examen 2019-1 havo Elektronische muziek

• kunst algemeen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

examen 2019-1 havo 

Elektronische muziek:

Synthesizer

Forbidden Planet (science fiction)

Kraftwerk (ZANG - SPEL - THEATERVORMGEVING)

Ronny Flex (autotune)

0

3p. Beschrijf 3 nieuwe mogelijkheden van elektronica die te HOREN zijn in filmfragment 2.

maximumscore 3

drie antwoorden, bijvoorbeeld:

− herhalen van (stem)geluid (loops)

− achterstevoren afspelen van (stem)geluid

− gelijktijdig afspelen van (stem)geluiden / mixen

− vervormen van geluid door de naald op de plaat te zetten (‘scratchen’) / door middel van
verhogen / verlagen van (geluids)frequenties 

per juist antwoord 1 

maximumscore 3

drie antwoorden, bijvoorbeeld:

− herhalen van (stem)geluid (loops)

− achterstevoren afspelen van (stem)geluid

− gelijktijdig afspelen van (stem)geluiden / mixen

− vervormen van geluid door de naald op de plaat te zetten (‘scratchen’) / door middel van
verhogen / verlagen van (geluids)frequenties 

per juist antwoord 1 

2p. Geef twee redenen waarom regisseurs in de jaren 50 gebruikmaakten van elektronische muziek, juist in sciencefictionfilms.

 Regisseurs gebruikten elektronische muziek om een mysterieuze sfeer / een

bovennatuurlijke wereld te creëren die in de jaren 50 als vervreemdend werd ervaren

(sfeer) 1

• Regisseurs gebruikten elektronische muziek om (met deze nieuwe muziektechnologie) het
effect van technische apparaten uit de toekomst te creëren dat in de jaren 50 nieuw was 

(effect)

tekst 2

Kraftwerk

Kraftwerk is een Duitse popgroep die vanaf 1973 vrijwel uitsluitend synthesizertechnologie gebruikt in plaats van traditionele instrumenten.

Elk album van de groep volgt een vastomlijnd format, waarin de visuele presentatie net zo belangrijk is als de muziek. Oorspronkelijke versies van nummers zoals Die Roboter (1978) werden opnieuw uitgevoerd volgens dit format.

Albums en concerten worden tot in detail uitgedacht en vormgegeven. Kraftwerk geeft soms interviews en geeft dan bij voorkeur antwoorden via een computer of robot.

Zij spreken over computers alsof het mensen zijn, en over mensen in computertermen. Mensen hebben ‘software' en moeten 'inpluggen' om te communiceren. “Soms is het goed jezelf te beschouwen als robot. De moderne mens heeft een duidelijk robot-aspect.”

Zelf noemen de leden zich geen muzikanten, maar ‘muziekarbeiders’. Bij optredens staan de vier mannen gewoonlijk anoniem en statisch achter een laptop en/of keyboard, en het visuele element is overgenomen door grote schermen met computeranimaties.

Tekst 2 - Kraftwerk

Kraftwerk is een Duitse popgroep die vanaf 1973 vrijwel uitsluitend synthesizertechnologie gebruikt in plaats van traditionele instrumenten. 

Elk album van de groep volgt een vastomlijnd format, waarin de visuele presentatie net zo belangrijk is als de muziek. Oorspronkelijke versies van nummers zoals Die Roboter (1978) werden opnieuw uitgevoerd volgens dit format. 

Albums en concerten worden tot in detail uitgedacht en vormgegeven. Kraftwerk geeft soms interviews en geeft dan bij voorkeur antwoorden via een computer of robot. 

Zij spreken over computers alsof het mensen zijn, en over mensen in computertermen. Mensen hebben ‘software' en moeten 'inpluggen' om te communiceren. “Soms is het goed jezelf te beschouwen als robot. De moderne mens heeft een duidelijk robot-aspect.”  

Zelf noemen de leden zich geen muzikanten, maar ‘muziekarbeiders’. Bij optredens staan de vier mannen gewoonlijk anoniem en statisch achter een laptop en/of keyboard, en het visuele element is overgenomen door grote schermen met computeranimaties.

2p. leg aan de hand van geluidsfragment 2 uit op welke twee manieren de zang aansluit op het concept van Kraftwerk.

De antwoorden moeten de volgende strekking hebben (twee van de volgende):

− De eentonige zangpartij verklankt het machinale karakter van (anonieme) auto’s die heen
en terug op gelijke (hoge) snelheid over de snelweg rijden en/of het monotone autorijden langs (saaie) snelwegen. 

− De (zang)stem is ondergeschikt / minimaal aanwezig (als menselijk / expressief element) in
de muziek vanuit een voorkeur voor machines als muzikaal middel (waarbij synthesizers de hoofdrol krijgen). 

− De emotieloze zangpartij verklankt het machinale karakter van (anonieme) auto’s die heen
en terug op gelijke (hoge) snelheid over de snelweg rijden en/of het monotone autorijden  langs (saaie) snelwegen. 

per juist antwoord 1

ook goed:

- vervorming van stemmen waardoor ze elektronisch klinken. 

2p. leg uit op welke manier de groepsleden van Kraftwerk hier op robots lijken. Doe dit aan de hand van:
- twee aspecten van de THEATERVORMGEVING

Laat muziek, geluid en geluidseffecten buiten beschouwing.

• theatervormgeving (twee van de volgende): 2

 

− (kostuum) De groepsleden zijn identiek gekleed, waardoor hun individualiteit wordt
afgezwakt / verdwijnt. 

− (grime en hair styling) De groepsleden zijn vlak/hard geschminkt / hebben gladde kapsels,
waardoor ze minder menselijk zijn. 

− (rekwisieten/decor) De groepsleden staan in verbinding met apparaten (waardoor zijzelf
onderdeel of afhankelijk lijken te zijn van die apparaten). 

− (decor) De minimalistische / lege / grijze achtergrond versterkt het onpersoonlijke

karakter van de groepsleden.

− (belichting) Het harde / witte licht benadrukt het onpersoonlijke karakter van de

groepsleden. Opmerking Wanneer er een aspect juist beschreven is, 1 scorepunt toekennen. 

2p. leg uit op welke manier de groepsleden van Kraftwerk hier op robots lijken. Doe dit aan de hand van:
- twee aspecten van SPEL.

Laat muziek, geluid en geluidseffecten buiten beschouwing.

spel (twee van de volgende):

− (lichaam van de acteur) De groepsleden tonen geen expressie in de mimiek, net als robots geen mimiek/expressie tonen. 

− (beweging/lichaamshouding) De groepsleden maken bij het musiceren alleen minimale /
functionele bewegingen, zoals robots doen en/of de groepsleden bewegen nauwelijks/ staan stil. 

− (mise-en-scène) De groepsleden staan op regelmatige afstanden van elkaar, waardoor zij
als machines/robots gefixeerd/vast lijken te staan op hun plek (alsof zij niet weg kunnen lopen). 

Opmerkingen Een antwoord zoals ‘De groepsleden lijken op plastic poppen’ mag niet goed
worden gerekend. 

Wanneer er een aspect juist beschreven is, 1 scorepunt toekennen. 

Noem twee argumenten VOOR het gebruik van autotune door artiesten.

De antwoorden moeten de volgende strekking hebben:

• voor (twee van de volgende): 2

− Autotune kan de kwaliteit van de zang verhogen (doordat valse noten worden
gecorrigeerd). 

− Autotune vergroot de mogelijkheden van de stem.

− Autotune is een extra expressiemiddel/effect / een uitbreiding van het instrumentarium
waarvan een artiest gebruik kan maken (wat onderdeel kan zijn van iemands stijl). 

− Autotune verkort de opnametijd in de studio.

Noem twee argumenten TEGEN het gebruik van autotune door artiesten.

• tegen (twee van de volgende): 2

− Door autotune te gebruiken worden de werkelijke kwaliteiten van een artiest verdoezeld
(wat hem als artiest minder geloofwaardig en/of kwetsbaarder kan maken).

− Autotune maakt de artiest minder uniek. (Iedereen kan deze software gebruiken.)

− Tijdens een liveoptreden is de artiest afhankelijk van de technologie.

Opmerking Wanneer er een argument ‘tegen’ juist geantwoord is, 1 scorepunt toekennen