Heb ik de vraag echt beantwoord?
2. Is het logisch?
3. Reken % weer terug

Examen maken!

Wat? Telkens een stuk van het examen zelfstandig. Daarna bespreken we het gezamenlijk. 

Wanneer? Tot ongeveer 10:00

Aan de slag

Wat: Maken examenopdrachten

Productie en arbeid (1)

Basis:

• Productiefactoren: Kapitaal (rente), arbeid (loon), natuur (pacht), ondernemerschap (winst)
• Productiesectoren: Primair, secundair, tertiaire, quartaire
• Bedrijfskolom en toegevoegde waarde 
• Nationaal inkomen = nationaal product 

Product en arbeid (2)

Bedrijfsresultaat: 

• Brutowinst: omzet (afzet x vp) - inkoopwaarde (afzet x inkoopprijs). Alles excl btw!
• Nettowinst: brutowinst - bedrijfskosten (vaste kosten of variabele kosten)
• Afschrijvingen ((vervangingswaarde-restwaarde)/gebruiksduur) 

Maatschappelijke kosten: 

• kosten van milieu en gezondheid die niet verwerkt zijn in de prijs.

BTW (belasting toegevoegde waarde): 

• 9% goederen die nodig zijn voor het dagelijks leven 
• 21% standaard tarief  

Product en arbeid (3)

Ondernemingsvormen: 

• Eenmanszaak (een eigenaar): privé aansprakelijk
• VOF (meerdere eigenaren): privé aansprakelijk 
• BV (aandeel op naam) en NV (Aandeel op toonder): Niet privé aansprakelijk. Dividend voor de aandeelhouders. 
• Stichting: niet privé aansprakelijk. Mag niet naar winst streven. 

Bedrijven: 

• Kartel= verboden samenwerking
• Fusie 
• Overname

Product en arbeid (4)

Arbeid:

• Arbeidsproductiviteit (gemiddelde productie per werkende in bepaalde periode) verhogen: arbeidsverdeling (specialisatie), scholing, meer kapitaalgoederen, arbeidsomstandigheden. 
• Gevolgen: loonkosten dalen per product, betere concurrentiepositie, hogere lonen. 

Arbeidsmarkt: 

• Beroepsbevolking = iedereen tussen 15 en pensioenleeftijd die wil en kan werken.

Werklozen: 

• Officiële & verborgen werkloosheid, werkloosheidspercentage (werklozen/beroepsbevolkingx100%). 
• Structurele, conjuncturele, frictie, seizoen, regionale. 

Product en arbeid (5)

Arbeidsovereenkomst: 
--> Bepaalde tijd of onbepaalde tijd, proeftijd, vakantiedagen, arbo-wet
--> Arbeidsvoorwaarden: primair en secundair 

Maatschappelijk ondernemen: 
--> Duurzame ontwikkeling
--> 3 p's: people, planet, profit

Aan de slag

Wat: Maken examenopdrachten

Verrijkingsstof (1)

Beginselsen 
--> Draagkrachtbeginsel: sterke schouders, zwaarste lasten. 
--> Profijtbeginsel: betalen waar je gebruik van maakt

Belasting: 
--> Belastingstelsels: proportioneel, progressief, degressief
--> Box 1 (winst + loon), box 2 (vanuit aandelen), box 3 (sparen en beleggen)
--> Aftrekposten: hierover hoef je geen belasting te betalen.

Overheid probeert nivellerend (= afstand van inkomens wordt kleiner) te werken 

Verrijkingsstof (2)

--> Inflatie: gemiddelde prijspeil gaat omhoog.
Oorzaken: veel vraag producten (bestedingsinflatie), kosten productie stijgen (kosteninflatie). 
Gevolgen: Koopkracht daalt, verlies vertrouwen geld, verslechtering concurrentiepositie, sparen wordt minder aantrekkelijk
Wat tegen bestedingsinflatie? Rente verhogen, bezuinigen uitgaven, belastingen verhogen.
Wat tegen kosteninflatie? Belasting verlagen, btw-tarief verlagen
--> Deflatie: Gemiddelde prijspeil gaat omlaag 
--> Koopkracht verandering: %prijspeil - %inkomensverandering
Met indexcijfers: indexcijfer nominaalinkomen/CPIx100

CPI (consumentenprijsindexcijfer) kunnen berekenen met wegingsfactoren. 

Verrijkingsstof (1)

Stelsels: 

• Planeconomie  (productiemiddelen van de overheid)
• Vrije markteconomie
• NL: Vrije markteconomie met een grote rol van de overheid --> Verzorgingsstaat. 

Marktvormen: 

• Volkomen concurrentie 
• Monopolistische concurrentie 
• Oligopolie 
• Monopolie 

Verrijkingsstof (1)

Stelsels: 

• Planeconomie  (productiemiddelen van de overheid)
• Vrije markteconomie
• NL: Vrije markteconomie met een grote rol van de overheid --> Verzorgingsstaat. 

Marktvormen: 

• Volkomen concurrentie 
• Monopolistische concurrentie 
• Oligopolie 
• Monopolie 

Aan de slag

Wat: Maken examenopdrachten