Fictie analyse M3

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Fictie analyse - kort verhaal

Programma:

• Klassikaal lezen kort verhaal: De invaller
• Invullen & Bespreken schema 
• Uitleg literaire begrippen
• Toepassen literaire begrippen
• Kiezen kort verhaal voor presentatie

Fictie analyse - kort verhaal

Lesdoel van vandaag:

Je kunt een kort verhaal lezen en analyseren op bepaalde aspecten

* Personages

* Perspectief

* Tijd

* Ruimte

* Titelverklaring

* Thema

* Motieven

Wat gaan we doen:

1)  Je ontvangt zo een schema en een kort verhaal.

2) We lezen gezamenlijk het korte verhaal: De invaller

3) Je vult het schema in, tijdens het lezen van het verhaal. Gebruik hiervoor steekwoorden. Er is geen goed of fout. Probeer minimaal 3 dingen per kolom op te schrijven.

4) Na het lezen van het verhaal heb je de gelegenheid om het schema aan te vullen.

5) Hierna bespreken we de vragen en vullen we een gezamenlijk schema in. 

Schema

We vullen nu gezamenlijk een schema in op het bord.

De bedoeling is dat je actief meedoet aan het gesprek.

Onthoud: Er is geen goed of fout.

Verhaalanalyse

• Je kunt een verhaal op meerdere manieren lezen.
• Belevend lezen, herkennend lezen, maar ook analyserend lezen.
• Door een verhaal te analyseren, ga je het nog beter begrijpen.
• In mavo 4 is het de bedoeling dat je minimaal 3 boeken leest voor je mondeling. Hierbij krijg je vragen op alle niveaus over de boeken die je hebt gelezen.
• Voor je presentatie lees je in twee- of drietallen een kortverhaal en analyseer je dit. Je bevindingen presenteer je. 

Personages

- Over wie gaat dit verhaal?

- Wat kom je over hen te weten?

- Wie is de hoofdpersoon?

Wie zijn de bijpersonen?

Personages:

Wat personages voor figuren zijn, lees je door wat er over hen gezegd wordt (door de verteller en andere personages) en wat ze over zichzelf (en andere personages) zeggen en denken. 

De hoofdpersoon = Degene over wie het verhaal gaat. Wiens ervaringen beleef je / lees je?

Bijpersonen = Hebben wel een rol in het verhaal, maar ontwikkelen niet. 

Perspectief

Ik-verteller:

Het verhaal wordt verteld vanuit een 'ik', soms kom je zelfs niet achter de naam van deze persoon. De 'ik'-persoon vertelt vanuit zijn eigen ervaringen, gedachten en gevoelens.

Hij/zij-verteller:

Het verhaal wordt verteld door iemand die alles vertelt over een ander persoon, een hij of zij. Je leest alleen over de  ervaringen, gedachten en gevoelens van deze hij / zij en niet dat van andere personages in het verhaal.

Alwetende verteller:

De verteller weet alles van alle personages, het is alsof deze verteller op de schouder en in het hoofd van alle personen uit het boek zit want hij weet alle gebeurtenissen, ervaringen, gedachten en gevoelens van iedereen. 

Ruimte

Op welke plekken speelt het verhaal zich af?

Wat roepen die plekken voor sfeer op?

Wat doet dat voor het verhaal?

Ruimte: functioneel/ symbolisch?

In de beschrijving van ruimte kan een schrijver er meer mee bedoelen dan 'gewoon de plek waar iets gebeurt'. Dan heeft die plaats een symbolische lading. Ook kan de ruimte voor een sfeer zorgen.

Denk maar aan een donker bos bij een sprookje. Wat voor gevoel roept dat op?

Perspectief

• Wie vertelt het verhaal?
• Weet deze persoon alles?

Tijd

In welke tijd speelt het verhaal zich af?

Wordt het chronologisch verteld of zijn er tijdssprongen? 

Tijd 1

Historische tijd: aan objecten en tijdsaanduidingen herken je een vroegere (historische tijd)

Denk maar aan:

Als er sms-jes worden verstuurd...

Als er een telefooncel wordt gebruikt om te bellen...

Als de hoofdpersoon op zaterdagochtend naar school gaat...

Tijdverloop: 

Chronologisch:

Het verhaal wordt van A tot Z verteld zoals de gebeurtenissen daadwerkelijk hebben plaatsgevonden.

A-chronologisch:

Door middel van Flashbacks of flashforwards vertelt de schrijver het verhaal niet zoals de gebeurtenissen hebben plaatsgevonden, maar in een andere volgorde. 

Titelverklaring

Waarom zou het verhaal zo heten?

Geeft de titel een hint naar wat er in het verhaal gebeurt?

Thema en motieven

Wat is het thema van dit verhaal? Waar gaat het nu eigenlijk echt over?

Zijn er symbolen of terugkerende elementen die daarop wijzen?

Thema

• Onderliggende gedachte die als rode draad door het verhaal loopt; wat komt in grote lijn in het verhaal naar voren?
• Wat haal je uit het verhaal?
• Waar gaat het verhaal over?

Het thema kun je formuleren in een woord of een zin.

Zo bepaal je het thema van een boek

• Stel het onderwerp vast.
  
• Bekijk de titel en het omslag.
  
• Lees het motto (als dat er is).
  
• Kijk welke aspecten van het onderwerp herhaald worden; dit noem je de motieven.
  
• Lees nogmaals de afloop van het verhaal. 
  

Motieven

• Situaties, sfeer, gebeurtenissen of objecten die steeds terugkeren in het verhaal.
  
• Maken het thema duidelijk 

Je kunt nu:

De verschillende aspecten uit het verhaal toelichten:

-Personages+karakter

-Perspectief

-Tijd

-Ruimte+sfeer

-Thema & Motieven

- Titelverklaring

Zorg dat je voorbeelden uit de tekst kunt noemen!

Wat gaan we doen:

In twee- of drietallen kies je een van de korte verhalen die klaarstaan in Magister.

Je gaat dit verhaal volgende les gezamenlijk lezen en hierop het schema invullen en in gesprek met elkaar. (Deel A van de eindopdracht)

Hierna analyseer je het verhaal aan de hand van de literaire begrippen die we vandaag hebben behandeld. 

Je maakt een Powerpoint en presenteert dit voor een cijfer. 

Volgende week:

Lezen jullie het korte verhaal naar keuze met je twee- of drietal en ga je het gesprek aan dmv het schema.