5.1 Er komen andere tijden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

H5 Nederland na de oorlog

Leerdoelen

Aan het einde van de les kunnen jullie:

• Uitleggen wat we verstaan onder wederopbouw
  
• Voorbeelden geven hoe de wederopbouw eruit zag
  
• Verklaren waarom de mens in zuinigheid en vlijtigheid leefde
  
• Uitleggen wat we verstaan onder de verzorgingsstaat
  
• Verklaren wat economische groei met bevolkingsgroei te maken had
  
• Benoemen wie vadertje Drees was.
  

5.1 Andere tijden

A) Wederopbouw en industrialisatie.

• 5 mei 1945: Bevrijdingsdag
  
• Gerbrandy: “Gij zijt vrij!”
  
• Feest voor korte duur:
  
• rouw, verdriet, begrafenissen,
  
• dakloos, weinig voedsel, geen
  
• werk, slecht infrastructuur, enz.
  
• Hoe moest Nederland hiervan
  
• herstellen?
  

A) Wederopbouw en industrialisatie

• Industrie: motor van herstel en vernieuwing
  
• Overheid: samenwerken met bedrijfsleven: geleide lonen en prijspolitiek.
  
• Winsten in samenleving steken
• Hulp VS: Marshallplan
  
• 1950: wederopbouw Nederland voltooid!
  

Hoe ontwikkelde de Nederlandse economie zich na 1945 waardoor de verzorgingsstaat ontstond?

snelle wederopbouw

modernisering

Marshallhulp

geleide loonprijspolitiek

+

+

+

• Nederland wordt een verzorgingsstaat

• "een land waarin de overheid zorgt voor mensen die minder goed voor zichzelf kunnen zorgen"

1. Uitkeringen betaald uit belasting (AOW)
2. Werknemerspremie

• solidariteit

• = saamhorigheidsgevoel

Economische hulp van Amerika om Europa na WOII weer opnieuw op te bouwen.

Afspraken tussen werknemers-werkgevers-overheid. (afspraken over lage lonen en prijzen = goedkope productie & handel met buitenland)

Industrie werd uitgebreid

Voorbeeld

A) Wederopbouw en industrialisatie

• Groei van economie: groei van banen, voedsel/goederen en geld.
  
• Gevolg: Toename van de bevolking: Babyboom (1946-1949)
  
• 250.000 kinderen extra!!
  
• Tekort aan huizen! Hoe dit op te vangen?

-Emigratie naar VS, Canada, Australië, Nieuw- Zeeland.
-Bouw goedkope woningen

A) Wederopbouw en industrialisatie

• Wederopbouw: Man werkte buitenshuis, vrouw werkte binnenshuis
  
• Kinderen beschermd opgevoed
  
• Eerst trouwen, dan kinderen
  

A) Wederopbouw en industrialisatie

• Door geld uit VS: bedrijven bloeien op: industrie produceert luxegoederen die goed en betaalbaar zijn.
  

Vb: 1951 komst van 

de televisie, koelkast, 

oven, stofzuiger, 

   wasmachine, enzovoort.

A) Wederopbouw en industrialisatie

• 1956: explosieve groei economie
  

• Stijging van lonen: vakanties, luxe goederen, auto --> “Het Dafje”
  

B) Verzorgingsstaat

Vadertje (Willem) Drees,

stichter van de Nederlandse verzorgingsstaat.

(uitleg filmpje)

https://schooltv.nl/video/kenmerken-van-de-verzorgingsstaat-de-overheid-zorgt-voor-het-welzijn-van-de-burger/ 

A) Wederopbouw en industrialisatie

• Motto wederopbouw: Zuinig en vlijtig
  
• Hard werken, sparen voor de toekomst en geen luxe.
  
• Nederlanders vinden steun bij lotgenoten, kerk, verenigingen, in de politiek. = Verzuiling
  
• Vanaf de jaren 60 Ontzuiling (loslaten van de zuilen)

Hoe werd de pluriformiteit in de samenleving vergroot?

Pluriforme samenleving = een samenleving waarin verschillende groepen mensen met elkaar samen leven

• Seksuele revolutie

• veranderende man-vrouw verhouding

• Jongerenculturen

• Anticonceptie

De overheid, werknemers en [.......(a).......] besloten samen te werken en Nederland weer op te bouwen. In ruil voor werk en goede voorzieningen waren de werknemers bereid zuinig te leven en hard te werken. Deze wijze van samenwerking werd toen [......(b)......] -model genoemd. Een voorbeeld van deze samenwerking is de [.......(c).......]politiek

➤Sleep drie begrippen naar de juiste plek in de tekst.

geleide loon

katholieken

socialisten

liberalen

schaal

polder

werkgevers

kerk

harmonie

herstel

Wat zorgde in Nederland voor een snelle wederopbouw na WO2?

1. Marshallplan
2. Verzuiling
3. Geleide lonen en prijzen politiek
4. De opkomst van de babyboom

V6 Welke conclusie kun je trekken over de naoorlogse landbouw aan de hand van de bron?

1. Het aantal boerenbedrijven nam af, de productie nam af.
2. Het aantal boerenbedrijven nam af, de productie nam toe.
3. Het aantal boerenbedrijven nam toe, de productie nam af.
4. Het aantal boerenbedrijven nam toe, de productie nam toe.

V3 Wat zou een verklaring kunnen zijn voor deze verandering?

1. Vanaf de jaren '50 is de welvaart veel gestegen
2. Wegens de seksuele revolutie wil men steeds nieuwe dingen proberen
3. Vanaf de jaren '50 is de stress enorm gestegen

Wie werd ook wel 'vadertje' genoemd?

1. Minister Gerbrandy
2. Ahmed Marcouch
3. Joop Den Uyl
4. Willem Drees

Wie is Willem Drees?

1. De stichter van de verzorgingsstaat
2. De eerste minister president na WOII
3. Een minister van economische zaken
4. De stichter van de PVDA

Met welke wet zorgde Willem Drees dat mensen in 1947 de eerste uitkering kregen?

1. AOW
2. WBZ
3. WW
4. WAO

Wat is GEEN sociale verzekering?

1. WW
2. WAO
3. AOW
4. Bijstand

Wat bedoelen we met de term verzorgingsstaat?

1. Staat die de burgers eigen keuzes laat maken.
2. Staat die de kosten voor ziekenhuizen betaald.
3. Staat die de burger verzorgd van baby tot bejaarde.
4. Staat die controleert of je een uitkering mag krijgen.

Welke oorzaak verklaart de opkomst van de babyboom?

1. Betere babyvoeding
2. Economische groei
3. Vrouwen mochten ook werken
4. Gelijke kansen voor mannen en vrouwen

Stelling: Je krijgt in Nederland AOW als je 67 jaar of ouder bent.

1. Waar
2. Nietwaar

Wat bedoelen we met pluriforme samenleving?

Stelling: De komst van de pil voor vrouwen (1962) voorkwam ongewenste zwangerschappen. Dat hoort bij...

1. Seksuele voorlichting
2. Wetenschappelijk onderzoek
3. Seksuele revolutie
4. Meer pluriformiteit

Welke bevolkingsgroep zorgde in de jaren 60 voor een verandering in de samenleving?

1. Bejaarden
2. Jongeren
3. Babyboom generatie
4. De gelovige mensen in de samenleving